[00001]    Τύρος, καὶ λαὸς τῶν Αἰθιόπων, οὗτοι ἐγενήθησαν ἐκεῖ.

[00002]    Ταῦτα, φησὶν, ὦ θεία πόλις, λελάληται περὶ σοῦ·

[00003]    ὥστε τοὺς πάλαι δυσσεβείᾳ συζῶντας, καὶ τῷ ζόφῳ τῆς ἀγνοίας κατεχομένους, τῆς ἐν σοὶ κατ οικίας ἀξιωθῆναι, καὶ τῆς σῆς πολιτείας μεταλαχεῖν.

[00004]    ∆ιά τοι τοῦτο τῶν προειρημένων ἐθνῶν ἀνέμνησεν, ^[80.1565] ὡς παρανομωτάτων, καὶ τῆς ἀσεβείας ἀναδησα μένων τὸ κράτος, ἵνα διὰ τούτων καὶ τοὺς ἄλλους δηλώσῃ.

[00005]    Ῥαὰβ μὲν γὰρ καὶ Χαναναία καὶ πόρνη·

[00006]    Βαβυλὼν δὲ, θηριώδης καὶ δυσσεβής·

[00007]    οἱ δὲ ἀλλό φυλοι ἤ τοι Φυλιστιαῖοι·

[00008]    δεδηλώκαμεν δὲ ἤδη τίνες οὗτοι·

[00009]    καὶ δεισιδαίμονες καὶ παράνομοι.

[00010]    Τῆς δὲ Τύρου καὶ τὴν ἀσέβειαν καὶ τὴν ἀσέλγειαν, ὁ προφήτης Ἰεζεκιὴλ ἐτραγῴδησε·

[00011]    λαὸν δὲ τῶν Αἰθιό πων, οὐ μόνον αὐτοὺς Αἰθίοπας, ὧν αἱ ψυχαὶ τὴν τοῦ σώματος ἐμιμήσαντο χροὰν, ἀλλὰ καὶ πάντας τοὺς μέλανας τῇ ψυχῇ, ὁ προφητικὸς ἐκάλεσε λό γος.

[00012]    Καὶ γὰρ ἐν τῷ Ἄσματι τῶν ᾀσμάτων ἡ Νύμφη βοᾷ·

[00013]    Μέλαινά εἰμι καὶ καλὴ, θυγατέρες Ἱε ρουσαλήμ.

[00014]    [Μέλαινα μὲν ἐξηπατημένη, τῇ κνίσῃ τῶν ἀλόγων κατεσπιλωμένη·

[00015]    καλὴ δὲ περι μένουσά σε τὸν ἐξ οὐρανῶν ἥξοντα ∆εσπότην διὰ τὴν ἐμὴν σωτηρίαν.] Καὶ δεδήλωκε κατὰ ταυτὸν τῆς τε δυσσεβείας τὸν ζόφον, καὶ τὴν δεδομένην ὑπὸ τῆς θείας χάριτος ὥραν.

[00016]    Ταῦτα μέντοι τὰ ἔθνη, ἐπὶ μὲν τῶν Ἰουδαίων, εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ οὐ συνῆλθεν, οὐδὲ τὴν νομικὴν πολιτείαν ἠγάπησεν·

[00017]    μετὰ δὲ τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐνανθρώπησιν, καὶ ταύτην κατοικεῖ τὴν Ἱερουσαλὴμ, καὶ τὰς κατὰ τὴν οἰκουμένην ἐκκλησίας πληροῖ, καὶ εἰς τὴν ἄνω μετα βαίνει Σιὼν, καὶ τῆς μακαρίας ἐκείνης πολιτείας μεταλαγχάνει.

[00018]    [Ἐκ ποίων γὰρ ἐθνῶν οὐκ ἐπί στευσαν τῷ Σωτῆρι;

[00019]    Τίνες δὲ τούτων οἱ μὴ κατα λαβόντες καὶ τὴν κάτω Ἱερουσαλὴμ διὰ τὸ προσκυνῆ σαι τοὺς ἐπιφανεστάτους καὶ σεπτοὺς τόπους, ἐν οἷς οὐ μόνον ὁ ἐκ Θεοῦ Θεὸς σαρκωθεὶς, ἀλλὰ καὶ ποσὶ φιλανθρωπίας ἐβάδισε.

[00020]    Καλῶς οὖν ἔχων διὰ τῶν ἑξῆς ἔφησε·] εʹ.

[00021]    Μήτηρ Σιὼν ἐρεῖ ἄνθρωπος.

[00022]    Μητέρα δὲ ἕκαστος τὴν Σιὼν ὀνομάσει, καὶ πᾶς ἄνθρωπος ἐρεῖ, ὅτι μήτηρ ἡ Σιών.

[00023]    [Οὕτω καὶ ὁ μακάριος λέγει Παῦλος·

[00024]    Ἡ δὲ ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐλευθέρα ἐστὶν, ἥτις ἐστὶ μήτηρ πάντων ἡμῶν.

[00025]    ] Καὶ ἄν θρωπος ἐγενήθη ἐν αὐτῇ.

[00026]    Τῷ Ἐρεῖ ἄνθρωπος καὶ τοῦτο συνῆπται.

[00027]    Ὁ γὰρ τὴν Σιὼν ὀνομάζων μητέρα, ὁμολογήσει καὶ τοῦ ἐν αὐτῇ τεχθέντος ἀνθρώπου τὴν γέννησιν·

[00028]    καὶ ἵνα μή τις ἄνθρωπον τοῦτον ὑπο λάβοι ψιλὸν, εὐθὺς ἐπήγαγεν·

[00029]    Καὶ αὐτὸς ἐθε μελίωσεν αὐτὴν ὁ Ὕψιστος.

[00030]    Οὗτος γὰρ ὁ ἐν αὐτῇ τεχθεὶς ἄνθρωπος, καὶ ποιητής ἐστι, καὶ δημι ουργὸς, ὕψιστος ὢν, καὶ Θεός.

[00031]    ^[80.1568] ὰʹ.

[00032]    Κύριος διηγήσεται ἐν γραφῇ λαῶν, καὶ ἀρχόντων τούτων γεγενημένων ἐν αὐτῇ.

[00033]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00034]    Κύριος ἀριθμήσει γράφων λαούς·

[00035]    οὗτος ἐτέχθη ἐκεῖ.

[00036]    Ὁ γὰρ τοὺς ἐν αὐτῇ πολιτευομένους λαοὺς τῆς παρ' αὐτοῦ γραφῆς ἀξιῶν, ἐν αὐτῇ κατὰ τὸ ἀνθρώπινον ἐγεννήθη Κύριος ὢν καὶ Θεός.

[00037]    Ταύτην δὲ τὴν ἀρίθμησιν καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν ἐδίδαξε πρὸς τοὺς ἱεροὺς εἰρηκὼς ἀποστό λους·

[00038]    Ὑμῶν δὲ καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς ἠριθμη μέναι εἰσί.

[00039]    Καὶ τὴν ἀναγραφὴν δὲ τοῖς οἰκείοις μαθηταῖς ἐδήλωσε λέγων·

[00040]    Μὴ χαίρετε, ὅτι τὰ δαιμόνια ὑμῖν ὑποτάσσεται, ἀλλ' ὅτι τὰ ὀνόματα ὑμῶν ἐγγέγραπται ἐν τοῖς οὐρανοῖς.

[00041]    ζʹ.

[00042]    Ὡς εὐφραινομένων πάντων ἡ κατοικία ἐν σοί.

[00043]    Ἡ γὰρ ἐν οὐρανοῖς πολιτεία, πάσης ἀθυμίας κεχωρισμένη, τὴν ἀκραιφνῆ καὶ καθαρὰν εὐφρο σύνην ἔχει, καὶ θυμηδίαν.

[00044]    Ταύτην δὲ οὐ παροικοῦ σιν, ἀλλ' εἰς αἰῶνα κατοικοῦσιν, τῆς εὐσεβείας οἱ τρόφιμοι.

[00045]    ΕΡΜΗΝ.

[00046]    ΤΟΥ ΠΖʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00047]    αʹ.

[00048]    Ὠδὴ ψαλμοῦ, Τοῖς υἱοῖς Κορέ·

[00049]    εἰς τὸ τέλος, ὑπὲρ Μαελὲθ τοῦ ἀποκριθῆναι·

[00050]    συνέσεως, Αἰμὰν τῷ Ἰσραηλίτῃ.

[00051]    Ὁ δὲ Σύμμαχος, ἀντὶ τοῦ, ὑπὲρ Μαελὲθ, διὰ χοροῦ εἴρηκεν·

[00052]    ὁ δὲ Ἀκύλας, ἐπὶ χορείᾳ·

[00053]    καὶ ὁ Αἰμὰν δὲ χοροῦ τινὸς ἐξῆρχεν ᾀδόν των, καὶ τὸν Θεὸν ἀνυμνούντων.

[00054]    Ἡ δὲ ἀπόκρισις αἰνίττεται τὰ ἀντιφθεγγόμενα τάγματα τῶν χορῶν.

[00055]    Ἡ μέντοι προφητεία προθεσπίζει τὰς Ἰουδαίων συμφορὰς, καὶ τὴν ἐν Βαβυλῶνι δουλείαν.

[00056]    ∆ιδάσκει δὲ κατὰ ταυτὸν καὶ πάσης ὁμοῦ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως τὰς μετὰ τὴν ἁμαρτίαν ὀδύνας.

[00057]    Ἐσχημάτισται δὲ εἰς ἱκετείαν ἡ τοῦ ψαλμοῦ προφητεία, ὑπό τε τούτων, ὑπό τε κοινῇ πάντων προσφερομένη τῷ φιλαν θρώπῳ Θεῷ·

[00058]    ἁρμόττει δὲ τοῖς εὐσεβεστέροις ἡ προσευχή.

[00059]    βʹ, γʹ.

[00060]    Κύριε, ὁ Θεὸς τῆς σωτηρίας μου, ἡμέρας ἐκέκραξα καὶ ἐν νυκτὶ ἐναντίον σου.

[00061]    Εἰσελθέτω ἐν ώπιόν σου ἡ προσευχή μου.

[00062]    Σὲ, ∆έσποτα, Κύριον οἶδα τῆς ἐμῆς σωτηρίας·

[00063]    διά τοι τοῦτο νύκτωρ καὶ μεθ' ἡμέραν ἀντιβολῶ τὴν ἐμὴν ἱκετείαν δεχθῆναι.

[00064]    [Τοῦτο γὰρ λέγει διὰ τῶν ἑξῆς·] Κλῖνον τὸ οὖς σου εἰς τὴν δέησίν μου.

[00065]    [Καὶ τίνος ἕνεκεν ἀντι βολεῖ διὰ τῶν ἑξῆς καὶ λέγει·] ^[80.1569] δʹ.

[00066]    Ὅτι ἐπλήσθη κακῶν ἡ ψυχή μου, καὶ ἡ ζωή μου τῷ ᾅδῃ ἤγγισεν.

[00067]    Τὸ πλῆθος ἀντιβολῶ σε τῶν περιστοιχιζόντων με θεωρήσας κακῶν [ἀπο σόβησον·] παρ' αὐτὸν γάρ εἰμι τὸν θάνατον, καὶ τῆς σῆς δέομαι βοηθείας, [ἧς γεγυμνωμένος δεδού λωμαι τῇ ἁμαρτίᾳ.

[00068]    Τοῦτο γὰρ λέγει·] εʹ.

[00069]    Προσελογίσθην μετὰ τῶν καταβαινόντων εἰς λάκκον.

[00070]    Ἀφύκτοις τισὶ περιπέπτωκα συμφοραῖς, καὶ ἀπαλλαγὴν οὐδεμίαν εὑρίσκω, ἀλλ' ἔοικα τοῖς εἰς λάκκον ἐμπεπτωκόσι, καὶ ἀναβῆναι μὴ δυνα μένοις.

[00071]    Ἐγενήθην ὡσεὶ ἄνθρωπος ἀβοήθη τος.

[00072]    Πάσης προνοίας καὶ κηδεμονίας γεγύ μνωμαι.

[00073]    ὰʹ.

[00074]    Ἐν νεκροῖς ἐλεύθερος.

[00075]    Καὶ μηδέπω τὴν τελευτὴν ὑπομείνας, μηδὲ τοῦ θανάτου τὴν δουλείαν δεξάμενος, ἐμαυτὸν συναριθμῶ τοῖς ἐν νεκροῖς.

[00076]    Ὡσεὶ τραυματίαι καθεύδοντες ἐν τάφῳ, ὧν οὐκ ἐμνήσθης ἔτι, καὶ αὐτοὶ ἐκ τῆς χειρός σου ἀπώσθη σαν.

[00077]    Τῷ Ἐγενήθην καὶ ταῦτα συντέτακται.

[00078]    Ἐγενήθην ὡσεὶ ἄνθρωπος ἀβοήθητος, ἐν νεκροῖς ἐλεύθερος, καὶ μηδέπω τοῦ θανάτου τὴν δουλείαν δεξάμενος.

[00079]    Ἐγενήθην ὡς τραυματίας ἐν πολέμῳ τετρωμένος, καὶ ταφῇ παραδεδομένος.

[00080]    Τοῦτο γὰρ οὕτως ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν·

[00081]    Ὡς οἱ τετρωμένοι οἱ κείμενοι ἐν τάφῳ, ὧν οὐ μνημονεύσῃ οὐκ ἔτι, οἵ τινες ὑπὸ τῆς χεῖρός σου ἐξεκόπησαν.

[00082]    Εκεῖνοι γὰρ, φησὶν, ὑπὸ τῆς προνοίας τῆς σῆς ἐξεκόπησαν·

[00083]    φθάσει δὲ ἡ σὴ ῥοπὴ, ἵνα μὴ τῷ αὐτῷ βόθρῳ κἀγὼ περιπέσω.] ζʹ.

[00084]    Ἔθεντό με ἐν λάκκῳ κατωτάτῳ, ἐν σκο τεινοῖς, καὶ ἐν σκιᾷ θανάτου.

[00085]    Καὶ ταῦτα τοῖς ἐν Βαβυλῶνι διάγειν ἠναγκασμένοις ἁρμόττει τὰ ῥή ματα, καὶ πάσῃ τῶν ἀνθρώπων τῇ φύσει.

[00086]    Ἐκεῖνοί τε γὰρ πονηροῖς ἀνθρώποις δουλεύοντες ὀδυνηρὸν βίον ἔζων·

[00087]    καὶ ἅπαντες ἄνθρωποι παντοδαπαῖς μετὰ τὴν ἁμαρτίαν περιέπεσαν συμφοραῖς.

[00088]    Μετὰ γὰρ τὴν παράβασιν τῆς ἐντολῆς θάνατος, καὶ πένθος, καὶ δάκρυα, οἰμωγαί τε, καὶ ὀλοφύρσεις, χηρεῖαι, καὶ ὀρφανίαι, καὶ πενίαι, καὶ δυσκληρίαι, καὶ τ' ἄλλα μυρία καὶ δυσδιήγητα σκότον καὶ τοῖς ζῶσιν ἐπάγοντα.

[00089]    [Ὁρᾶτε πηλίκον κακὸν ἡ παρακοή·

[00090]    ὥστε μὴ μόνον Θεὸν χωρίσαι, ἀλλὰ καὶ τοσούτων κακῶν περιστοιχίζειν.] ηʹ.

[00091]    Ἐπ' ἐμὲ ἐπεστηρίχθη ὁ θυμός σου·

[00092]    καὶ πάντας τοὺς μετεωρισμούς σου ἐπήγαγες ἐπ' ἐμέ.

[00093]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00094]    Ἐμοὶ ἐπείσφρησεν ὁ θυμός σου, καὶ ταῖς καταιγίσι σου ἐκάκωσάς με.

[00095]    Ἐπιμένεις, φησὶ, τιμωρούμενος, καὶ παντοδαπάς ^[80.1572] μοι συμφορῶν προσβολὰς ἐπιφέρων.

[00096]    Ἐκ μετα φορᾶς τῶν ναυαγούντων, καὶ πολλὰς μὲν κυμάτων προσβολὰς, πολλὰς δὲ ἀνέμων ἐμβολὰς δεχομένων.

[00097]    θʹ.

[00098]    Ἐμάκρυνας τοὺς γνωστούς μου.

[00099]    Ἔρημός εἰμι, καὶ συνήθων, καὶ συγγενῶν·

[00100]    οἱ μὲν γὰρ ἐν Βαβυλῶνι δορυάλωτοι, τῆς δουλείας δεξάμενοι τὸν ζυγὸν, ἐσκεδασμένοι, καὶ τῆς τῶν φίλων συγγενείας καὶ συνουσίας ἐστερημένοι, τὴν ἐντεῦθεν οὐκ εἶχον παραψυχήν.

[00101]    Πάντες δὲ ἄνθρωποι δυσσεβείᾳ συζῶν τες τῆς παρὰ τῶν ἀγγέλων κηδεμονίας οὐ μετελάγ χανον.

[00102]    Ἔθεντό με βδέλυγμα ἑαυτοῖς·

[00103]    τουτέστιν οἱ πολέμιοι.

[00104]    Παρεδόθην, καὶ οὐκ ἐξεπορευόμην.

[00105]    Τῶν ἐπικειμένων μοι κακῶν ἀπαλλαγὴν οὐδεμίαν εὑρίσκω.

[00106]    ιʹ.

[00107]    Οἱ ὀφθαλμοί μου ἠσθένησαν ἀπὸ πτωχείας.

[00108]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00109]    Ὁ ὀφθαλμός μου ἐξέῤῥευσεν ἀπὸ τῆς κακώσεως.

[00110]    Εἰς δάκρυα γὰρ τοὺς ὀφθαλμούς μου κατεδαπάνησα, κλαίειν ὑπὸ τῆς ὀδύνης καταναγκαζόμενος.

[00111]    Ἐκέκραξα πρὸς σὲ, Κύριε, ὅλην τὴν ἡμέραν διεπέτασα πρὸς σὲ τὰς χεῖράς μου.

[00112]    Ἕνα τοίνυν πόρον δὸς τῆς τῶν δεινῶν ἀπαλλαγῆς, τὴν σὴν, ∆έσποτα, προμήθειαν·

[00113]    ἐκ τείνων γὰρ ἀεὶ τὰς χεῖρας ἀντιβολῶ σε.

[00114]    Τὴν πι κρὰν δὲ τῆς ψυχῆς ὀδύνην τοῦτο τὸ σχῆμα δηλοῖ.

[00115]    Ὑπὸ γὰρ τῆς χρείας ἀναγκαζόμενος σπουδαιότερόν τις οὕτως ἱκετεύει τὸν δοῦναι δυνάμενον.

[00116]    ιαʹ.

[00117]    Μὴ τοῖς νεκροῖς ποιήσεις θαυμάσια;

[00118]    ἢ ἰατροὶ ἀναστήσουσι, καὶ ἐξομολογήσονταί σοι;

[00119]    Ἔτι μοι ζῶντι, φησὶ, τὴν σὴν δεῖξον θαυματουργίαν·

[00120]    ἀπο θανὼν γὰρ ταύτην οὐκ ὄψομαι.

[00121]    Οὐ γάρ ἐστιν ἰατρὸς ἀπαλλάξαι θανάτου δυνάμενος·

[00122]    ποῖον γὰρ φάρμα κον ταύτην ἔχει τὴν δύναμιν;

[00123]    ιβʹ.

[00124]    Μὴ διηγήσεταί τις ἐν τῷ τάφῳ τὸ ἔλεός σου, καὶ τὴν ἀλήθειάν σου, ἐν τῇ ἀπωλείᾳ;

[00125]    [τουτ έστιν, οὐδεὶς διηγήσεται οὐδὲ ἐξομολογήσεται μετὰ τὴν ἐνθένδε ἐκδημίαν.] ιγʹ.

[00126]    Μὴ γνωσθήσεται ἐν τῷ σκότει τὰ θαυμά σιά σου, καὶ ἡ δικαιοσύνη σου ἐν γῇ ἐπιλελησμένῃ;

[00127]    Μὴ δυνατὸν, φησὶ, τοὺς εἰς κόνιν διαλυθέντας νεκροὺς, καὶ ἐν τῷ τάφῳ τοῦ θανάτου διάγοντας, καὶ λήθῃ παραδεδομένους, τῆς σῆς αἰσθέσθαι φιλανθρωπίας, καὶ τῶν σῶν θαυμάτων θεατὰς καταστῆναι;

[00128]    ιδʹ.

[00129]    Κἀγὼ πρὸς σὲ, Κύριε, ἐκέκραξα, καὶ τὸ πρωῒ ἡ προσευχή μου προφθάσει σε.

[00130]    [Ὁ δὲ ^[80.1573] Σύμμαχος οὕτως·

[00131]    Ἐμοῦ δὲ πρὸς σὲ, Κύριε, ἡ οἰ μωγὴ, καὶ κατ' ὄρθρον ἡ προσευχή μου προφθάσει σε.] Ἐπιθυμῶν γὰρ ἐν τῇ ζωῇ τῶν ἐπικειμένων ἀπαλλαγῆναι κακῶν, ὀδυνώμενος ποτνιῶμαι, καὶ φθάνω τῇ δεήσει τὸν ὄρθρον.

[00132]    ιεʹ.

[00133]    Ἱνατί, Κύριε, ἀπωθεῖς τὴν ψυχήν μου, ἀποστρέφεις τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ;

[00134]    Τί δήποτε τοίνυν ἀποπέμπεις με, ∆έσποτα·

[00135]    καὶ τῆς εὐμενείας οὐ μεταδίδως τῆς σῆς;

[00136]    ιὰʹ.

[00137]    Πτωχός εἰμι ἐγὼ, καὶ ἐν κόποις ἐκ νεότη τός μου.

[00138]    Νεότης τοῦ μὲν Ἰσραὴλ, ἡ ἐξ Αἰγύπτου ἔξοδος·

[00139]    πάντων δὲ ἀνθρώπων ἡ μετὰ τὴν παράβα σιν τῆς ἐντολῆς ἔξω τοῦ παραδείσου ζωή.

[00140]    Καὶ οὗτοι δὲ κἀκεῖνοι πάντα τὸν ἐν μέσῳ χρόνον ταλαιπωρού μενοι διετέλεσαν.

[00141]    Ὑψωθεὶς δὲ ἐταπεινώθην, καὶ ἐξηπορήθην.

[00142]    Οἵ τε γὰρ Ἰουδαῖοι μετὰ τὴν περιφάνειαν περιέπεσον τῇ δουλείᾳ·

[00143]    καὶ τῶν ἀνθρώ πων ἡ φύσις, κατ' εἰκόνα θείαν γεγενημένη, καὶ τῆς ἐν παραδείσῳ ζωῆς ἠξιωμένη, μειζόνων ἐπι θυμήσασα, καὶ τῶν δεδωρημένων ἐξέπεσεν.

[00144]    ιζʹ, ιηʹ.

[00145]    Ἐπ' ἐμὲ διῆλθον αἱ ὀργαί σου, οἱ φοβερισμοί σου ἐξετάραξάν με.

[00146]    Ἐκύκλωσάν με ὡσεὶ ὕδωρ.

[00147]    Πᾶσαν, φησὶν, ἐκίνησας κατ' ἐμοῦ τὴν ὀργὴν, καὶ ταῖς φοβερωτάταις με διετάραξας τιμωρίαις, καὶ ταύταις καθάπερ ὕδασιν ὑποβρύ χιόν με πεποίηκας.

[00148]    Ὅλην τὴν ἡμέραν περιέσχον με ἅμα.

[00149]    Ὑπὸ τούτων καθ' ἑκάστην περικλύζο μαι τὴν ἡμέραν.

[00150]    ιθʹ.

[00151]    Ἐμάκρυνας ἀπ' ἐμοῦ φίλον καὶ πλησίον, καὶ τοὺς γνωστούς μου ἀπὸ ταλαιπωρίας.

[00152]    Τοσαύ ταις δὲ συμφοραῖς προσπαλαίων οὐδὲ τὴν ἀπὸ τῶν συνήθων ἔχω παραψυχὴν, ἔρημος τῆς τούτων συν ουσίας διὰ τῆς δουλείας ταλαιπωρίαν γενόμενος·

[00153]    ταῦτα δὲ οὐ μόνον Ἰουδαίοις ἥρμοττε λέγειν, οὐδὲ πᾶσιν ἀνθρώποις πρὸ τῆς τοῦ Σωτῆρος ἐπιφανείας, ἀλλὰ καὶ νῦν τοῖς τὰ ὅμοια πάσχουσιν ἡ ἱκετεία προσφυὴς καὶ κατάλληλος·

[00154]    Ὅσα γὰρ προεγράφη, κατὰ τὸν θεῖον Ἀπόστολον, εἰς τὴν ἡμετέραν διδα σκαλίαν προεγράφη, ἵνα διὰ τῆς ὑπομονῆς, καὶ τῆς παρακλήσεως τῶν Γραφῶν, τὴν ἐλπίδα ἔχωμεν.

[00155]    ΕΡΜΗΝ.

[00156]    ΤΟΥ ΠΗʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00157]    αʹ.

[00158]    Συνέσεως Αἰθὰμ τῷ Ἰσραηλίτῃ, Ὁ μακάριος ∆αβὶδ σηκοῖς τετιμημένους ὁρῶν τοὺς ^[80.1576] ψευδωνύμους θεοὺς, μόνην δὴ τοῦ Θεοῦ τὴν κι βωτὸν ἀγέραστον διαμένουσαν, ὑπέσχετο τὸν θεῖον οἰκοδομήσειν νεών.

[00159]    Ταύτην αὐτοῦ τὴν γνώμην ἀποδεξάμενος ὁ Θεὸς, τὴν καλὴν ἐπαγγελίαν ἀμεί βεται, καὶ ὑπισχνεῖται ἐκ τῆς ὀσφύος αὐτοῦ λογι κὸν ἑαυτῷ κατασκευάσαι νεὼν, καὶ διὰ τούτου τὴν ἁπάντων ἀνθρώπων πραγματεύεσθαι σωτη ρίαν, καὶ ἀτελεύτητον αὐτῷ παρέξειν τὴν βασι λείαν.

[00160]    Ταύτας δὲ τὰς ὑποσχέσεις διὰ τοῦ προφήτου Νάθαν πρὸς αὐτὸν ἐποιήσατο·

[00161]    καὶ τοῦτο σαφῶς ἡ τῶν Παραλειπομένων ἱστορία διδάσκει.

[00162]    Καὶ ἐν τῇ δευτέρᾳ δὲ τῶν Βασιλειῶν Νάθαν πρὸς αὐτὸν ἔφη, Καὶ ἀπαγγελεῖ σοι, Κύριος, ὅτι οἶκον οἰκοδομήσει ἑαυτῷ.

[00163]    Μέμνηται δὲ τούτων καὶ ἡ τῶν πράξεων ἱστορία.

[00164]    Ὁ γὰρ μακάριος Πέτρος ἐν Ἰουδαίοις δημηγορῶν, πρὸς ἄλλοις πολλοῖς καὶ ταῦτα διεξ ελήλυθεν·

[00165]    Προφήτης οὖν ὑπάρχων ὁ ∆αβὶδ, καὶ εἰδὼς ὅτι ὅρκῳ ὤμοσεν αὐτῷ ὁ Θεὸς, ἐκ καρποῦ τῆς ὀσφύος αὐτοῦ ἀναστήσειν τὸ κατὰ σάρκα τὸν Χριστὸν, καθίσαι ἐπὶ τοῦ θρόνου αὐτοῦ, προϊδὼν ἐλάλησε περὶ τῆς ἀναστάσεως αὐτοῦ, ὅτι Οὐκ ἐγκατ ελείφθη εἰς ᾅδου ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, οὐδὲ ἡ σὰρξ αὐτοῦ, εἶδε διαφθοράν·

[00166]    [ὁ δίχα ἁμαρτίας·

[00167]    οὐκ ἔστι δὲ ἐν ἀνθρώποις τις δίχα ἁμαρτίας, εἰ μὴ Ἰησοῦς ὁ ἐκ ∆αβὶδ σαρκωθεὶς Θεὸς Λόγος.] Ταύτας τὰς ὑπο σχέσεις καὶ πρὸς τὸν πατριάρχην Ἀβραὰμ ἐποιή σατο.

[00168]    Ἔφη γὰρ πρὸς αὐτόν·

[00169]    Ἐν τῷ σπέρματί σου εὐλογηθήσονται πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς.

[00170]    Ἑρμηνεύων δὲ τοῦτο ὁ θεσπέσιος Παῦλος οὕτως ἔφη·

[00171]    Τῷ δὲ Ἀβραὰμ ἐῤῥήθησαν αἱ ἐπαγγελίαι, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ.

[00172]    Οὐ λέγει, καὶ τοῖς σπέρμα σιν ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ' ὡς ἐφ' ἑνὸς, καὶ τῷ σπέρ ματί σου, ὅς ἐστιν ὁ Χριστός.

[00173]    Εἰς ταύτας ἀφορῶντες τὰς ἐπαγγελίας οἱ τούτων ἀπόγονοι, καὶ βλέποντες σφᾶς αὐτοὺς αἰχμαλώτους γεγενημένους καὶ τὴν ἀλλοτρίαν οἰκεῖν ἠναγκασμένους, καὶ τὴν μὲν βασιλίδα πόλιν ἔρημον γεγενημένην, ἐσβεσμένην δὲ τὴν βασιλείαν, ἀναμιμνήσκουσι τῶν ὑποσχέ σεων τὸν τῶν ὅλων Θεόν.

[00174]    Καὶ ποτὲ μὲν τὸν πατριάρχην Ἀβραὰμ εἰς μέσον προφέρουσι, καὶ τὸν υἱὸν τὸν ἐκείνου, καὶ τὸν ἔκγονον, τῶν συνθη κῶν ἀναμιμνήσκοντες τὸν Θεόν·

[00175]    ποτὲ δὲ τὸν μακάριον ∆αβὶδ, καὶ τὰς πρὸς αὐτὸν γεγενημένας ἐπαγγελίας.

[00176]    Οὕτως οἱ μακάριοι μάρτυρες, Ἀνανίας, ^[80.1577] Ἀζαρίας, καὶ Μισαὴλ, τοῦ Ἀβραὰμ, καὶ τοῦ Ἰσαὰκ,καὶ τοῦ Ἰσραὴλ, ἐν τῇ καμίνῳ τὸν Θεὸν ἀντιβολοῦντες ἐποιήσαντο μνήμην.

[00177]    Καὶ τοῦτον τοιγαροῦν τὸν ψαλμὸν εἰς τὴν ἐκείνων ὠφέλειαν ἡ προφητικὴ συνέγραψε χάρις·

[00178]    διδάσκουσα πῶς δεῖ τὸν Θεὸν ἐκμειλίξασθαι, καὶ τὴν παρ' αὐτοῦ φιλανθρωπίαν καρπώσασθαι ∆ιὰ τοῦτο καὶ Συνέσεως ἐπιγέγρα πται·

[00179]    ταύτης γὰρ δεῖ τοῖς παιδευομένοις διαφερόν τως, ἵνα μηδὲν ἀπηχὲς εἴπωσι σχετλιάζοντες, ἀλλὰ τὸν θεῖον προσμείνωσιν ἔλεον.

[00180]    Ὁ δὲ Αἰθὰμ χορὸν καὶ αὐτὸς ἐμπεπίστευτο ᾀδόντων ἐν τῷ ναῷ, καὶ τὸν Θεὸν ἀνυμνούντων.

[00181]    [Οὐ γὰρ, ὥς τινες ἔφασαν εἶναι τὸν ψαλμὸν τοῦ Αἰμάν·

[00182]    ἀλλ' ὡς ἔφαμεν, ἐξ ῆρχε χοροῦ τῶν ᾀδόντων καὶ αὐτὸς οὗτος·

[00183]    παραλαμβάνων παρὰ τοῦ θειοτάτου ∆αβὶδ καὶ ᾄδειν μετὰ καὶ τῶν λοιπῶν.] βʹ.

[00184]    Τὰ ἐλέη σου, Κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα ᾄσομαι, εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν ἀπαγγελῶ τὴν ἀλήθειάν σου ἐν τῷ στόματί μου.

[00185]    Τὸν θεῖον αἰτοῦντες ἔλεον, ὑμνοῦσι τὸν ἔλεον, καὶ τῶν πρὸς τὸν ∆αβὶδ ὑπο σχέσεων ποθοῦντες ἰδεῖν τὴν ἀλήθειαν, ἑκάστην γενεὰν ὑπισχνοῦνται διδάξειν.

[00186]    γʹ.

[00187]    Ὅτι εἶπας, Εἰς τὸν αἰῶνα ἔλεος οἰκοδομη θήσεται ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἑτοιμασθήσεται ἡ ἀλήθειά σου.

[00188]    Τοῦ Θεοῦ ἐστι λόγος πρὸς τὸν ∆αβὶδ εἰρημέ νος, ὡς φυλάξει τὸν ἔλεον εἰς τὸν αἰῶνα τῷ σπέρ ματι.

[00189]    Τῆς ἐπαγγελίας τοίνυν ἀναμιμνήσκουσι ταύτης.

[00190]    Σὺ, φησὶν, εἶπας αὐξήσειν, ἀλλ' οὐ μειώ σειν τὸν ἔλεον.

[00191]    Τὸ γὰρ οἰκοδομηθήσεται, ἀντὶ τοῦ αὐξηθήσεται [καὶ προσθήκην λήψεται τέθεικεν.] Ἑδρασθήσεται, ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν.

[00192]    Ὑπέσχου, φησὶν, ἔργῳ βεβαιοῦν τὴν τῶν λόγων ἀλήθειαν.

[00193]    δʹ, εʹ.

[00194]    ∆ιεθέμην διαθήκην τοῖς ἐκλεκτοῖς μου.

[00195]    Εκ προσώπου Θεοῦ καὶ Πατρὸς εἴρηται ταῦτα, ὁμοῦ δὲ καὶ τὰ ἑξῆς·] Ὤμοσα ∆αβὶδ τῷ δούλῳ μου·

[00196]    Ἕως τοῦ αἰῶνος ἑτοιμάσω τὸ σπέρμα σου, καὶ οἰκοδομήσω εἰς γενεὰν καὶ γενεὰν τὸν θρόνον σου.

[00197]    Τῷ εἶπας καὶ ταῦτα συνῆπται·

[00198]    ὅτι ταύτας πρὸς τοὺς ἐκλεκτοὺς ἐποιησάμην τὰς συνθήκας.

[00199]    Ἐκλε κτοὺς δὲ καλεῖ τὸν Ἀβραὰμ, καὶ τὸν Ἰσαὰκ, καὶ τὸν Ἰσραήλ.

[00200]    Πρὸς δὲ τούτοις ἔφη ὀμωμοκέναι καὶ τῷ ∆αβὶδ, ἀνώλεθρον αὐτοῦ φυλάξαι τὸ σπέρμα, καὶ ἐν πάσῃ γενεᾷ τὸν τούτου θρόνον ἀνθήσειν.

[00201]    Οὕτω τοῦ Θεοῦ τὰς ὑποσχέσεις διεξελθόντες, καὶ τῶν πραγμάτων τὸ τέλος οὐ βλέποντες, ἀπηχὲς μὲν οὐδὲν ὑπὸ τῶν συμφορῶν εἰπεῖν ἀναγκάζονται, ὕμνοις δὲ γεραίρουσι τὸν τῶν ὅλων πρύτανιν.

[00202]    ^[80.1580] ὰʹ.

[00203]    Ἐξομολογήσονται οἱ οὐρανοὶ τὰ θαυμάσιά σου, Κύριε·

[00204]    καὶ γὰρ τὴν ἀλήθειάν σου ἐν ἐκκλησίᾳ ἁγίων.

[00205]    Ὁ δὲ Θεοδοτίων, Καί γε τὴν πίστιν σου ἐν ἐκκλησίᾳ ἁγίων·

[00206]    [ἀντὶ τοῦ, Τὴν πίστιν σου ἅπαντες οἱ τὴν πεποίθησιν ἔχοντες εἰς σὲ διαφυλά ξουσιν.] Σὲ γὰρ προσήκει παρὰ πάντων ὑμνεῖσθαι·

[00207]    οὐχ ἥκιστα δὲ παρὰ τῶν τὸν οὐρανὸν οἰκούντων, ἀκριβέστερον τὰ σὰ καθορώντων θαυμάσια, καὶ τῶν ἐπαγγελιῶν ἐπισταμένων τὸ βέβαιον·

[00208]    τῆς ἐπου ρανίου ταύτης ἐκκλησίας καὶ ὁ μακάριος μέμνηται Παῦλος·

[00209]    Προσεληλύθατε, λέγων, Σιὼν ὄρει, καὶ πόλει Θεοῦ ζῶντος Ἱερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ, καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτόκων ἀπογεγραμμένων ἐν οὐρα νοῖς.

[00210]    ζʹ.

[00211]    Ὅτι τίς ἐν νεφέλαις ἰσωθήσεται τῷ Κυρίῳ, ὁμοιωθήσεται τῷ Κυρίῳ ἐν υἱοῖς Θεοῦ;

[00212]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00213]    Τίς γὰρ ἐν αἰθέρι ἀντιπαραθήσει τῷ Κυρίῳ, ἐξισάσει τῷ Κυρίῳ ἐν υἱοῖς θεῶν·

[00214]    Υἱοὺς Θεοῦ καλεῖ τοὺς θεοὺς, ὡς υἱοὺς ἀνθρώπων τοὺς ἀν θρώπους.

[00215]    Καλεῖ δὲ θεοὺς, οὐχ ὡς ὄντας, ἀλλ' ὡς παρὰ τοῖς ἀπίστοις νομιζομένους.

[00216]    Λέγει τοίνυν, ὅτι Καὶ τῶν ἐπουρανίων ὑπέρκεισαι, καὶ πάντων ἀσυγκρίτως ὑπέρτερος εἶ, καὶ οὐδείς σοι τῶν ὄντων παραβληθῆναι δυνήσεται.

[00217]    Ἐλέγχεται γὰρ τῶν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων θεοποιουμένων τὸ ψεῦδος·

[00218]    ἡ δὲ σὴ δύναμις διαρκὴς καὶ ἀνώλεθρος.

[00219]    Τοιούτοις καὶ ἀλλαχοῦ κέχρηται λόγοις φάσκων·

[00220]    Καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν παρὰ πάντας τοὺς θεούς.

[00221]    Ταύτην δὲ ποιοῦνται τὴν παρεξέτασιν, οὐκ ἀγνοοῦντες οἱ προφῆται τῆς διαφορᾶς τὴν ὑπερβο λὴν, ἀλλὰ τῇ τῶν ἀπίστων ἀσθενείᾳ σύμμετρον διδα σκαλίαν προσφέροντες.

[00222]    ηʹ.

[00223]    Ὁ Θεὸς ἐνδοξαζόμενος ἐν βουλῇ ἁγίων·

[00224]    μέγας καὶ φοβερός ἐστιν ἐπὶ πάντας τοὺς περι κύκλῳ αὐτοῦ.

[00225]    Ἐπειδὴ τῶν οὐκ ὄντων θεῶν ἐμνημόνευσεν, ἠγνοεῖτο δὲ παρὰ τοῖς δυσσεβέσιν ὁ ὢν Θεὸς, εἰκότως τοὺς ἁγίους παρήγαγε, παρ' ὧν ὁ ἀληθὴς ὑμνεῖται Θεὸς, οἷς καὶ φοβερός ἐστιν, ἅτε δὴ πελάζουσιν αὐτῷ, καὶ τὴν ἄῤῥητον αὐτοῦ γινώσκουσι δύναμιν.

[00226]    Βουλὴν δὲ ἁγίων ὠνόμασεν ἐνταῦθα τῶν ἁγίων τὸν σύλλογον.

[00227]    θʹ.

[00228]    Κύριε ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων, τίς ὅμοιός σοι;

[00229]    δυνατὸς εἶ, Κύριε, καὶ ἡ ἀλήθειά σου κύκλῳ σου.

[00230]    Συνεχῶς τῆς ἀληθείας μνημονεύουσι, ποθοῦντες ἰδεῖν τὸ τῶν ὑποσχέσεων ἀψευδές·

[00231]    καί φασι πρὸς ^[80.1581] αὐτόν, Τίς σοι, ∆έσποτα, τῶν ὄντων δύναται συγκρι θῆναι;

[00232]    Τῶν δυνάμεων εἶ Κύριος καὶ Θεὸς, δύναμιν ἔχεις σύνδρομον τῇ βουλήσει·

[00233]    ἀληθῆ πάντα καὶ βέβαια παρὰ σοί.

[00234]    Εἶτα διέξεισι τῆς δυνάμεως τὰ τεκμήρια.

[00235]    ιʹ, ιαʹ.

[00236]    Σὺ δεσπόζεις τὸ κράτος τῆς θαλάσ σης·

[00237]    τὸν δὲ σάλον τῶν κυμάτων αὐτῆς σὺ κατα πραΰνεις.

[00238]    Σὺ ἐταπείνωσας ὡς τραυματίαν ὑπερή φανον·

[00239]    ἐν τῷ βραχίονι τῆς δυνάμεώς σου διεσκόρ πισας τοὺς ἐχθρούς σου.

[00240]    Σὺ εἶ, φησὶ, τῶν ἁπάντων δημιουργὸς καὶ δεσπότης·

[00241]    καὶ ῥᾴδιόν σοι καὶ διεγεῖ ραι τὴν θάλασσαν, καὶ γαλήνην ἐργάσασθαι.

[00242]    Τῆς δὲ θαλάσσης μνημονεύσας, καὶ τῶν ἐν ταύτῃ γεγε νημένων ἀναμιμνήσκει.

[00243]    Ὑπερήφανον γὰρ τὸν Φα ραὼ καλεῖ, καὶ ἐχθροὺς τοὺς Αἰγυπτίους, οὓς τῇ θαλάττῃ παρέδωκε, καὶ διέσωσε τὸν οἰκεῖον λαόν.

[00244]    Προλέγει δὲ κατὰ ταυτὸν καὶ τῶν τῆς ἀλαζονείας διδασκάλων τὸν ὄλεθρον·

[00245]    καὶ τούτους γὰρ σὺν τῇ πονηρᾷ στρατιᾷ ἐν τῷ παναγίῳ καταλύει βαπτί σματι·

[00246]    [καθάπερ ἐκεῖ διὰ Μωϋσοῦ, ἐνταῦθα διὰ τοῦ ἱερέως.] ιβʹ.

[00247]    Σοί εἰσιν οἱ οὐρανοὶ, καὶ σή ἐστιν ἡ γῆ·

[00248]    τὴν οἰκουμένην, καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς σὺ ἐθεμε λίωσας.

[00249]    Οὐ γὰρ μόνον τῆς θαλάττης καὶ τῆς γῆς ἁπάσης, ἀλλὰ καὶ τῶν ὑπερκειμένων οὐρανῶν σὺ εἶ ποιητὴς καὶ δημιουργός.

[00250]    Σὸν γὰρ ἔργον οὐ μόνον ὁ ὁρώμενος οὐρανὸς, ἀλλὰ καὶ ὁ τούτου ὑπέρ τερος.

[00251]    ιγʹ.

[00252]    Τὸν βοῤῥᾶν καὶ τὴν θάλασσαν σὺ ἔκτι σας.

[00253]    Ὁ δὲ Θεοδοτίων οὕτως·

[00254]    Βοῤῥᾶν καὶ νό τον σὺ ἔκτισας.

[00255]    [Τὸν δὲ νότον θάλασσαν καλεῖ, ἐπειδὴ αὐτὸς μάλιστα τὸ κύτος αὐτῆς συνταράσσει.] Καὶ οἱ ἄνεμοι, φησὶ, καὶ αὐτὰ τῆς οἰκουμένης τὰ τμήματα, σοῦ ὑπάρχει δημιουργήματα.

[00256]    Οὐχ ἁπλῶς δὲ τῶν δύο τμημάτων ἐμνημόνευσε τούτων·

[00257]    ἀλλ' ἐπειδὴ τῆς Ἰερουσαλὴμ κατὰ νότον μέν εἰσιν οἱ Αἰγύπτιοι, κατὰ βοῤῥᾶν δὲ οἱ Ἀσσύριοι·

[00258]    καταλύσας δὲ Αἰγυπτίων τὸ θράσος, τὴν ἐλευθερίαν αὐτοῖς ἐδω ρήσατο.

[00259]    Ῥᾴδιόν σοι, φησὶ, καταλῦσαι καὶ τούτους ὡς ἐκείνους.

[00260]    Οὗ γενομένου, Θαβὼρ καὶ Ἑρμὼν ἐν τῷ ὀνόματί σου ἀγαλλιάσονται.

[00261]    ∆ιὰ τούτων δὲ πᾶσαν τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας παρεδήλωσε.

[00262]    Ταῦτα γὰρ ἐκείνης εἰσὶ τὰ ὄρη τῆς γῆς.

[00263]    Τὸ δὲ ἀγαλλιά σονται ὁ μὲν Ἀκύλας αἰνέσουσιν, ὁ δὲ Σύμμα χος εὐφημήσουσιν εἴρηκεν.

[00264]    Οὐ μὴν τὰ ὄρη τοῦτο δράσειν εἴρηκεν, ἀλλὰ τοὺς τὰ ὄρη, ἢ παρὰ τὰ ὄρη, οἰκοῦντας ἀνθρώπους.

[00265]    ^[80.1584] ιδʹ.

[00266]    Σὸς ὁ βραχίων μετὰ δυναστείας.

[00267]    Ἴδιόν σου τὸ δυνατῶς ἅπαντα ἐνεργεῖν.

[00268]    Τὸν γὰρ βραχίονα ἐπὶ τῆς ἐνεργείας, τὴν δὲ δυναστείαν ἐπὶ τῆς δυνά μεως ἔλαβε·

[00269]    καὶ γὰρ ὁ Ἀκύλας ἀντὶ δυναστείας, δύναμιν τέθεικεν.

[00270]    Κραταιωθήτω ἡ χείρ σου·

[00271]    ὑψω θήτω ἡ δεξιά σου.

[00272]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00273]    Ἀήττητος ἡ χείρ σου, ὑψηλὴ ἡ δεξιά σου.

[00274]    Πολλάκις εἰρήκαμεν, ὡς διὰ τῆς χειρὸς τὴν ἐνέργειαν δηλοῖ·

[00275]    διὰ δὲ τῆς δεξιᾶς, τὴν ἀγαθὴν ἐνέργειαν·

[00276]    διπλῆς τοί νυν ἐνεργείας δεόμενοι, ἀμφοτέρων ἐμνήσθησαν.

[00277]    Καὶ γὰρ τοὺς πολεμίους καταλυθέντας ἐπιθυμοῦσιν ἰδεῖν, καὶ αὐτοὶ τῆς σωτηρίας ποθοῦσι τυχεῖν.

[00278]    Οὗ δὴ χά ριν ἀήττητον μὲν τὴν χεῖρα, ὑψηλὴν δὲ καλοῦσι τὴν δεξιὰν, ὡς δυναμένην κἀκείνους κολάσαι, καὶ αὐ τοὺς ἐλευθερῶσαι.

[00279]    Τοῦτο δὲ καὶ διὰ τῶν ἐπιφερο μένων δηλοῦσι.

[00280]    ιεʹ.

[00281]    ∆ικαιοσύνη καὶ κρῖμα ἑτοιμασία τοῦ θρό νου σου·

[00282]    ἔλεος καὶ ἀλήθεια προπορεύσονται πρὸ προσώπου σου.

[00283]    Αὐτοῖς γὰρ καὶ Βαβυλωνίοις δικά σαι τὸν Θεὸν ἱκετεύοντες, ἀντιβολοῦσι κατ' ἐκείνων μὲν δικαίαν τὴν ψῆφον ἐξενεγκεῖν, αὐτοῖς δὲ τὸν ἔλεον παρασχεῖν, καὶ τῆς ὑποσχέσεως τὴν ἀλήθειαν δεῖξαι.

[00284]    ∆ιά τοι τοῦτο τῇ μὲν δικαιοσύνῃ καὶ τῷ κρί ματι τὸν δικαστικὸν ἔφασαν κεκοσμῆσθαι θρόνον, ἔλεον δὲ καὶ ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ προοδεύειν, ὡς πρὸ πολλῶν γενεῶν τῆς ὑποσχέσεως γενομένης.

[00285]    ιὰʹ.

[00286]    Μακάριος ὁ λαὸς ὁ γινώσκων ἀλαλαγμόν.

[00287]    Ἀλαλαγμὸς, ὡς πολλάκις εἰρήκαμεν, νενικηκότων ἐστὶ φωνή.

[00288]    Ἐπειδὴ τοίνυν ἡττηθέντες ἠνδραποδί σθησαν, μακαρίζουσι τοὺς νικήσαντας·

[00289]    προθεσπίζει δὲ ὁ λόγος καὶ τὸν λαὸν, τὸν ἐν πάσῃ γῇ καὶ θα λάττῃ τὸν μυστικὸν ἀλαλαγμὸν προσφέροντα τῷ Θεῷ, καὶ τὸν ἐπινίκιον ὕμνον ᾄδοντα.

[00290]    Ταύτῃ δὲ διανοίᾳ καὶ ἐπαγόμενα συμφωνεῖ.

[00291]    Κύριε, ἐν τῷ φωτὶ τοῦ προσώπου σου πορεύσον ται.

[00292]    [ιζʹ.] Καὶ ἐν τῷ ὀνόματί σου ἀγαλλιάσονται ὅλην τὴν ἡμέραν·

[00293]    καὶ ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ὑψωθήσον ται.

[00294]    Ἀλαλάζουσι δὲ, καὶ κατὰ τῶν ἐχθρῶν παια νίζουσι, καὶ σοὶ τῷ νικοποιῷ τὸν ἐπινίκιον ὕμνον προσφέρουσι, τῇ σῇ ἐπιφανείᾳ καταυγαζόμενοι, καὶ τὸ παρὰ σοῦ δεχόμενοι φῶς [διὰ τῆς τοῦ λου τροῦ παλιγγενεσίας,] καὶ διηνεκῶς ἀπολαύοντες θυμηδίας, καὶ τὴν νενομοθετημένην κατορθοῦντες δικαιοσύνην, καὶ ὑψηλοὶ καὶ περιφανεῖς ἐντεῦθεν γινόμενοι.

[00295]    ιηʹ.

[00296]    Ὅτι καύχημα τῆς δυνάμεως αὐτῶν σὺ εἶ.

[00297]    Μέγα, φησὶν, ἐπὶ τῇ σῇ δυνάμει φρονοῦσι·

[00298]    παρὰ σοῦ γὰρ ταύτην ἐδέξαντο.

[00299]    Καὶ ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ὑψωθήσεται τὸ κέρας ἡμῶν.

[00300]    Καὶ ἡμεῖς δὲ, φησὶ, ταύτην ἔχομεν τὴν ἐλπίδα, καὶ τὴν σὴν ἐπικου ^[80.1585] ρίαν προσμένομεν·

[00301]    διὰ ταύτην γὰρ κρείττους τῶν πολεμίων ἐσόμεθα·

[00302]    κέρας γὰρ τὴν ἰσχὺν καὶ τὸ κράτος ἐκάλεσεν, ἐκ μεταφορᾶς τῶν κερασφόρων ζώων, ἃ τοῖς κέρασι καθωπλισμένα, τούτοις κέ χρηνται κατὰ τῶν ἐπιόντων.

[00303]    ιθʹ.

[00304]    Ὅτι τοῦ Κυρίου ἡ ἀντίληψις, καὶ τοῦ ἁγίου Ἰσραὴλ βασιλέως ἡμῶν.

[00305]    Ταύτῃ δὲ τῇ ἐλπίδι τρεφόμεθά σε βασιλέα ἔχοντες, ὑπὸ τὴν σὴν κηδεμονίαν τελοῦντες.

[00306]    κʹ.

[00307]    Τότε ἐλάλησας ἐν ὁράσει τοῖς υἱοῖς σου.

[00308]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00309]    Τότε ἐλάλησας δι' ὁρά σεως τοῖς υἱοῖς σου.

[00310]    Οἴδαμεν γάρ σου τὰς διὰ τῶν προφητῶν γεγενημένας ἐπαγγελίας.

[00311]    Τούτους γὰρ καὶ ὁρῶντας καὶ βλέποντας ὠνόμαζον.

[00312]    Καὶ εἶπας·

[00313]    Ἐθέμην βοήθειαν ἐπὶ δυνατόν·

[00314]    ὕψωσα ἐκλεκτὸν ἐκ τοῦ λαοῦ μου.

[00315]    [καʹ.] Εὗρον ∆αβὶδ τὸν δοῦλόν μου·

[00316]    ἐν ἐλαίῳ ἁγίῳ μου ἔχρισα αὐτόν.

[00317]    Σὺ, φησὶ, τῷ θεράποντί σου ∆αβὶδ ἐμαρ τύρησας, καὶ δυνατὸν ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς εὑρὼν κατ ορθώμασι τῆς σῆς βοηθείας ἠξίωσας, καὶ ἐξελέξω, καὶ ἔχρισας, καὶ βασιλέα κεχειροτόνηκας.

[00318]    κβʹ.

[00319]    Ἡ γὰρ χείρ μου συναντιλήψεται αὐτῷ, καὶ ὁ βραχίων μου κατισχύσει αὐτόν.

[00320]    Εἶπας δὲ αὐτῷ παρέξειν ἰσχὺν, καὶ τῆς σῆς αὐτῷ μεταδώσειν κηδεμονίας.

[00321]    κγʹ.

[00322]    Οὐκ ὠφελήσει ἐχθρὸς ἐν αὐτῷ.

[00323]    Καὶ υἱὸς ἀνομίας οὐ προσθήσει τοῦ κακῶσαι αὐτόν.

[00324]    Ὑπ έσχου δὲ καὶ τὰς τῶν ἐχθρῶν αὐτοῦ ματαίας δείξειν ἐπιβουλὰς, καὶ τῶν λωβᾶσθαι πειρωμένων κρείττονα καταστήσειν κδʹ, κεʹ.

[00325]    Καὶ συγκόψω ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ·

[00326]    καὶ τοὺς μισοῦντας αὐτὸν τροπώσο μαι.

[00327]    Καὶ ἡ ἀλήθειά μου, καὶ τὸ ἔλεός μου μετ' αὐτοῦ·

[00328]    καὶ ἐν τῷ ὀνόματί μου ὑψωθήσεται τὸ κέ ρας αὐτοῦ.

[00329]    Ἐπηγγείλω δὲ καὶ ἅπαντας αὐτοῦ κα ταλύσειν τοὺς πολεμίους, καὶ βεβαίαν αὐτῷ τὴν σὴν παρέξειν φιλανθρωπίαν, καὶ περιφανῆ ποιήσειν αὐτὸν καὶ περίβλεπτον.

[00330]    ^[80.1588] κὰʹ.

[00331]    Καὶ θήσομαι ἐν θαλάσσῃ χεῖρα αὐτοῦ·

[00332]    καὶ ἐν ποταμοῖς δεξιὰν αὐτοῦ.

[00333]    ∆ώσω δὲ αὐτῷ κατὰ θά λασσαν καὶ κατ' ἤπειρον κράτος·

[00334]    διὰ γὰρ τῶν πο ταμῶν, τὴν ἤπειρον παρεδήλωσεν.

[00335]    κζʹ.

[00336]    Αὐτὸς ἐπικαλέσεταί με·

[00337]    Πατήρ μου εἶ σύ.

[00338]    Θεός μου καὶ ἀντιλήπτωρ τῆς σωτηρίας μου·

[00339]    [ἐν τῷ λέγειν τὸν Χριστὸν, Πάτερ, εἰ δυνατὸν, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο.

[00340]    Καὶ ἐν τῷ λέγειν αὐτὸν πάλιν τοῖς ἀποστόλοις·

[00341]    Πορεύομαι εἰς τὸν Πατέρα μου καὶ Πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν μου καὶ Θεὸν ὑμῶν.

[00342]    ] κηʹ.

[00343]    Κἀγὼ πρωτότοκον θήσομαι αὐτόν·

[00344]    ὑψη λὸν παρὰ τοῖς βασιλεῦσι τῆς γῆς.

[00345]    Ταῦτα μέν τοι οὔτε ἐπὶ τοῦ ∆αβὶδ, οὔτε ἐπὶ τοῦ πολυθρυλλήτου Σολομῶντος τετύχηκε πέρατος.

[00346]    Οὔτε γὰρ τῆς θα λάττης ἐκράτησε Σολομὼν, ἢ ∆αβὶδ, οὔτε πρωτότο κος ὠνομάσθη Θεοῦ, οὔτε τῶν βασιλέων ἁπάντων τὴν ἐξουσίαν ἐδέξατο.

[00347]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Ἀκύλας ἡρμή νευσεν, Ὕψιστον [παρὰ] τοῖς βασιλεῦσι τῆς γῆς·

[00348]    καὶ ὁ Σύμμαχος, Ἀνώτατον τῶν βασιλέων τῆς γῆς.

[00349]    Εἰ δὲ μήτε τῷ ∆αβὶδ, μήτε τῷ Σολομῶντι ἁρμόττει ταῦτα τὰ ῥήματα, ἀψευδὴς δὲ τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπόσχεσις, τυφλώττουσιν Ἰουδαῖοι τὸν ἐκ ∆αβὶδ κατὰ σάρκα προσκυνεῖν οὐκ ἐθέλοντες, ὃς καὶ τῆς γῆς καὶ τῆς θαλάττης ἔχει τὸ κράτος, καὶ πάντων ἐστὶ τῶν βασιλέων ὑπέρτερος·

[00350]    τοὺς μὲν ἑκόντας ἔχων προσκυνητὰς, τῶν δὲ ἀντιλέγειν τολμώντων τὴν ἀσθένειαν διελέγχων.

[00351]    Μυρίαις γὰρ χρώμενοι μη χαναῖς, τῶν ὑπ' αὐτῶν τεθέντων περιγενέσθαι νόμων οὐ δύνανται.

[00352]    Πρωτότοκον δὲ αὐτὸν καὶ ὁ μα κάριος ὀνομάζει Παῦλος, Εἰς τὸ εἶναι [αὐτὸν] πρωτότοκον ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς.

[00353]    Καὶ, Πρω τότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν·

[00354]    καὶ, Πρωτότοκος πάσης κτίσεως.

[00355]    Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ ∆εσπότης τῇ Μαρίᾳ μετὰ τὴν ἀνάστασιν ἔφη·

[00356]    Πορευθεῖσα εἰπὲ τοῖς ἀδελφοῖς μου·

[00357]    Πορεύομαι πρὸς τὸν Πατέρα μου, καὶ Πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν μου καὶ Θεὸν ὑμῶν.

[00358]    Ὥσπερ γὰρ μονογενής ἐστιν ὡς Θεὸς (μόνος γὰρ ἐκ Πατρὸς ἐγεννήθη), πρωτότοκος δὲ ὡς ἄνθρωπος (ἀδελφοὺς γὰρ ἔχει τοὺς πεπιστευκότας ὡς ἄνθρωπος)·

[00359]    οὕτω Πατέρα αὑτοῦ καλεῖ τὸν Θεὸν ὡς Θεὸς, Θεὸν δὲ αὑ ^[80.1589] τοῦ ὀνομάζει ὡς ἄνθρωπος.

[00360]    Ἐπ' αὐτοῦ τοίνυν ἡ προφητεία τὸ τέλος ἐδέξατο.

[00361]    Μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὰ ἐπαγόμενα·

[00362]    κθʹ.

[00363]    Εἰς τὸν αἰῶνα φυλάξω αὐτῷ τὸ ἔλεός μου, καὶ ἡ διαθήκη μου πιστὴ αὐτῷ.

[00364]    [∆ιαθήκην δὲ λέγει ἣν διέθετο τοῖς πατράσιν ὁ Θεὸς Πατὴρ, ἀνα στήσειν, ὥς φαμεν, ἐκ τοῦ σπέρματος αὐτῶν τὸν Κύριον.] λʹ.

[00365]    Καὶ θήσομαι εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος τὸ σπέρμα αὐτοῦ·

[00366]    καὶ τὸν θρόνον αὐτοῦ ὡς τὰς ἡμέρας τοῦ οὐρανοῦ.

[00367]    [Σπέρμα αὐτοῦ οἱ τῆς χάριτος τρόφιμοι, καὶ ἡ βασιλεία, ἣν αὐτὸς ἐδωρήσατο αὐ τοῖς·

[00368]    περὶ ἧς αὐτὸς ὁ Κύριος πρὸς τοὺς πιστεύοντας εἰς αὐτὸν ἔφη·

[00369]    ∆εῦτε, οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασι λείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου.

[00370]    ] ∆ειξάτωσαν τοίνυν οἱ Ἰουδαῖοι τὸν βασιλικὸν τοῦ ∆αβὶδ θρόνον μέχρι καὶ τήμερον διαρκέσαντα, ὃν εἰς αἰῶνα φυλάξειν ὁ Θεὸς ἐπηγγείλατο.

[00371]    ∆ειξάτωσαν δὲ καὶ τὸ σπέρμα τὸ ἐκείνου τῇ βασιλείᾳ κοσμούμενον.

[00372]    Εἰ δὲ τούτων οὐδέτερον δύναιντο ἂν ἀποδεῖξαι, καὶ ταῦτα λίαν ἀναισχυντοῦντες·

[00373]    λείπεται δυοῖν θάτερον, ἢ ψευδῆ καλεῖν τοῦ Θεοῦ τὴν ὑπόσχεσιν, ἢ ἀληθῆ τὴν ἐπαγγελίαν ὁμολογοῦντας δέχεσθαι τῶν πραγμά των τὴν μαρτυρίαν.

[00374]    Ὁ γὰρ ἐκ ∆αβὶδ κατὰ σάρκα Χριστὸς, ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς, τοσούτῳ κρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέ λων, ὅσῳ διαφορώτερον παρ' αὐτοὺς κεκληρονόμηκεν ὄνομα.

[00375]    Τίνι γὰρ εἶπέ ποτε τῶν ἀγγέλων·

[00376]    Υἱός μου εἶ σὺ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε;

[00377]    Περὶ τούτου ὁ μακάριος ∆αβὶδ ἔφη, Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν πο δῶν σου.

[00378]    Τοιγαροῦν διὰ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ τὸ σπέρμα τοῦ ∆αβὶδ εἰς αἰῶνα διέμεινε, καὶ ὁ θρόνος αὐτοῦ ἔχει τὸ διαρκές.

[00379]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ μακάριος ἐθέσπισεν Ἡσαΐας.

[00380]    Εἰρηκὼς γὰρ, ὅτι Παιδίον ἐγεν νήθη ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν, οὗ ἡ ἀρχὴ ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ·

[00381]    [ἵνα μή τις ὑπολάβῃ τὸ παιδίον ἄν ^[80.1592] θρωπον, καὶ οὐ Θεὸν, διὰ τῶν ἑξῆς σαφέστερον ἔδειξε, τῷ εἰπεῖν·] Καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς Ἄγγελος, θαυμαστὸς, σύμβουλος, Θεὸς ἰσχυρὸς, ἐξουσιαστὴς, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.

[00382]    Ἐπήγαγε μετ' ὀλίγον·

[00383]    Ἐπὶ τὸν θρόνον ∆αβὶδ, καὶ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ, κατορ θῶσαι αὐτὴν ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ εἰς τὸν αἰῶνα χρόνον.

[00384]    Οὕτω τὰ περὶ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ προθεσπίσας ὁ λόγος, περὶ τῶν ἐν μέσῳ γενομένων διεξέρχεται βασιλέων.

[00385]    λαʹ λδʹ.

[00386]    Ἐὰν ἐγκαταλίπωσιν οἱ υἱοὶ αὐτοῦ τὸν νό μον μου, καὶ τοῖς κρίμασί μου μὴ πορευθῶσιν.

[00387]    Ἐὰν τὰ δικαιώματά μου βεβηλώσωσι, καὶ τὰς ἐν τολάς μου μὴ φυλάξωσιν·

[00388]    ἐπισκέψομαι ἐν ῥάβδῳ τὰς ἀνομίας αὐτῶν·

[00389]    καὶ ἐν μάστιξι τὰς ἀδικίας αὐ τῶν.

[00390]    Τὸ δὲ ἔλεός μου οὐ μὴ διασκεδάσω ἀπ' αὐ τοῦ, οὐδ' οὐ μὴ ἀδικήσω ἐν τῇ ἀληθείᾳ μου.

[00391]    Κἂν μυρία, φησὶ, παράνομα δράσωσιν οἱ ἐκ τοῦ ∆αβὶδ τὸ γένος κατάγοντες, αὐτοὺς μὲν ὑποβα λῶ τιμωρίαις, τὴν δὲ πρὸς τὸν ∆αβὶδ ἐπαγγελίαν βεβαίαν διαφυλάξω.

[00392]    Τὸ δὲ ἔλεός μου οὐ μὴ διασκε δάσω ἀπ' αὐτοῦ, τουτέστι τοῦ ∆αβὶδ, οὐδ' οὐ μὴ ἀδικήσω ἐν τῇ ἀληθείᾳ μου.

[00393]    Τὸ ἀδικήσω, παραβήσομαι ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν·

[00394]    ὁ δὲ Ἀκύ λας, οὐ ψεύσομαι.

[00395]    [Οὐδ' οὐ μὴ ἀδικήσω, ἀντὶ τοῦ, Οὐ μὴ παραβιβάσω, οὐδ' οὐ μὴ ψεύσομαί μου τὰς ἐπαγγελίας.] λεʹ.

[00396]    Οὐδ' οὐ μὴ βεβηλώσω τὴν διαθήκην μου, καὶ τὰ ἐκπορευόμενα διὰ τῶν χειλέων μου οὐ μὴ ἀθετήσω.

[00397]    Οὐ ψεύσομαί μου τὰς ἐπαγγελίας, οὐ παραβήσομαι τὰς συνθήκας, ἀλλὰ δείξω τῶν ὑπο σχέσεων τὴν ἀλήθειαν.

[00398]    [ὅτε ὁ ἐμὸς υἱὸς ὁ συν άναρχός μοι καὶ συναΐδιος ἐκ ∆αβὶδ σαρκωθῇ·

[00399]    τοῦτο γὰρ λέγει διὰ τῶν ἑξῆς].

[00400]    λὰʹ.

[00401]    Ἅπαξ ὤμοσα τῷ ἁγίῳ μου, εἰ τῷ ∆α βὶδ ψεύσομαι.

[00402]    Βεβαίαν γὰρ πρὸς αὐτὸν ποιησάμε νος τὴν ὑπόσχεσιν, ἐπιθήσω ταύτῃ τὸ πέρας·

[00403]    τὸ γὰρ ὤμοσα ἐπὶ τοῦ βεβαίου τέθεικεν, ὡς τῶν ἐπαγ γελλομένων ὅρκῳ βεβαιούντων τὰς ὑποσχέσεις.

[00404]    λζʹ, ληʹ.

[00405]    Τὸ σπέρμα αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα μενεῖ·

[00406]    καὶ ὁ θρόνος αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος ἐναντίον μου.

[00407]    Καὶ ὡς ἡ σελήνη κατηρτισμένη εἰς τὸν αἰῶνα·

[00408]    καὶ ὁ μάρτυς ἐν οὐρανῷ πιστός.

[00409]    Ἀντὶ τοῦ ὁ μάρτυς, ὁ Σύμμα χος ὁ διαμαρτυράμενος τέθεικε.

[00410]    Καὶ ἐν τῷ ἑβδο μηκοστῷ καὶ πρώτῳ ψαλμῷ ὁ μακάριος ∆αβὶδ πε ρὶ τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ προηγόρευσε·

[00411]    Πρὸ τοῦ ἡλίου διαμένει τὸ ὄνομα αὐτοῦ, καὶ συμπαρα ^[80.1593] μενεῖ τῷ ἡλίῳ, καὶ πρὸ τῆς σελήνης γενεὰς γε νεῶν.

[00412]    Ἐπειδὴ γὰρ ὁ ἥλιος τὸν χρόνον μετρεῖ σθαι ποιεῖ ἀνίσχων τε καὶ δυόμενος, καὶ ἡμέραν καὶ νύκτα ποιῶν, διὰ τοῦ ἡλίου, τοῦ θρόνου τὸ ἀκα τάλυτον ἠβουλήθη δηλῶσαι, τὸ δὲ σπέρμα εἰς αἰῶ να διαθήσειν ὑπέσχετο.

[00413]    [Σπέρμα δὲ τοῦ Θεοῦ Λόγου οἱ εἰς αὐτὸν πιστεύοντες ἅπαντες.] Ὁ δὲ ταῦτα ὑποσχόμενος, καὶ διαμαρτυράμενος, ἐν οὐρα νῷ τέ ἐστι, καὶ ἀληθέσι καὶ πιστοῖς κέχρηται λό γοις, ὡς μόνος ὑπάρχων ἀψευδής.

[00414]    Οὕτω τὰς πρὸς τὸν ∆αβὶδ γεγενημένας ὑποσχέσεις εἰρηκότες, τὰς συμβάσας αὐτοῖς ὀλοφύρονται συμφοράς.

[00415]    λθʹ, μʹ.

[00416]    Σὺ δὲ ἀπώσω καὶ ἐξουδένωσας·

[00417]    ἀν εβάλου τὸν Χριστόν σου.

[00418]    Κατέστρεψας τὴν διαθήκην τοῦ δούλου σου.

[00419]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως, Σὺ δὲ αὐ τὸς ἀπεβάλου καὶ ἀπεδοκίμασας, ἐχολώθης πρὸς τὸν Χριστόν σου, εἰς κατάραν ἔδωκας τὴν συνθήκην τοῦ δούλου σου.

[00420]    Σὺ δὲ αὐτὸς, ὁ ἐκεῖ να παρέξειν ὑποσχόμενος, ἀπώσω μὲν τοὺς τοῦ ∆α βὶδ ἀπογόνους, καὶ εὐτελεῖς ἔδειξας, καὶ εἰς δουλείαν παρέδωκας, κατέλυσας δὲ τὴν τούτου βασιλείαν, καὶ τὰς γεγενημένας πρὸς τὸν σὸν θεράποντα συνθήκας διέλυσας.

[00421]    Χριστὸν γὰρ ἐνταῦθα βασιλείαν κα λεῖ.

[00422]    Αἰχμάλωτοι δὲ ἀπηνέχθησαν οἱ δύο τοῦ ∆αβὶδ ἀπόγονοι, Ἰεχωνίας καὶ Σεδεκίας·

[00423]    εἰς τούτους δὲ κατέληξεν ἡ τοῦ ∆αβὶδ βασιλεία.

[00424]    Ζοροβάβελ γὰρ, ὁ μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν ἡγεμονεύσας, δημαγωγὸς ἦν, οὐ βασιλεύς.

[00425]    Ἐβεβήλωσας εἰς τὴν γῆν τὸ ἁγία σμα αὐτοῦ.

[00426]    Ἁγίασμα τὸν ναὸν καλεῖ, ὃν ἠβου λήθη μὲν ὁ ∆αβὶδ οἰκοδομῆσαι, ἐδείματο δὲ Σολομὼν μετὰ τὸν ∆αβίδ·

[00427]    τοῦτον λέγει βεβηλωθῆναι τῇ τῶν Βαβυλωνίων ἐφόδῳ, καὶ γενέσθαι προσόμοιον βο τάνῃ ἀνθούσῃ.

[00428]    Καταλυθεὶς γὰρ εἰς χῶμα κατέπεσε, καὶ χέρσῳ παραπλήσιος ἦν.

[00429]    μαʹ.

[00430]    Καθεῖλες πάντας τοὺς φραγμοὺς αὐτοῦ.

[00431]    Πάσης αὐτὸν ἀσφαλείας ἐγύμνωσας.

[00432]    Ἔθου τὰ ὀχυρώματα αὐτοῦ δειλίαν.

[00433]    Τοῖς γὰρ τῶν πόλεων περιβόλοις πάλαι θαῤῥῶν, ἐξέπεσε τοῦ θάρσους, καὶ δειλίαν περίκειται.

[00434]    μβʹ.

[00435]    ∆ιήρπαζον αὐτὸν πάντες οἱ διοδεύοντες ὁδόν.

[00436]    Μωαβῖται, Ἀμμανῖται, Ἀλλόφυλοι, Ἰδουμαῖοι, Σύροι, Ἀσσύριοι, Βαβυλώνιοι.

[00437]    Ἐγενήθη ὄνειδος τοῖς γείτοσιν αὑτοῦ.

[00438]    Ἐπίχαρτος ἐγένετο καὶ ἐπονείδιστος τοῖς ὁμόροις.

[00439]    μγʹ.

[00440]    Ὕψωσας τὴν δεξιὰν τῶν θλιβόντων αὐ τόν.

[00441]    Ἰσχυροτέρους αὐτοῦ τοὺς πολεμίους ἀπ ^[80.1596] έφηνας.

[00442]    Εὔφρανας πάντας τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ.

[00443]    Καταγέλαστον αὐτὸν τοῖς δυσμενέσι πεποίη κας.

[00444]    μδʹ.

[00445]    Ἀπέστρεψας τὴν βοήθειαν τῆς ῥομφαίας αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἀντελάβου αὐτοῦ ἐν τῷ πολέμῳ.

[00446]    Ἄχρηστα αὐτῷ τὰ ὅπλα γεγένηται, τῆς σῆς γυ μνωθέντι κηδεμονίας.

[00447]    μεʹ.

[00448]    Κατέλυσας ἀπὸ καθαρισμοῦ αὐτοῦ.

[00449]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως, Ἀπέπαυσας τὴν καθαρότητα αὐτοῦ.

[00450]    Οὐ γὰρ δύναται περιῤῥαντηρίοις καθαίρε σθαι αἰχμάλωτος ὢν, καὶ πόῤῥω τοῦ σοῦ διάγων νεώ.

[00451]    Τὸν θρόνον αὐτοῦ εἰς τὴν γῆν κατέῤῥαξας.

[00452]    Πάμ παν αὐτοῦ τὴν βασιλείαν κατέλυσας.

[00453]    μὰʹ.

[00454]    Ἐσμίκρυνας τὰς ἡμέρας τοῦ χρόνου αὐ τοῦ.

[00455]    Εἰς αἰῶνα φυλάξειν τὴν βασιλείαν ἐπαγγει λάμενος, ὀλίγῳ ταύτην περιώρισας χρόνῳ Κατ έχεας αὐτῷ αἰσχύνην.

[00456]    Ἐπονείδιστος γεγένη ται, καὶ αἰσχύνης ἐμπίπλαται.

[00457]    Σεδεκίας μὲν γὰρ, ἐκκοπέντων τῶν ὀφθαλμῶν, μύλωνι παρεδόθη πάν τα τὸν λειπόμενον χρόνον.

[00458]    Ἰεχωνίας δὲ καὶ αὐτὸς ἐδού λευσεν.

[00459]    Αἰσχύνης δὲ καὶ ὀνειδισμοῦ ταῦτα μεστά.

[00460]    Οὕτω τὰς συμφορὰς ὁ προφητικὸς διηγησάμενος λό γος, ποτνιᾶσθαι καὶ ἱκετεύειν παρεγγυᾷ.

[00461]    μζʹ.

[00462]    Ἕως πότε, Κύριε, ἀποστρέφῃ εἰς τέλος, ἐκκαυθήσεται ὡς πῦρ ἡ ὀργή σου;

[00463]    Ὁ δὲ Σύμμα χος, Ἕως τίνος, Κύριε, ἀποκρυβήσῃ εἰς τέ λος, φλεγήσεται ὡς πῦρ ὁ θυμός σου;

[00464]    Μέχρι τί νος, φησὶ, ∆έσποτα, οὐκ ἐθέλεις ἰδεῖν τὰς ἡμετέ ρας ὀδύνας, οὐδὲ ἐπιφαίνῃ, καὶ λύεις τὰς συμφορὰς, ἀλλὰ καθάπερ πῦρ τὴν ὀργὴν τῇ μνήμῃ τῶν ἡμε τέρων ἁμαρτάδων ἐκκαίεις;

[00465]    μηʹ.

[00466]    Μνήσθητι, τίς μου ἡ ὑπόστασις.

[00467]    Ποιη τὴς εἶ καὶ πλάστης, καὶ τῆς ἐμῆς δυνάμεως τὰ μέ τρα γινώσκεις.

[00468]    Μὴ γὰρ ματαίως ἔκτισας πάντας τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων;

[00469]    Οὐκ εἰκῆ, οὐδὲ μάτην τοὺς ἀνθρώπους διέπλασας, ἀλλ' ἀγαθότης τῆς δη μιουργίας ἡγήσατο.

[00470]    ∆ι' ἀγαθότητα γὰρ μόνην ἡμᾶς ἐδημιούργησας.

[00471]    Μὴ παρίδῃς τοίνυν τοσούτοις συγ κληρωθέντας κακοῖς.

[00472]    μθʹ.

[00473]    Τίς ἐστιν ἄνθρωπος ὃς ζήσεται, καὶ οὐκ ὄψεται θάνατον, ῥύσεται τὴν ψυχὴν αὑτοῦ ἐκ χειρὸς ᾅδου;

[00474]    Παντὸς ἀνθρώπου τέλος ἡ τελευτή·

[00475]    περιγε νέσθαι γὰρ αὐτοῦ τοῦ θανάτου τῶν ἀδυνάτων·

[00476]    ζῶσι τοίνυν μετάδος φιλανθρωπίας.

[00477]    Εἶτα πάλιν ἀνα μιμνήσκει τῶν ὑποσχέσεων.

[00478]    νʹ.

[00479]    Ποῦ εἰσι τὰ ἐλέη σου τὰ ἀρχαῖα, Κύριε, ἃ ^[80.1597] ὤμοσας τῷ ∆αβὶδ ἐν τῇ ἀληθείᾳ σου;

[00480]    Καλῶς δὲ πανταχοῦ τῆς ἀληθείας προσφέρει τὴν μαρτυ ρίαν, εἰς τὴν βεβαίωσιν τῶν ἐπαγγελιῶν διεγείρων τὸν ὑποσχόμενον·

[00481]    καὶ τὸ προοίμιον δὲ ἀπὸ τοῦ ἐλέου ἐξύφηνε, καὶ ἐν τῷ τέλει τοῦ ἐλέου πάλιν ἀναμιμνή σκει·

[00482]    τοῦτο γὰρ ἐδέοντο μάλιστα.

[00483]    ναʹ.

[00484]    Μνήσθητι, Κύριε, τοῦ ὀνειδισμοῦ τῶν δούλων σου, οὗ ὑπέσχον ἐν τῷ κόλπῳ μου πολλῶν ἐθνῶν.

[00485]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως, Καὶ ἐβάστασα ἐν τῷ κόλ πῳ μου παμπόλλων ἐθνῶν.

[00486]    Μὴ παρίδῃς με, φη σὶν, ὀνειδιζόμενον, οὐχ ὑφ' ἑνὸς ἔθνους, ἀλλ' ὑπὸ μυ ρίων.

[00487]    Οὐ γὰρ μόνον Ἀσσύριοί μοι ἐπικερτομοῦσι, καὶ Βαβυλώνιοι, ἀλλὰ καὶ οἱ πλησιόχωροι πάν τες, οἱ τὴν πρὸς ἐμὲ δυσμένειαν ἐσχηκότες ἀεί.

[00488]    Οὐκ ἐμοὶ δὲ μόνον ἐπιχαίρουσιν, ἀλλὰ καὶ κατὰ σοῦ τὴν γλῶτταν κινοῦσι, καὶ βλασφήμοις κέχρηνται λόγοις, ἀσθένειαν σὴν τὴν ἐμὴν δουλείαν νομίζοντες.

[00489]    Τοῦτο γὰρ διὰ τῶν ἐπιφερομένων ἐδήλωσεν·

[00490]    νβʹ.

[00491]    Οὗ ὠνείδισαν οἱ ἐχθροί σου, Κύριε·

[00492]    οὗ ὠνεί δισαν τὸ ἀντάλλαγμα τοῦ Χριστοῦ σου.

[00493]    Ὁ δὲ Σύμμαχος καὶ ὁ Θεοδοτίων οὕτως·

[00494]    Ὠνείδισαν τὰ ἴχνη τοῦ Χριστοῦ σου·

[00495]    Ἴχνη δὲ Χριστοῦ προσηγό ρευσε τοὺς κατ' ἐκεῖνον τὸν καιρὸν βασιλέας, δι' ὧν ὥδευσεν ὁ περὶ τῆς Χριστοῦ βασιλείας λό γος.

[00496]    Καὶ οἱ Ἑβδομήκοντα δὲ ἀντάλλαγμα αὐ τοὺς προσηγόρευσαν, ὡς κατὰ σάρκα αὐτοῦ γεγε νημένους προγόνους, καὶ ὡς ἐν σκοτίᾳ τινὶ τὴν βασιλείαν ἰθύνοντας.

[00497]    ∆ιὰ τὸν Χριστόν σου τοίνυν, οὗ ἴχνη οὗτοι τυγχάνουσι, καὶ ἀντάλλαγμα, παῦσον ἡμῶν, ∆έσποτα, τὰ ὀνείδη.

[00498]    νγʹ.

[00499]    Εὐλογητὸς Κύριος εἰς τὸν αἰῶνα·

[00500]    γένοιτο, γένοιτο.

[00501]    Ἀγαθῆς ἐλπίδος ἡ ὑμνῳδία.

[00502]    Πιστεύσαν τες γὰρ αἰτήσεις δέξασθαι, τόνδε τὸν ὕμνον προσ ενηνόχασι τῷ Θεῷ.

[00503]    Ταύτην δὲ τὴν διάνοιαν καὶ ὁ Ἀκύλας δείκνυσιν ἀκριβέστερον, τὸ Ἀμὴν Ἀμὴνἑρμηνεύσας·

[00504]    ἔφη γὰρ Πεπιστωμένος καὶ πεπι στευμένος, ἀντὶ τοῦ, Ἀληθὴς εἶ, καὶ λίαν ἀληθής.

[00505]    Εὐλογητὸς τοίνυν εἰς τὸν αἰῶνα·

[00506]    βεβαιοῖς γάρ σου τοῖς ἔργοις τὰς ὑποσχέσεις.

[00507]    ΕΡΜΗΝ.

[00508]    ΤΟΥ ΠΘʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00509]    αʹ.

[00510]    Προσευχὴ τῷ Μωσεῖ ἀνθρώπῳ τοῦ Θεοῦ.

[00511]    Τινὲς μὲν τῶν συγγραφέων τὸν μέγαν ἔφασαν Μωσῆν τήνδε ποιῆσαι τὴν προσευχήν·

[00512]    τινὲς δὲ συγ γραφέα αὐτῆς εἶπον τὸν μακάριον ∆αβὶδ εἶναι, προσ αρμόσαι δὲ αὐτὴν Μωσῇ τῷ θεσπεσίῳ·

[00513]    διπλῆν ^[80.1600] δὲ ὅμως ὁ ψαλμὸς χρησμολογίαν ἔχει.

[00514]    Προθεσπί ζει γὰρ, οὐ μόνας τῶν Ἰουδαίων τὰς συμφορὰς, ἀλλὰ καὶ πάσης τῆς ἀνθρωπείας φύσεως διδάσκει τὸ φθαρτὸν καὶ ἐπίκηρον.

[00515]    Προλέγει δὲ τὴν ἐπὶ τὸ κρεῖττον καὶ τούτων κἀκείνων μεταβολήν.

[00516]    [Ἀκρι βῶς δὲ καὶ ὁ παρὼν ψαλμὸς παρὰ τοῦ μακαρίου ∆α βὶδ ἐγράφη, ὡς καὶ οἱ λοιποὶ ἅπαντες.] Κύριε, κατα φυγὴ ἐγενήθης ἡμῖν ἐν γενεᾷ καὶ γενεᾷ.

[00517]    Ἰου δαίων μὲν γὰρ ἐγένετο καταφυγὴ, οὐκ ἐν Αἰγύπτῳ μόνον, ἀλλὰ καὶ ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ ἐπὶ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, καὶ ἐπὶ Γεδεὼν, Βαράκ τε καὶ Ἰεφθάε, καὶ Σαμψὼν, καὶ Σαμουὴλ, καὶ ∆αβίδ·

[00518]    καὶ διὰ τῶν προ φητῶν αὐτοὺς πάσης κηδεμονίας ἠξίωσε, καὶ βα σιλευομένοις πάσης ἐπικουρίας μετέδωκε.

[00519]    Πᾶσα δὲ τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις τούτοις κέχρηται τοῖς λό γοις, τῶν παντοδαπῶν εὐεργεσιῶν ἀναμιμνήσκουσα τὸν Θεὸν, ὅπως τὸν Ἐνὼχ μετέθηκεν, ὅπως ἁπάν των τὸν θηριώδη βίον ἀσπασαμένων, σπινθῆρα τῷ γένει τὸν θεσπέσιον διεφύλαξε Νῶε, ὅπως τὸν πα τριάρχην Ἀβραὰμ ἐκλεξάμενος, πᾶσιν ὑπέσχετο τὴν εὐλογίαν τοῖς ἔθνεσιν.

[00520]    Οὐ γὰρ, ὥς τινες τῶν ἀπί στων τολμῶσι λέγειν, ἐκ μεταμελείας εἰς τὴν τῶν ἐθνῶν ἦλθεν εὐεργεσίαν τῶν ὅλων ὁ Κύριος, ἀλλὰ ἀεὶ πάντων ἀνθρώπων προμηθούμενος διετέλεσε [τῶν ὅλων ὁ Κύριος, καὶ πρὸ τῆς ἀκαταλήπτου αὐτοῦ ἐνανθρωπήσεως].

[00521]    Καὶ τοῦτο ἡμᾶς ἡ προφη τεία ἐδίδαξε λέγειν·

[00522]    Κύριε, καταφυγὴ ἐγενήθης ἡμῖν ἐν γενεᾷ καὶ γενεᾷ.

[00523]    Ἀεὶ γὰρ τῆς σῆς ἐλ πίδος ἀπηλαύσαμεν, ∆έσποτα.

[00524]    βʹ.

[00525]    Πρὸ τοῦ ὄρη γενηθῆναι, καὶ πλασθῆναι τὴν γῆν καὶ τὴν οἰκουμένην, καὶ ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως αἰῶνος σὺ εἶ.

[00526]    Τῶν γενητῶν γὰρ προ ϋπάρχεις ἁπάντων, καὶ τῶν ὀρῶν, καὶ τῆς γῆς, καὶ τῆς οἰκουμένης ἁπάσης·

[00527]    αἰώνιος γὰρ εἶ, ἄναρχός τε καὶ ἀτελεύτητος, οὐδενὶ περιοριζόμενος πέρατι.

[00528]    Τῷ γὰρ, Πρὸ τοῦ ὄρη γενηθῆναι, τὸ, Σὺ εἶ, συν απτέον.

[00529]    γʹ.

[00530]    Μὴ ἀποστρέψῃς ἄνθρωπον εἰς ταπείνω σιν.

[00531]    Ἱκετεύω σε τοίνυν τὸν ἀΐδιον, τὸν αἰώνιον, τὸν ἀεὶ καταφυγὴν ἡμῖν γενόμενον, μὴ παντελῶς ἡμᾶς παριδεῖν τοσούτοις περικλυζομένους κακοῖς.

[00532]    Ἐπειδὴ γὰρ αὐτὸς τοῦ Ἀδὰμ τοὺς ἱδρῶτας καὶ τοὺς πόνους κατεψηφίσατο εἰρηκὼς, Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου φαγῇ τὸν ἄρτον σου, ἕως οὗ ἀπο στρέψῃς εἰς τὴν γῆν ἐξ ἧς ἐλήφθης, ὅτι γῆ εἶ, καὶ εἰς γῆν ἀπελεύσῃ·

[00533]    ἁρμοδίως ὁ προφητικὸς λόγος ἱκετεύειν διδάσκει, μὴ ἀποστραφῆναι παντάπασιν εἰς ταπείνωσιν καὶ εἰς τὴν συγκληρωθεῖσαν ταλαι ^[80.1601] πωρίαν.

[00534]    Καὶ μέντοι καὶ Ἰουδαῖοι δουλεύειν ἠναγ κασμένοι τήνδε τὴν ἱκετείαν προσφέρουσι, τὸν ἀνδρα ποδισμὸν καὶ τὴν δουλείαν ὀλοφυρόμενοι.

[00535]    Καὶ εἶπας, Ἐπιστρέψατε, υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων.

[00536]    Ὁ δὲ Ἀκύλας οὕτως·

[00537]    Καὶ ἐρεῖς, Ἐπιστράφητε, υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων.

[00538]    Οὐ μάτην, φησὶν, ἀντιβολοῦμεν, ἀλλ' εἰδότες σαφῶς, ὡς δέξῃ τὰς ἡμετέρας ἱκετείας, καὶ μεταβολὴν ἡμῖν τῶν παρόντων ἐργάσῃ κακῶν·

[00539]    παραινῶν ἐπιστρέψαι, καὶ τῆς προτέρας πονηρίας ἀπαλλαγῆναι.

[00540]    δʹ.

[00541]    Ὅτι χίλια ἔτη ἐν ὀφθαλμοῖς σου, Κύριε·

[00542]    ὡς ἡμέρα ἡ ἐχθὲς ἥτις διῆλθε, καὶ φυλακὴ ἐν νυκτί.

[00543]    Μεθυπέρβατός ἐστι τῶν ῥημάτων ἡ διάνοια.

[00544]    Τοῦτο γὰρ τῷ προτέρῳ συνήρμοσται, Μὴ ἀποστρέψῃς ἄνθρωπον εἰς ταπείνωσιν, ὅτι χίλια ἔτη ἐν ὀφθαλμοῖς σου, Κύριε, ὡς ἡμέρα ἡ ἐχθὲς, ἥτις διῆλθε, καὶ φυλακὴ ἐν νυκτί.

[00545]    ∆ιὰ μέσου δὲ πρόσκειται τὸ, Καὶ εἶπας, Ἐπιστρέψατε, υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων.

[00546]    Λέγει δὲ, ὅτι Σμικρά τίς ἐστι καὶ ἀλγεινὴ λίαν ἡ τῶν ἀνθρώπων ζωή·

[00547]    σοὶ δὲ τῷ ἀϊδίῳ, καὶ αἰωνίῳ, καὶ ὁ τῶν χιλίων ἐτῶν ἀριθμὸς μιᾷ ἡμέρᾳ παρεί κασται, μᾶλλον δὲ σμικρῷ μορίῳ νυκτός.

[00548]    Φυλα κὴν γὰρ νυκτερινὴν, τὸ τέταρτον μόριον ἐκάλεσε τῆς νυκτός·

[00549]    τετραχῆ γὰρ οἱ ταύτην φυλάττειν πε πιστευμένοι διῄρουν·

[00550]    τετάρτῃ δὲ φυλακῇ καὶ ὁ Κύριος πρὸς τοὺς ἀποστόλους ἀφίκετο.

[00551]    εʹ.

[00552]    Τὰ ἐξουδενώματα αὐτῶν ἔτη ἔσονται.

[00553]    Ἐπὶ πλεῖστον δὲ αὐτοὺς, φησὶ, ταύτῃ τῇ ταλαιπω ρίᾳ συνέζευξας·

[00554]    σημαίνει δὲ κατὰ ταυτὸν, καὶ τὴν μετὰ τὸ πάθος τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰουδαίων ἀπο βολὴν, καὶ τῆς θείας κηδεμονίας τὴν στέρησιν, οὐκ ἐπ' ὀλίγον χρόνον, ἀλλ' ἐπὶ πλεῖστον ἐσομένην.

[00555]    Τὸ πρωῒ ὡσεὶ χλόη παρέλθοι.

[00556]    [ὰʹ.] Τὸ πρωῒ ἀν θήσαι, καὶ παρέλθοι·

[00557]    τὸ ἑσπέρας ἀποπέσοι, σκλη ρυνθείη, καὶ ξηρανθείη.

[00558]    Εὐθὺς μὲν γὰρ Ἰουδαῖοι τῆς θείας ἐπιμελείας ἀξιωθέντες, καὶ ἤνθησαν καὶ ἐβλάστησαν, καὶ πολλὴν ἐκτήσαντο περιφάνειαν.

[00559]    Ὥριμον δὲ καρπὸν τῷ γεωργῷ δοῦναι μὴ βουλη θέντες, ἀλλὰ τὴν καρδίαν σκληρύναντες, παντελῶς ἐξηράνθησαν·

[00560]    τῆς γὰρ προτέρας ἀρδείας οὐκ ἔτι μετέλαχον.

[00561]    Πρωῒ δὲ καλεῖ, τὴν ἀρχὴν τῆς Ἰουδαίων ἐπιμελείας·

[00562]    Ἑσπέραν δὲ, τῆς θείας κηδεμονίας τὴν παῦλαν.

[00563]    Ταύτης δὲ μετὰ τὸν σταυρὸν ἐγυμνώ θησαν, [ὅτι τὸν κατὰ τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἀν έστησαν σταυρόν·

[00564]    τοῦτο γὰρ λέγει διὰ τῶν ἑξῆς·] ζʹ.

[00565]    Ὅτι ἐξελίπομεν ἐν τῇ ὀργῇ σου, καὶ ἐν τῷ θυμῷ σου ἐταράχθημεν.

[00566]    Καὶ Ἰουδαίοις ταῦτα καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις ἁρμόδια.

[00567]    Καὶ γὰρ τῶν ἀνθρώπων ἡ φύσις, παρανομίας τίνουσα δίκας, ὑπεβλήθη ταῖς ^[80.1604] συμφοραῖς, καὶ ταῖς παντοδαπαῖς περικλύζεται τρικυμίαις, καὶ Ἰουδαῖοι διὰ τὴν πονηρίαν τῆς γνώμης τῆς ἐλευθερίας ἐξέπεσον, [ὡς καὶ πολλοὶ τῶν ἀνθρώπων διὰ τῆς ἀπιστίας βόθρον ἑαυτοῖς ὤρυξαν.

[00568]    Λάκκον γὰρ ὤρυξε καὶ ἀνέσκαψεν αὐτὸν, καὶ ἐμπεσεῖται εἰς βόθρον ὃν εἰργάσατο.

[00569]    ] ηʹ.

[00570]    Ἔθου τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἐναντίον σου, ὁ αἰὼν ἡμῶν εἰς φωτισμὸν τοῦ προσώπου σου.

[00571]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00572]    Προσέθηκας τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἄντικρύς σου, τὰς ἀμελείας ἡμῶν φαί νεσθαι τῷ προσώπῳ σου.

[00573]    Ταύταις ἡμᾶς ταῖς τιμωρίαις ἐξέδωκας, θεασάμενος ἡμᾶς τῶν μὲν σῶν ἀμελήσαντας νόμων, ἀνομίᾳ δὲ προελομένους συζῇν.

[00574]    θʹ.

[00575]    Ὅτι πᾶσαι αἱ ἡμέραι ἡμῶν ἐξέλιπον, καὶ ἐν τῇ ὀργῇ σου ἐξελίπομεν.

[00576]    Ἡ ἁμαρτία, φησὶν, ὀργὴν ἐκίνησε καθ' ἡμῶν, ἡ δὲ ὀργὴ τὴν τιμωρίαν ἐπήγαγεν, ἡ δὲ τιμωρία τὰς ὀδύνας ἐπήνεγκεν·

[00577]    ἐν ὀδύναις γὰρ τὸν ὀλίγον ἡμῶν διετελέσαμεν βίον.

[00578]    ιʹ.

[00579]    Τὰ ἔτη ἡμῶν ὡσεὶ ἀράχνη ἐμελέτων.

[00580]    Οὐδὲν βέβαιον, φησὶν, οὐδὲ σταθερὸν ἡ ἀνθρωπεία φύσις ἔχει.

[00581]    ∆ίκην ἀράχνης διασπᾶται ῥᾳδίως.

[00582]    Αἱ ἡμέραι τῶν ἐτῶν ἡμῶν ἐν αὐτοῖς ἑβδομήκοντα ἔτη.

[00583]    Ἐὰν δὲ ἐν δυναστείαις, ὀγδοήκοντα ἔτη·

[00584]    καὶ τὸ πλεῖον αὐτῶν κόπος καὶ πόνος.

[00585]    Ἔοικε ταῦτα τοῖς ὑπὸ τοῦ πατριάρχου Ἰακὼβ εἰρημένοις·

[00586]    Αἱ ἡμέ ραι μου σμικραὶ καὶ πονηραὶ, οὐκ ἔφθασαν εἰς τὰς ἡμέρας τῶν πατέρων μου.

[00587]    Εἰσὶ μὲν οὖν οἳ καὶ πλείονα τοῦ εἰρημένου διαβιοῦσι χρόνον, ἀλλ' ἐκεῖνο ἐπ' ὀλίγων συμβαίνει.

[00588]    Τὸ δὲ κοινὸν, καὶ ὡς ἐπὶ πλεῖστον κρατοῦν, ἐνταῦθα διδάσκει.

[00589]    Ὥσπερ γὰρ τῶν πρόωρον δεχομένων τὴν τελευτὴν οὐκ ἐποιήσατο μνήμην, οὕτω καὶ τῶν σφόδρα γηρώντων τὸ μακρό βιον καταλέλοιπεν.

[00590]    Ἀλλ' ὅμως, φησὶ, καὶ ὁ βραχὺς οὗτος χρόνος ὀδύνης καὶ πόνων ἐμπέπλησται·

[00591]    [καθάπερ καὶ τῶν ἀνδραποδισθέντων ἐκ τῆς Ἱε ρουσαλὴμ ὁ τῶν οʹ ἐτῶν χρόνος ὃν ἐδούλευον τοῖς ἀνδραποδίσασιν κατώδυνος καὶ λίαν ὀδυνηρὸς ἐγέ νετο.] Ὅτι ἐπῆλθε πραότης ἐφ' ἡμᾶς, καὶ παιδευθησόμεθα.

[00592]    Ἰδοὺ γὰρ πόσοις περικλυζόμεθα κακοῖς διὰ τὴν σμικρὰν ὀργήν σου.

[00593]    Πραότητα γὰρ ἐπελθοῦσαν αὐτοῖς τὴν μετρίαν τιμωρίαν ἐκάλεσεν.

[00594]    ιαʹ.

[00595]    Τίς γινώσκει τὸ κράτος τῆς ὀργῆς σου, καὶ ἀπὸ τοῦ φόβου σου τὸν θυμόν σου;

[00596]    Ὁ ^[80.1605] δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00597]    Τίς οἶδε τὴν ἰσχὺν τοῦ θυ μοῦ σου, καὶ κατὰ τὸν φόβον σου τὴν ὀργήν σου;

[00598]    Εἰ ἡ μετρία σου, φησὶν, ἀγανάκτησις τοσαύτην ἡμῖν παιδείαν ἐπήγαγε, τίς ἱκανὸς συνιδεῖν τὴν ἀπὸ τῆς ὀργῆς σου τιμωρίαν προσφερομένην;

[00599]    Αἰνίττεται δὲ ὁ λόγος τὴν αἰώνιον κόλασιν.

[00600]    ιβʹ.

[00601]    Ἐξαριθμήσασθαι τὴν δεξιάν σου οὕτως γνώρισόν μοι καὶ τοὺς πεπεδημένους τῇ καρδίᾳ ἐν σοφίᾳ.

[00602]    Ἀπολαῦσαι, φησὶ, τῆς σῆς εὐεργεσίας ἀντιβολῶ, καὶ τῆς σῆς δεξιᾶς ἀριθμεῖν καὶ διηγεῖσθαι τὰ δῶρα, καὶ μιμεῖσθαι τοὺς ὑπὸ τῆς σῆς χάριτος σοφισθέντας, οἳ τοὺς ἄλλους πρὸς τὴν σὴν ποδηγοῦσιν ἐπίγνωσιν.

[00603]    ιγʹ.

[00604]    Ἐπίστρεψον.

[00605]    Κύριε·

[00606]    ἕως πότε;

[00607]    καὶ παρα κλήθητι ἐπὶ τοὺς δούλους σου.

[00608]    Μὴ ἐπὶ πλεῖστον, ∆έσποτα, παρίδῃς ὀδυνωμένους, ἀλλὰ δέξαι τὴν ἱκε τείαν, καὶ φιλανθρωπίας τοὺς σοὺς ἀξίωσον δούλους.

[00609]    ιδʹ.

[00610]    Ἐνεπλήσθημεν τὸ πρωῒ τοῦ ἐλέους σου, καὶ ἠγαλλιασάμεθα, καὶ ηὐφράνθημεν ἐν πάσαις ταῖς ἡμέραις ἡμῶν.

[00611]    Ὁ χρόνος ἐνήλλακται παρὰ τοῖς Ἑβδομήκοντα.

[00612]    Ὁ γὰρ Ἀκύλας καὶ οἱἄλλοι οὕτως εἰρήκασιν, Ἔμπλησον ἡμᾶς ἐν πρωΐᾳ ἐλέους σου, καὶ αἰνέσομεν, καὶ εὐφραν θησόμεθα ἐν πάσαις ἡμέραις ἡμῶν.

[00613]    Πρωΐαν καὶ ὄρθρον καλοῦσι τῶν συμφορῶν τὴν μεταβο λήν·

[00614]    καὶ ἱκετεύουσιν ἐκεῖνο μὲν σκεδασθῆναι τὸ σκότος, ἀνατεῖλαι δὲ αὐτοῖς φῶς, οὐ διὰ τὴν οἰ κείαν ἀρετὴν, ἀλλὰ διὰ τὸν θεῖον ἔλεον.

[00615]    Τούτου γὰρ, φησὶν, ἐσομένου, πάσης θυμηδίας ἐμφορηθέντες, τὴν προσήκουσαν ὑμνῳδίαν προσοίσομεν.

[00616]    ιεʹ.

[00617]    Εὐφράνθημεν ἀνθ' ὧν ἡμερῶν ἐταπεί νωσας ἡμᾶς·

[00618]    ἐτῶν, ὧν εἴδομεν κακά.

[00619]    Καὶ ἐνταῦθα ὁμοίως ὁ χρόνος ἐνήλλακται.

[00620]    Ὁ Σύμμαχος γὰρ καὶ οἱ λοιποὶ, Εὔφρανον ἡμᾶς, εἰρήκασι.

[00621]    Παράσχου, φησὶν, εὐθυμίαν ἀντὶ τῆς ἀθυμίας, καὶ χάρισαι τῆς ἐπικειμένης ἡμῖν δυσκληρίας μεταβολήν.

[00622]    ιὰʹ.

[00623]    Καὶ ἴδε ἐπὶ τοὺς δούλους σου καὶ ἐπὶ τὰ ἔργα σου.

[00624]    Καὶ ἐντεῦθεν δῆλον, ὅτι οὐχ ὡς γεγενη μένα ταῦτα εἰρήκασιν, ἀλλ' ὡς ἐσόμενα.

[00625]    Οὐ γὰρ εἶπον, Εἶδες ἐπὶ τοὺς δούλους σου καὶ ἐπὶ τὰ ἔργα σου.

[00626]    Σὰ γὰρ, φησὶν, ἡμεῖς ποιήματα, καὶ τῆς σῆς ὑπάρχομεν δεσποτείας οἰκέται·

[00627]    διὸ τῆς σῆς προνοίας ἀντιβολοῦμεν τυχεῖν.

[00628]    Καὶ ὁδήγησον τοὺς υἱοὺς αὐτῶν.

[00629]    Τουτέστι τοὺς δούλους σου·

[00630]    οἵ τε γὰρ ἐν Βαβυλῶνι τὴν ἱκετείαν προσφέ ροντες ἀντιβολοῦσι τὸν Θεὸν τῶν τετελευτηκότων ^[80.1608] αὐτοῦ δούλων ἐπαναγαγεῖν τοὺς υἱοὺς, καὶ ἡ ἀν θρωπεία φύσις ὁδηγηθῆναι πρὸς τὴν ἀλήθειαν πα ρακαλεῖ τοὺς εὑρισκομένους ἀνθρώπους ἐν τῇ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφανείᾳ.

[00631]    ιζʹ.

[00632]    Καὶ ἔστω ἡ λαμπρότης Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐφ' ἡμᾶς.

[00633]    [Λαμπρότητα τὴν ἐνανθρώ πησιν τοῦ Θεοῦ Λόγου καλεῖ·

[00634]    τότε γὰρ] καὶ ἡμᾶς λαμπροὺς καὶ περιφανεῖς ἀπέφηνε τῆς θεογνωσίας τὸ φῶς.

[00635]    [Περὶ γὰρ τούτου ὁ τῆς βροντῆς υἱὸς ἔφησε·

[00636]    Τὸ φῶς ἐν τῇ σκοτίᾳ φαίνει.

[00637]    ] Καὶ Ἰουδαῖοι μετὰ τὴν ἐπάνοδον περίβλεπτοι πάλιν ἐγένοντο.

[00638]    Καὶ τὰ ἔργα τῶν χειρῶν ἡμῶν κατεύ θυνον ἐφ' ἡμᾶς·

[00639]    καὶ τὸ ἔργον τῶν χειρῶν ἡμῶν κατεύθυνον.

[00640]    Καλὴ τοῦ, ἐφ' ἡμᾶς, ἡ προσ θήκη.

[00641]    Ἡμέτερον γὰρ τῆς δικαιοσύνης τὸ κέρδος·

[00642]    καὶ ὁ μὲν Θεὸς συνεργεῖ τοῖς τῆς ἀρετῆς ἐρασταῖς, καὶ τὰ ταύτης συγκατορθοῖ, τὸν δὲ τούτων καρπὸν οἱ σπείροντες δρέπονται.

[00643]    Ὁ γὰρ Θεὸς ἀνεν δεής·

[00644]    χαίρει δὲ ὅμως τῇ τῶν ἀνθρώπων εὐκληρίᾳ τε καὶ εὐπραξίᾳ, [ὅτ' ἂν ὅλους ἑαυτοὺς αὐτῷ θυσίαν προσκομίζωσι·

[00645]    καθάπερ Παῦλος ἐκπαιδεύει·

[00646]    Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς διὰ τῶν οἰκτιρμῶν τοῦ Θεοῦ, παραστῆσαι τὰ σώματα ὑμῶν θυσίαν ζῶσαν, ἁγίαν, εὐάρεστον τῷ Θεῷ, τὴν λογικὴν λατρείαν ὑμῶν.

[00647]    Ἀμήν.]

[00648]    ΕΡΜΗΝ.

[00649]    ΤΟΥ ὰςʹ.

[00650]    ΨΑΛΜΟΥ.

[00651]    Αἶνος ᾠδῆς τῷ ∆αβὶδ, ἀνεπίγραφος παρ' Ἑβραίοις.

[00652]    Ἀνεπίγραφος μὲν ὁ ψαλμὸς, διδάσκει δὲ τῆς εἰς Θεὸν ἐλπίδος τὸ ἄμαχον.

[00653]    Ὁ γὰρ μακάριος ∆αβὶδ πνευματικοῖς ὀφθαλμοῖς τὰ κατὰ τὸν μακάριον Ἐζεκίαν πόῤῥωθεν θεασάμενος, καὶ ἰδὼν ὅπως εἰς Θεὸν ἐλπίσας τὴν Ἀσσυρίων κατέλυσε στρατείαν, τοῦτον εἴρηκε τὸν ψαλμὸν, πάντας διδάσκων ἀνθρώπους, ὅσην ἀγαθῶν ἔχει φορὰν τὸ πεποιθέναι Θεῷ, [ἣν ἕκαστος διὰ ταύ της ποδηγούμενος τῆς ᾠδῆς τὸν ἑαυτοῦ βίον ἀσφα λιζόμενος καὶ τὴν ἑαυτοῦ πεποίθησιν ἔχων πρὸς τὸν Σωτῆρα ἀντιβολεῖ].

[00654]    αʹ.

[00655]    Ὁ κατοικῶν ἐν βοηθείᾳ τοῦ Ὑψίστου, ἐν σκέπῃ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ αὐλισθήσεται.

[00656]    Ὁ τῇ θείᾳ, φησὶ, κηδεμονίᾳ θαῤῥῶν, τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ φυλακῆς ἀπολαύσεται, καὶ τοῦτον ἕξει περίβολον ὀχυρὸν, καὶ ἀσφάλειαν ἄσυλον.

[00657]    [Ὅτε δὲ φορέσειε τὸν θυρεὸν τοῦτον καὶ ὑπ' αὐτοῦ βοη θούμενος ἄτρωτος φυλαχθείη, τότε ἐρεῖ.] βʹ.

[00658]    Ἐρεῖ τῷ Θεῷ·

[00659]    Ἀντιλήπτωρ μου εἶ, καὶ καταφυγή μου, ὁ Θεός μου, καὶ ἐλπιῶ ἐπ' ^[80.1609] αὐτόν.

[00660]    Βεβαίαν γὰρ ἔχων τὴν εἰς αὐτὸν ἐλπίδα, καὶ προστάτην καλέσει, καὶ κηδεμόνα, καὶ περί βολον ἀκατάλυτον.

[00661]    γʹ.

[00662]    Ὅτι αὐτὸς ῥύσεταί με ἐκ παγίδος θηρευ τῶν, καὶ ἀπὸ λόγου ταραχώδους.

[00663]    Ἐντεῦθεν λοιπὸν πρὸς αὐτὸν ποιεῖται τὸν πεπιστευκότα τοὺς λόγους, καὶ παραθαῤῥύνει λέγων, ὡς οὐ μόνον προ φανῶν αὐτὸν πολεμίων ἀποφαίνει κρείττονα, ἀλλὰ καὶ τῶν ἐνεδρευόντων, καὶ λοχώντων, καὶ λάθρα τυρευόντων τὴν ἐπιβουλήν.

[00664]    ∆ιὰ μὲν γὰρ τῆς παγίδος τὰς λαθραίας ἐπιβουλὰς παρεδή λωσε.

[00665]    Τὸν δὲ ταραχώδη λόγον, ἐπηρείας λόγον ὁ Σύμμαχος εἴρηκε.

[00666]    Τοιοῦτοι δὲ οἱ ψεῦδος καὶ συκο φαντίας ῥάπτοντες.

[00667]    Ἀλλ' ὅμως καὶ τούτων κρείτ τους ἐγένοντο διὰ τῆς εἰς τὸν Θεὸν ἐλπίδος πολλοί.

[00668]    Οὕτως ὁ μέγας Ἰωσὴφ, μοιχείας ὑπομείνας συκοφαντίαν, τοὺς ταύτης παγίδας ἀπέφυγεν·

[00669]    οὕτως ἡ θαυμασία Σουσάννα τῆς ἄνωθεν ἐπικου ρίας ἀπήλαυσεν.

[00670]    [Καὶ οὐ μόνον, ἀλλὰ καὶ μέχρι τοῦ παρόντος μυριάδας ἀναριθμήτους καὶ ἠκούσαμεν καὶ ἔγνωμεν σωθείσας.] δʹ.

[00671]    Ἐν τοῖς μεταφρένοις αὑτοῦ ἐπισκιάσει σοι, καὶ ὑπὸ τὰς πτέρυγας αὐτοῦ ἐλπιεῖς.

[00672]    Πρόμαχος γάρ σου γενήσεται, καὶ καλύψει σε πο λεμούμενον.

[00673]    Τέθεικε δὲ τοῦτο ἐκ μεταφορᾶς τῶν πρώτων ἐν πολέμοις ἑστώτων, καὶ τοῖς μεταφρένοις καλυπτόντων τοὺς ὄπισθεν.

[00674]    Πτέρυγας δὲ καλεῖ τῆς Προνοίας τὰς ἐνεργείας.

[00675]    Τέθεικε δὲ τοῦτο τῇ τῶν ὀρνίθων εἰκόνι χρησάμενος·

[00676]    καὶ γὰρ ἐκεῖνοι τοῖς πτεροῖς τοὺς νεοττοὺς συγκαλύπτουσιν.

[00677]    Οὕτως ὁ μακάριος Μωσῆς τὴν τοῦ Θεοῦ κηδεμονίαν ἐκάλεσε.

[00678]    ∆ιεφύλαξεν αὐτοὺς, φησὶν, ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ, ὡς ἀετὸς, σκεπάσαι νοσσιὰν ἑαυτοῦ, καὶ ἐπὶ τοῖς νεοσσοῖς αὐτοῦ ἐπεπόθησε, διεὶς τὰς πτέρυγας αὐτοῦ ἐδέξατο αὐτοὺς, καὶ ἀνέλαβεν αὐτοὺς ἐπὶ τῶν μετα φρένων αὐτοῦ.

[00679]    Τοῦτο καὶ ὁ ∆εσπότης πρὸς τὴν Ἱερουσαλὴμ ἔφη·

[00680]    Ποσάκις ἐθέλησα συναγαγεῖν τὰ τέκνα σου, ὃν τρόπον ὄρνις ἐπισυνάγει τὰ νοσσία ἑαυτῆς, καὶ οὐκ ἠθελήσατε;

[00681]    εʹ.

[00682]    Ὅπλῳ κυκλώσει σε ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ.

[00683]    Ἐπειδὴ λόγου ταραχώδους καὶ ψεύδους ἐμνημό νευσεν ἄνω, εἰκότως ἐνταῦθα ὑπέσχετο πανοπλίαν αὐτοῦ γενέσθαι τὴν ἀλήθειαν.

[00684]    Οὐ φοβηθήσῃ ἀπὸ φόβου νυκτερινοῦ, ἀπὸ βέ ^[80.1612] λους πετομένου ἡμέρας, [ὰʹ] Ἀπὸ πράγματος ἐν σκότει διαπορευομένου, ἀπὸ συμπτώματος καὶ δαιμονίου μεσημβρινοῦ.

[00685]    Οὐ μόνων δὲ τῶν αἰσθη τῶν, ἀλλὰ καὶ τῶν νοητῶν περιγενήσῃ δυσμενῶν διὰ τῆς θείας ἐλπίδος, καὶ διαφεύξῃ καὶ τὰς νύκτωρ ἐπιούσας ἐπιβουλὰς, καὶ τὰς μεθ' ἡμέραν γενο μένας παρὰ τῶν ἐχθρῶν προσβολὰς, καὶ θάρσος ἔχων, ἅτε δὴ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ φρουρούμενος, ἐξελάσεις τὸ δέος, καὶ οὔτε μεσούσης ἡμέρας ἀγωνιάσεις, ἀλλὰ τὰς τῶν δαιμόνων ἐπιβουλὰς διαδράσεις, τῆς ἄνωθεν ἐπικουρίας μεταλαγχάνων.

[00686]    ∆αιμόνιον δὲ μεσημβρινὸν κατὰ τὴν παρὰ τοῖς πολλοῖς κατ έχουσαν τέθεικε δόξαν.

[00687]    Εἰκὸς δὲ καὶ τοὺς τῶν ἀν θρώπων ἐπιβούλους, μετὰ τροφὴν καὶ τὸν κόρον, ὡς ἐφ' ἕτοιμον θήραμα τρέχειν, καὶ τοὺς ἐρήμους τῆς ἄνωθεν κηδεμονίας καταδουλοῦσθαι ῥᾳδίως.

[00688]    ζʹ, ηʹ.

[00689]    Πεσεῖται ἐκ τοῦ κλίτους σου χιλιάς·

[00690]    καὶ μυριὰς ἐκ δεξιῶν σου·

[00691]    πρὸς σὲ δὲ οὐκ ἐγγιεῖ.

[00692]    Πλὴν τοῖς ὀφθαλμοῖς σου κατανοήσεις, καὶ ἀνταπόδοσιν ἁμαρτωλῶν ὄψει.

[00693]    Ἀντὶ τοῦ κλίτους σου, ὁ Σύμμαχος καὶ ὁ Ἀκύλας, ἐκ πλαγίου τεθείκασιν.

[00694]    Λέγει δὲ, ὅτι Κἂν ἐκ δεξιῶν σου, κἂν ἐξ εὐωνύμων σου, πλῆθος ἄπειρον ἐξέλθῃ, σοὶ μὲν οὐ δεμία προσγίνεται λώβη, ὄψῃ δὲ ἐκείνους θείᾳ κατα βαλλομένους πληγῇ.

[00695]    Τοῦτο καὶ ἐπὶ τοῦ Ἐζεκίου γε γένηται·

[00696]    ὀκτωκαίδεκα γὰρ μυριάδες, καὶ πέντε χι λιάδες τῶν Ἀσσυρίων κατηκοντίσθησαν πολεμικῶν ὀργάνων χωρίς.

[00697]    Οὕτως ἐπὶ τοῦ Γεδεὼν, οὕτως ἐπὶ τοῦ Ἰωνάθαν, καὶ μέντοι καὶ ἐπὶ τοῦ Ἰωσαφὰτ, καὶ ἐπὶ τοῦ προφήτου Ἐλισσαίου αὐτὸ τοῦτο γεγέ νηται.

[00698]    θʹ.

[00699]    Ὅτι σὺ, Κύριε, ἡ ἐλπίς μου, τὸν Ὕψιστον ἔθου καταφυγήν σου.

[00700]    Ταύτης δὲ, φησὶ, τῆς προ μηθείας ἀπολαύσαις, τῇ εἰς Θεὸν ἐλπίδι χρησά μενος, καὶ τοῦτον καταφυγὴν ποιησάμενος.

[00701]    Ἐλ λείπει γὰρ τῇ συνθήκῃ τοῦ λόγου τὸ εἶπας, σὺ, Κύριε, ἡ ἐλπίς μου.

[00702]    Ἰδίωμα γὰρ τοῦτο τῆς προφητικῆς συγγραφῆς, διαφερόντως δὲ τῶν ψαλμῶν.

[00703]    Ἀλλ' ὅμως ἡ ἀκολουθία δῆλον ποιεῖ τὸ ἀμφίβολον.

[00704]    Ἐπειδὴ γὰρ, φησὶν, ἐλπίζεις εἰς τὸν Θεὸν, καὶ εἰς ἐπικουρίαν αὐτὸν καλεῖς, τῆς παρ' αὐτοῦ κηδεμο νίας τυγχάνεις.

[00705]    ιʹ.

[00706]    Οὐ προσελεύσεται πρὸς σὲ κακὰ, καὶ μάστιξ οὐκ ἐγγιεῖ ἐν τῷ σκηνώματί σου.

[00707]    Κρείττων ἔσῃ τῶν διαβολικῶν προσβολῶν, καὶ βλάβην ἐκεῖθεν οὐ δέξῃ.

[00708]    Οὕτως ἡ θεία χάρις τὴν τοῦ Ἰὼβ περιέφρατ τεν οἰκίαν·

[00709]    καὶ μάρτυς ὁ πολέμιος βοῶν·

[00710]    Οὐ σὺ περιέφραξας τὰ ἔσωθεν καὶ τὰ ἔξωθεν τῆς οἰκίας ^[80.1613] αὐτοῦ;

[00711]    Ἐπειδὴ δὲ συνεχώρησε, κἀκεῖνος τὴν οἰκείαν ἔδειξε πονηρίαν, καὶ ὁ δίκαιος κριτὴς τὸν νικηφόρον ἐστεφάνωσεν ἀθλητήν.

[00712]    ιαʹ.

[00713]    Ὅτι τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ ἐντελεῖται περὶ σοῦ, τοῦ διαφυλάξαι σε ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς σου.

[00714]    Τοῦτο καὶ ἐν τῷ λγʹ ἔφη ψαλμῷ·

[00715]    Παρεμβαλεῖ ἄγγελος Κυρίου κύκλῳ τῶν φοβουμένων αὐτὸν, καὶ ῥύσεται αὐτούς.

[00716]    Ἠκούσαμεν δὲ καὶ Ἰακὼβ τοῦ πατριάρχου λέγοντος·

[00717]    Ὁ ἄγγελος ὁ ῥυσάμενός με ἐκ πάντων τῶν κακῶν.

[00718]    Καὶ ὁ μέγας Ἀβραὰμ τὸν οἰ κέτην παραθαῤῥύνων ἔφη, Ὁ Θεὸς ἀποστελεῖ τὸν ἄγγελον αὐτοῦ πρὸ προσώπου σου, καὶ λήψῃ γυναῖκα Ἰσαὰκ τῷ υἱῷ μου ἐκεῖθεν.

[00719]    Πανταχόθεν τοίνυν μανθάνομεν, ὡς δι' ἀγγέλων φρουρεῖ τοὺς εἰς αὐτὸν πεποιθότας ὁ τῶν ὅλων Θεός.

[00720]    ιβʹ.

[00721]    Ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, μήποτε προσκόψῃς πρὸς λίθον τὸν πόδα σου.

[00722]    Τῆς παντοδαπῆς παρ' αὐτῶν ἀπολαύσεις προνοίας, ἵνα μηδὲ βραχεῖά σου ποθὲν προσγένηται βλάβη·

[00723]    τὸ σμικρὸν γὰρ τῆς βλάβης, διὰ τοῦ προσπταῖσαι τῷ λίθῳ δεδήλωκε.

[00724]    Τὸ δέ·

[00725]    Ἐπὶ χειρῶν ἀροῦσί σε, ἀντὶ τοῦ χειραγωγή σουσι, ποδηγήσουσι, παντοδαπὴν ἐπικουρίαν προσοίσουσιν.

[00726]    ιγʹ.

[00727]    Ἐπ' ἀσπίδα καὶ βασιλίσκον ἐπιβήσῃ, καὶ καταπατήσεις λέοντα καὶ δράκοντα.

[00728]    Τῶν δυνατω τάτων καὶ πικροτάτων ἐμνήσθη θηρίων, τὴν κατὰ παντὸς εἴδους πονηρίας ἐπικράτειαν δηλῶσαι θε λήσας.

[00729]    ∆ιὰ μὲν γὰρ τοῦ λέοντος καὶ τοῦ δράκοντος τὴν ἰσχὺν ἐσήμανε·

[00730]    δυνατὰ γὰρ ταῦτα κομιδῆ τὰ θηρία.

[00731]    ∆ιὰ δὲ τῆς ἀσπίδος καὶ τοῦ βασιλίσκου, τὴν ἄκραν πονηρίαν ᾐνίξατο.

[00732]    Ἡ μὲν γὰρ ἐνίησι θανατη φόρον ἰὸν, ὁ δὲ καὶ τῇ θέᾳ λώβην ἐργάζεται.

[00733]    Καὶ αὐτῶν μέντοι τῶν θηρίων κρείττους ἐγένοντο πολ λοὶ πεπιστευκότες Θεῷ.

[00734]    Οὕτως ὁ θαυμάσιος ∆α νιὴλ τὰ τῶν λεόντων ἐπέδησε στόματα·

[00735]    οὕτως ὁ θεσπέσιος Παῦλος τὴν ἀπὸ τῆς ἐχίδνης οὐκ ἐδέξατο βλάβην·

[00736]    [καὶ ἵνα συντόμως εἴπω, ἐπὶ τὰ παλαιὰ ἀναδράμωμεν·] οὕτως, ὁ Νῶε, τοῖς θηρίοις συν διαιτώμενος ἀλύμαντος διεσώθη.

[00737]    Οὕτω μυρίοι τὸν ἐρημικὸν ἀσπασάμενοι βίον, καὶ θηρίοις συμβιο τεύοντες διὰ τῆς εἰς τὸν Θεὸν ἐλπίδος τῆς τού των περιγίνονται λύμης.

[00738]    ιδʹ, ιεʹ.

[00739]    Ὅτι ἐπ' ἐμὲ ἤλπισε, καὶ ῥύσομαι αὐ τόν·

[00740]    σκεπάσω αὐτὸν, ὅτι ἔγνω τὸ ὄνομά μου.

[00741]    Κε κράξεται πρός με, καὶ ἐπακούσομαι αὐτοῦ.

[00742]    ^[80.1616] Ταῦτα λοιπὸν ὁ τῶν ὅλων ἔφη Θεὸς, διδάσκων τίς ὁ τῆς ἐλπίδος καρπός·

[00743]    Ῥύσομαι γὰρ αὐτὸν, φησὶν, ἐκ τῶν εἰρημένων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ἐπιβού λων, τῇ ἐμῇ ἐλπίδι φραξάμενον·

[00744]    διὰ τοῦτο αὐτὸν φρουρήσω τε καὶ σκεπάσω, καὶ λαλοῦντος ἀκούσο μαι, καὶ τὴν δέησιν δέξομαι.

[00745]    Μετ' αὐτοῦ εἰμι ἐν θλίψει.

[00746]    Κἄν τινι πειρασμῷ περιπέσῃ, συν έσομαι, καὶ τὴν ἀρκοῦσαν προσοίσω παραψυχήν.

[00747]    Ἐξελοῦμαι αὐτὸν, καὶ δοξάσω αὐτόν.

[00748]    Οὐ μόνον δὲ αὐτὸν ἐλευθερώσω τῶν λυπηρῶν, ἀλλὰ καὶ περίβλεπτον ἀπεργάσομαι.

[00749]    ιὰʹ.

[00750]    Μακρότητα ἡμερῶν ἐμπλήσω αὐτὸν, καὶ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου.

[00751]    Παρέξω δὲ αὐτῷ καὶ τὸ εἰς γῆρας ἐλάσαι βαθὺ, καὶ τὴν ἐσομένην αὐτῷ κατὰ τὸν μέλλοντα βίον σωτηρίαν προδείξω.

[00752]    Τούτων καὶ ὁ μακάριος ἀπήλαυσεν Ἐζεκίας.

[00753]    Προσθήκην γὰρ αἰτήσας ζωῆς, πέντε καὶ δέκα ἐτῶν ἔλαβεν ἀριθμόν·

[00754]    πολλὴν δὲ καὶ ἐκ τῆς τῶν Ἀσσυ ρίων ἀπωλείας ἐκτήσατο περιφάνειαν·

[00755]    καὶ λίαν αὐ τῷ ἁρμόττει τό·

[00756]    Ἐξελοῦμαι αὐτὸν, καὶ δοξάσω αὐτὸν, καὶ δείξω αὐτῷ τὸ σωτήριόν μου.

[00757]    Ἀλλὰ καὶ ἅπαντες οἱ εἰς τὸν Θεὸν ἠλπικότες παντο δαπῶν ἀπολαύσουσιν ἀγαθῶν·

[00758]    ὡς καὶ αἱ παλαιαὶ διδάσκουσιν ἱστορίαι, καὶ τὰ νῦν ὁρώμενα μαρ τυρεῖ.

[00759]    ΕΡΜΗΝ.

[00760]    ΤΟΥ ὰΑʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00761]    αʹ.

[00762]    Ψαλμὸς ᾠδῆς, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ Σαββά του.

[00763]    Τὸ Σάββατον ἀργίαν ἐνομοθέτει, ἀλλ' οὐ πᾶσαν ἀργίαν·

[00764]    τὴν γὰρ πνευματικὴν ἐργασίαν πολλαπλασίαν ἐποίει·

[00765]    εὐχαῖς γὰρ καὶ ὕμνοις προσεδρεύειν ἐκέλευσε, καὶ τῷ Θεῷ διπλᾶς ἱε ρεύειν θυσίας·

[00766]    τῶν σωματικῶν τοίνυν πόνων παῦ λαν ἔχειν ὁ περὶ τοῦ Σαββάτου διηγόρευσε νόμος.

[00767]    Ἐπεὶ τοίνυν καὶ ὁ μέλλων βίος τῶν τοιούτων ἐστὶ φροντίδων ἐλεύθερος, εἰκότως κατάπαυσις προσηγό ρευται·

[00768]    διάτοι τοῦτο καὶ ὁ μακάριος Παῦλος βοᾷ·

[00769]    Σπουδάσωμεν εἰσελθεῖν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐ τοῦ.

[00770]    Καὶ πάλιν·

[00771]    Ἄρα ἀπολείπεται σαββατισμὸς ^[80.1617] τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ.

[00772]    Ἐπειδὴ τοίνυν ὁ ψαλμὸς τῶν δικαίων τὴν τιμὴν, καὶ τῶν ἀδίκων προλέγει τὴν τιμωρίαν, ἐν ἐκείνῃ δὲ τῇ καταπαύσει ταῦτα γενήσεται, εἰκότως ταύτην ἐδέξατο τὴν ἐπιγραφήν.

[00773]    βʹ, γʹ.

[00774]    Ἀγαθὸν ἐξομολογεῖσθαι τῷ Κυρίῳ, καὶ ψάλλειν τῷ ὀνόματί σου, Ὕψιστε.

[00775]    Τοῦ ἀναγγέλλειν τὸ πρωῒ τὸ ἔλεός σου, καὶ τὴν ἀλήθειάν σου κατὰ νύκτα.

[00776]    Ἐπωφελὲς, φησὶ, καὶ κερδαλέον τὸ νύκτωρ καὶ μεθ' ἡμέραν σὲ τὸν εὐεργέτην ὑμνεῖν, καὶ τὰς σὰς εὐεργεσίας διεξιέναι, τὴν περὶ ἡμᾶς φιλανθρω πίαν, τὴν κατὰ τῶν ἀδικούντων ἀλήθειαν.

[00777]    Ἐκείνους μὲν γὰρ ἀληθείᾳ χρώμενος κολάζεις ἐνδίκως, ἡμᾶς δὲ τὴν σὴν ἐπίγνωσιν ἔχοντας προμηθείας ἀξιοῖς.

[00778]    δʹ.

[00779]    Ἐν δεκαχόρδῳ ψαλτηρίῳ μετ' ᾠδῆς ἐν κι θάρᾳ.

[00780]    Τοιούτοις ὀργάνοις εἰώθασι τὸν Θεὸν ἀν υμνεῖν·

[00781]    λέγει τοίνυν ὅτι, Καὶ ἐν τοῖς νενομισμένοις ἀνακρουομένους ὀργάνοις, καὶ τῇ τῆς γλώττης με λῳδία χρωμένους, δίκαιόν σοι προσφέρειν τὸν χαριστήριον ὕμνον.

[00782]    εʹ.

[00783]    Ὅτι ηὔφρανάς με, Κύριε, ἐν τῷ ποιήματί σου, καὶ ἐν τοῖς ἔργοις τῶν χειρῶν σου ἀγαλλιάσο μαι.

[00784]    Ὁρῶν γάρ σου τὰς δημιουργίας, καὶ τὰς ἀῤῥήτους οἰκονομίας, ἀγάλλομαί τε καὶ γάννυμαι, καὶ τῇ τῆς ψυχῆς ἡδονῇ τὴν γλῶτταν εἰς ὑμνῳδίαν κινῶ.

[00785]    ὰʹ.

[00786]    Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε! σφόδρα ἐβαθύνθησαν οἱ λογισμοί σου.

[00787]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00788]    Σφόδρα βαθεῖς οἱ διαλογισμοί σου·

[00789]    Ἀκύ λας δὲ καὶ Θεοδοτίων·

[00790]    Ἐβαθύνθησαν.

[00791]    Τὰ μὲν γὰρ ἔργα σου, φησὶ, μεγάλα καὶ θαυμαστά·

[00792]    τὸ γὰρ ὡς ἐπιτατικῶς τέθεικεν·

[00793]    ἡ δὲ σοφία σου ἀνέφικτον ἔχει τὸ βάθος.

[00794]    Ποῖος γὰρ νοῦς ἱκανὸς ἐξετάσαι τῆς σῆς προνοίας τοὺς λόγους;

[00795]    Ἀλλ' ἡμεῖς μὲν τοῦτο καὶ τοὺς ἀγνοοῦντας διδάσκομεν.

[00796]    Οἱ δὲ φρενῶν ἐστερη μένοι, καὶ τὸ λογικὸν ἀπολέσαντες, οὔτε συνιδεῖν ἐθέλουσιν, οὔτε μαθεῖν παρ' ἑτέρων ἀνέχονται.

[00797]    Ταῦτα γὰρ ἐπιφέρει.

[00798]    ζʹ.

[00799]    Ἀνὴρ ἄφρων οὐ γνώσεται, καὶ ἀσύνετος οὐ συνήσει ταῦτα.

[00800]    ∆ιαφόρως ταῦτα εἴρηκεν·

[00801]    ὅτι ὁ τὰς φρένας νοσῶν, καὶ συνέσεως ἔρημος, τού των οὐδὲν γινώσκει, οὔτε μὴν ἀκοῦσαι βούλεταί τι περὶ τούτων.

[00802]    ηʹ.

[00803]    Ἐν τῷ ἀνατεῖλαι ἁμαρτωλοὺς ὡσεὶ χόρτον, καὶ διέκυψαν πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, ὅπως ἂν ἐξολοθρευθῶσιν εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[00804]    Τὸ διέκυψαν, ἤνθησαν ὁ Ἀκύλας εἴρηκεν·

[00805]    οὕτω ^[80.1620] δὲ καὶ ὁ Σύμμαχος.

[00806]    Οὐκ ἠβουλήθησαν συνιέναι οἱ ἄφρονες, ὅτι ὁμοίως χόρτῳ ἤνθησαν, καὶ χλόῃ παραπλησίως ἀπὸ τῆς γῆς διέκυψαν οἱ τῆς ἀνομίας ἐργάται, καὶ τὸν ὄλεθρον τὸν αἰώνιον μετὰ τὴν παροῦσαν εὐημερίαν κομίσονται.

[00807]    Ζηλωτοὺς δὲ αὐτοὺς, καὶ μακαρίους καλέσαντες ὄψονται συντό μως ἑαυτῶν τὸ τρισάθλιον τέλος.

[00808]    θʹ, ιʹ.

[00809]    Σὺ δὲ ὕψιστος εἰς τὸν αἰῶνα, Κύριε.

[00810]    Ὅτι ἰδοὺ οἱ ἐχθροί σου, Κύριε, ὅτι ἰδοὺ οἱ ἐχθροί σου ἀπολοῦνται·

[00811]    καὶ διασκορπισθήσονται πάντες οἱ ἐρ γαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.

[00812]    Ἐκεῖνοι μὲν γὰρ χόρτῳ παραπλησίως μαραίνονταί τε καὶ φθείρονται·

[00813]    σὺ δὲ κατὰ πάντων ἔχεις τὸ κράτος, πάντων ὑπέρτε ρος ὢν, καὶ τιμωρίαις ὑποβάλλων τοὺς παραπληξίᾳ κατεχομένους.

[00814]    ιαʹ.

[00815]    Καὶ ὑψωθήσεται ὡς μονοκέρωτος τὸ κέρας μου.

[00816]    Ἡμεῖς δὲ οἱ τὴν σὴν ἐπίγνωσιν ἔχοντες, τὴν τῶν ἐχθρῶν σου κατάλυσιν θεασάμενοι γαυριάσομεν ἐπὶ σοὶ καὶ μεγαφρονήσομεν·

[00817]    ἅτε δὴ τῆς πολυ θέου πλάνης ἀπηλλαγμένοι, καὶ σὲ τὸν ὄντως ὄντα προσκυνοῦντες Θεὸν, [τὸ κέρας τοῦ σταυροῦ ὅπλον κατὰ παθῶν καὶ δαιμόνων δεξάμενοι.] Τὸν γὰρ μο νόκερων πάλιν ἐνταῦθα παρήγαγεν, ἵνα διὰ τοῦ ἑνὸς κέρατος τὸν ἕνα παραδηλώσῃ Θεόν.

[00818]    Ὥσπερ γὰρ ἐκεῖνο τὸ ζῶον ἓν ἔλαβε παρὰ τῆς φύσεως κέ ρας, οὕτω τῆς εὐσεβείας οἱ τρόφιμοι μίαν προσκυ νοῦσι θεότητα.

[00819]    Καὶ τὸ γῆράς μου ἐν ἐλαίῳ πίονι.

[00820]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00821]    Ἡ παλαίωσίς μου, ὡς ἐλαία εὐθαλής.

[00822]    Ἀνθήσω γὰρ, καὶ τὸ γῆρας ἀποθήσομαι, ἐλαίαν τεθηλυῖαν μιμήσομαι, καὶ, κατὰ τοὺς Ἑβδομήκοντα, οἷόν τινι ἐλαίῳ πιαν θήσομαι τῇ θυμηδίᾳ.

[00823]    ιβʹ.

[00824]    Καὶ ἐπεῖδεν ὁ ὀφθαλμός μου ἐν τοῖς ἐχθροῖς μου·

[00825]    καὶ ἐν τοῖς ἐπανισταμένοις ἐπ' ἐμὲ πονηρευο μένοις ἀκούσεται τὸ οὖς μου.

[00826]    Τὸ ἐπεῖδε καὶ ὁ Σύμμαχος, καὶ ὁ Θεοδοτίων, καὶ αὐτὸς ὁ Ἑβραῖος ἐπόψεται εἴρηκε.

[00827]    Μελλόντων γὰρ προῤῥήσεις τὰ λεγόμενα·

[00828]    ἀλλὰ συνήθως οἱ ἑβδομήκοντα, ὡς γε γενημένα τὰ ἐσόμενα ἡρμήνευσαν·

[00829]    τὸ ἀναντίῤῥητον τῆς προῤῥήσεως καὶ ἐν τούτῳ δηλοῦντες.

[00830]    Ὥσ ^[80.1621] περ γὰρ ἀδύνατον τὰ γεγενημένα μὴ γεγενῆσθαι, οὕτως ἀδύνατον τὴν τοῦ Πνεύματος πρόῤῥησιν ἀπέ ραντον διαμεῖναι·

[00831]    λέγει τοίνυν, ὅτι Οὐ μόνον ὄψομαι τὼν ἀδίκων τὸ ἐπώδυνον τέλος, ἀλλὰ καὶ ἀκούσομαι πάντων τοῦτο διαγγελλόντων, καὶ θαυμαζόντων τῆς τιμωρίας τὸ δίκαιον.

[00832]    Οὕτω μέν τοι διαιρεῖται·

[00833]    Καὶ ἐν τοῖς ἐπανισταμένοις ἐπ' ἐμὲ πονηρευομέ νοις·

[00834]    ἐνταῦθα δεῖ ὑποστίξαι, εἶτα ἐπαγαγεῖν, ἀκούσεται τὸ οὖς μου.

[00835]    Τῶν παρανομίᾳ συζών των, καὶ μυρία μοι τυρευόντων κακὰ τὸν ὄλεθρον πολλῶν διηγουμένων ἀκούσομαι.

[00836]    ιγʹ.

[00837]    ∆ίκαιος ὡς φοίνιξ ἀνθήσει, ὡσεὶ κέδρος ἡ ἐν τῷ Λιβάνῳ πληθυνθήσεται.

[00838]    Οἱ μὲν οὖν ἁμαρ τωλοὶ, χόρτῳ παραπλησίως ἀνθήσαντες, συντόμως ἀπέσβησάν τε καὶ διεφθάρησαν·

[00839]    ὁ δὲ δίκαιος τῆς μὲν κέδρου τὸ δασὺ, καὶ θερμὸν, καὶ θρέψιμον, τοῦ δὲ φοίνικος μιμήσεται τὸ ὑψίκομόν τε καὶ κάρπιμον.

[00840]    ∆ιαρκεῖ δὲ ἀμφότερα καὶ ἐπὶ πλεῖστον διαμένοντα χρόνον, χρόνου δὲ καὶ εἰς αὔξησιν δεῖται.

[00841]    Τοιαύτη καὶ ἡ τῆς ἀρετῆς φυτουργία, πόνῳ πολλῷ καὶ χρό νῳ φυομένη, ἀλλ' εἰς ὕψος αἰρομένη, ὥριμόν τε καὶ ἥδιστον φέρουσα τὸν καρπὸν, καὶ σκέπην ἱκανὴν τῷ κεκτημένῳ παρέχουσα.

[00842]    [Ὡς ἐν θείῳ παρα δείσῳ καταφυτεύεται ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ.

[00843]    Τοῦτο γὰρ διὰ τῶν ἑξῆς σαφέστερον λέγει τῷ εἰπεῖν·] ιδʹ.

[00844]    Πεφυτευμένοι ἐν τῷ οἴκῳ Κυρίου·

[00845]    ἐν ταῖς αὐλαῖς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν ἐξανθήσουσιν.

[00846]    Οὗτοι δὲ, φη σὶν, οἱ τούτοις ἀπεικασμένοι τοῖς δένδροις φυτουρ γὸν μὲν ἔχουσι τὸν Θεὸν, παράδεισον δὲ τὸν θεῖον νεών.

[00847]    ιεʹ, ιὰʹ.

[00848]    Ἔτι πληθυνθήσονται ἐν γήρει πίο νι, καὶ εὐπαθοῦντες ἔσονται.

[00849]    Τοῦ ἀναγγεῖλαι ὅτι εὐθὺς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν καὶ οὐκ ἔστιν ἀδικία ἐν αὐτῷ.

[00850]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[00851]    Ἔτι καρποφορήσουσι γηρῶντες, πίονες καὶ εὐθαλεῖς ἔσονται, ἀπαγγέλλοντες ὅτι ὀρθὸς Κύριος ὁ περιφράσσων με·

[00852]    καὶ οὐκ ἔστιν ἀδικία ἐν αὐτῷ.

[00853]    Ἐν τῷ μέλλοντι γὰρ βίῳ τὴν ἐπηγγελμένην ἀπο λαμβάνοντες τελειότητα, πλείονά τε καὶ πίονα προσ οίσουσι τῷ Θεῷ τὸν καρπὸν, τὴν δικαίαν αὐτοῦ ψῆφον ὑμνοῦντες.

[00854]    Τὴν γὰρ νῦν κεκρυμμένην οἰκο νομίαν τηνικαῦτα φανερουμένην ὁρῶντες, καὶ τὴν σοφίαν θαυμάσουσι, καὶ τὸ δίκαιον ἀνυμνήσουσι.

[00855]    Γῆρας μέντοι τὴν τελειότητα κέκληκε.

[00856]    Τέλειον γὰρ ^[80.1624] καὶ ἡμεῖς τὸν γεγηρακότα καλοῦμεν, ἀτελῆ δὲ τὸν νέον.

[00857]    ∆ιὰ τοῦ γήρους τοίνυν τὴν μέλλουσαν παρε δήλωσε τελειότητα, ἐν ᾗ φυήσεται πολλαπλάσιος ὁ τῆς δικαιοσύνης καρπὸς, καὶ τοῦ Θεοῦ τὸ δίκαιον δῆλον πᾶσι γενήσεται.

[00858]    ΕΡΜΗΝ.

[00859]    ΤΟΥ ὰΒʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00860]    Αἶνος ᾠδῆς τῷ ∆αβὶδ, ἀνεπίγραφος παρ' Ἑβραίοις.

[00861]    Τὸ Ἀνεπίγραφος παρ' Ἑβραίοις οὐκἔστιν ἐν τῷ Ἑξαπλῷ, οὔτε παρ' Εὐσεβίῳ.

[00862]    Τὴν τῶν ἀν θρώπων μεταβολὴν ὁ ψαλμὸς προθεσπίζει.

[00863]    Ὁ Θεὸς γὰρ ἄτρεπτός τε καὶ ἀναλλοίωτος, ἀεὶ ὡσαύτως καὶ κατὰ τὰ αὐτὰ ἔχων.

[00864]    Οὐ γὰρ νῦν μὲν βασιλεύει, νῦν δὲ βασιλείαν οὐκ ἔχει·

[00865]    ἀλλὰ φύσει μέν ἐστιν ἀεὶ βασιλεὺς, οὐκ ἀεὶ δὲ τοῦτο δῆλον τοῖς ἀνθρώποις γεγένηται.

[00866]    Ἐπὶ πλεῖστον γὰρ χρόνον οἱ πλείους αὐτὸν ἀγνοήσαντες, τὴν τῷ Θεῷ προσήκουσαν θε ραπείαν τοῖς εἰδώλοις προσήνεγκαν·

[00867]    μετὰ δὲ τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐνανθρώπησιν, δί κην φωτὸς εἰς πᾶσαν τὴν οἰκουμένην ἡ θεογνωσία διέδραμεν.

[00868]    [Αὐτὸς γάρ ἐστι τὸ φῶς τὸ ἀληθινὸν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κό σμον.

[00869]    ∆ιὰ δὴ ταῦτά φησιν ὁ προφητικὸς νοῦς προ θεωρῶν·] αʹ.

[00870]    Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν, εὐπρέπειαν ἐνε δύσατο.

[00871]    Ἐπειδὴ γὰρ τὸ πάθος σκυθρωπὸν ὤφθη τοῖς τὸν ἐντεῦθεν φυόμενον καρπὸν ἐπισταμένοις, ὡς βοᾷν τὸν προφήτην, Καὶ εἴδομεν αὐτὸν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος, οὐδὲ κάλλος, ἀλλὰ, τὸ εἶδος αὐτοῦ ἄτιμον, ἐκλεῖπον παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων·

[00872]    μετὰ δὲ τὴν [ἐκ Παρθένου γέννησιν καὶ τὸν ἑκού σιον σταυρὸν καὶ τὴν] εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον, τὰς θεο πρεπεῖς ἀφῆκεν ἀκτῖνας·

[00873]    εἰκότως ὁ προφήτης βοᾷ, Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν, εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο.

[00874]    Οὐ γὰρ ἃ μὴ εἶχεν ἔλαβεν, ἀλλ' ἅπερ εἶχεν ὑπέδει ξεν.

[00875]    Οὕτω καὶ πρὸς τὸν οἰκεῖον πατέρα φησὶν, Πάτερ, δόξασόν με ἐν τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον παρὰ σοὶ πρὸ τοῦ τὸν κόσμον γενέσθαι.

[00876]    [Οὐκ ἄδοξος μετὰ τὴν ἐνανθρώπησιν·

[00877]    ἀλλ' ἵνα μαρτυρηθῇ τὸ οὗ ^[80.1625] τός ἐστιν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, ἐν ᾧ εὐδόκησα, αὐτοῦ ἀκούετε.] Ἐνεδύσατο Κύριος δύναμιν, καὶ περιεζώσατο.

[00878]    Ὅτι Χριστὸς Θεοῦ δύναμις, καὶ Θεοῦ σοφία, σαφῶς ἡμᾶς ὁ θεῖος Παῦλος ἐδίδαξε.

[00879]    Τοιγαροῦν οὐχ ἑτέρωθεν ποθὲν ἐδέξατο δύναμιν, ἣν μὴ πρότερον εἶχεν, ἀλλὰ τῇ οἰκείᾳ δυνάμει κατὰ τῶν πολεμίων ἐχρήσατο·

[00880]    σχηματίζει δὲ αὐτὸν ὁ προφητι κὸς λόγος, οἷόν τινα βασιλέα βασιλικὴν πανοπλίαν πε ριβαλλόμενον, καὶ ζώνῃ χρώμενον, καὶ κατὰ τῶν πολεμίων ἀγωνιζόμενον.

[00881]    Εἶτα δείκνυσι τὰ ἐν τεῦθεν γινόμενα κατορθώματα.

[00882]    Καὶ γὰρ ἐστερέωσε τὴν οἰκουμένην, ἤ τις οὐ σαλευθήσεται.

[00883]    Ἑδραίαν, φησὶ, τὴν οἰκουμένην ἀπέφηνε, καὶ στεῤῥὰν, τὸ βέβαιον τῆς θείας γνώσεως ἔχουσαν, καὶ τῆς τοῦ ψεύδους πλάνης ἀπηλλαγμένην.

[00884]    Οὐκέτι γὰρ οἱ ἄνθρω ποι, νῦν μὲν τούτους, νῦν δὲ ἐκείνους τοὺς θεοὺς προσκυνοῦσιν, ἀλλὰ τῷ ἀληθινῷ Θεῷ τὸ σέβας προσφέρουσιν.

[00885]    βʹ.

[00886]    Ἕτοιμος ὁ θρόνος σου ἀπὸ τότε, ἀπὸ τοῦ αἰ ῶνος σὺ εἶ.

[00887]    Οὐ νῦν, φησὶ, τῆς βασιλείας ἐδέξω χειροτονίαν, ἀλλ' ἀΐδιον ἔχεις τὸ κράτος, καὶ τὴν βα σιλείαν αἰώνιον·

[00888]    καὶ περὶ μὲν τῆς βασιλείας, καὶ ἐν τῷ μʹ καὶ δʹ ἔφη ψαλμῷ·

[00889]    Ὁ θρόνος σου, ὁ Θεὸς, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[00890]    Τὸ δὲ ἀναλλοίωτον αὐ τοῦ, καὶ ἄτρεπτον, ἐν τῷ ραʹ ψαλμῷ, πάλιν ἡμᾶς ἐδίδαξε·

[00891]    Σὺ γὰρ αὐτὸς εἶ, φησὶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλείψουσιν.

[00892]    [Εἰ γὰρ καὶ ἄνθρωπος ἐγέ νου, οὐκ ἐνδεὴς τῆς θεότητος, οὐδὲ τοῦ Πατρὸς ἢ τοῦ παναγίου Πνεύματος ἐχωρίσθης·

[00893]    μία γὰρ οὐσία τῆς ἀχράντου Τριάδος·

[00894]    μία βασιλεία, μία κυριότης.] Ἀμφοτέρας μέντοι τὰς μαρτυρίας ὁ μακάριος Παῦλος προσήρμοσε τῷ ∆εσπότῃ Χριστῷ.

[00895]    γʹ.

[00896]    Ἐπῆραν οἱ ποταμοὶ, Κύριε, ἐπῆραν οἱ πο ταμοὶ φωνὰς αὐτῶν, ἀροῦσιν οἱ ποταμοὶ ἐπιτρί ψεις αὐτῶν.

[00897]    Ποταμοὺς τοὺς ἱεροὺς ἀποστόλους καλεῖ, καὶ τοὺς μετ' ἐκείνους δεξαμένους τὸ κή ρυγμα.

[00898]    Οὗτοι γὰρ ποταμῶν δίκην ἅπασαν ἀνθρώ ποις τὴν ἀρδείαν προσήνεγκαν.

[00899]    Οὕτως αὐτοὺς καὶ ὁ μακάριος προσηγόρευσεν Ἀββακούμ·

[00900]    Ποτα μῶν ῥαγήσεται γῆ, τουτέστι διαιρεθήσεται, καὶ τὴν ἀρδείαν δέξεται.

[00901]    Οὕτω καὶ ὁ Κύριος ἔφη·

[00902]    Ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, καθὼς εἶπεν ἡ Γραφὴ, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος.

[00903]    Οὗ τοι τοίνυν οἱ ποταμοὶ ἐπῆραν αὐτῶν τὴν φωνὴν, τὰ θεῖα κηρύττοντες δόγματα, καὶ τὰς οἰκείας πο ρείας ποιούμενοι.

[00904]    Τρίψεις γὰρ τὰς τρίβους ἐκάλε σεν.

[00905]    Ἐπειδὴ γὰρ πέφυκε τῶν ὑδάτων ἡ φύσις τρί βειν τὴν ὑποκειμένην γῆν, καὶ πορείαν ἐργάζεσθαι, ^[80.1628] εἰκότως τρίψιν τῶν ποταμῶν τὴν πορείαν ἐκάλεσεν·

[00906]    οἱ γὰρ πρῶτοι πιστευθέντες τὸ κήρυγμα τὴν ὁδὸν δευτέροις ηὐτρέπισαν, καὶ ἄπονον αὐτοῖς καὶ ἀτα λαίπωρον τὴν διδασκαλίαν ἐπραγματεύσαντο.

[00907]    δʹ.

[00908]    Ἀπὸ φωνῶν ὑδάτων πολλῶν, θαυμαστοὶ οἱ μετεωρισμοὶ τῆς θαλάσσης.

[00909]    Καθάπερ τῶν μεγά λων ποταμῶν εἰς τὸ πέλαγος εἰσβαλλόντων, καὶ τὴν κατὰ τῆς ψάμμου τῶν κυμάτων προσβολὴν ἐπε χόντων, ἐπὶ πλεῖστον κυρτοῦται τὰ κύματα τῇ μάχῃ τῶν ποταμίων ῥευμάτων·

[00910]    οὕτω καὶ τῆς γλυκείας καὶ ποτίμου τῶν ἀποστόλων διδασκαλίας τῇ ἁλμυρᾷ καὶ πικρᾷ τῆς οἰκουμένης θαλάττῃ προσφερομένης, ζάλη τις ἐγένετο, καὶ κύματα ἐπάλληλα διαν ίστατο.

[00911]    Τοῦτο καὶ ὁ μακάριος προείρηκεν Ἀββα κούμ.

[00912]    Εἰρηκὼς γὰρ, Ποταμῶν ῥαγήσεται γῆ, ὄψονταί σε καὶ ὠδινήσουσι λαοὶ, σκορπίζων ὕδατα πορείας, ἐπήγαγεν·

[00913]    Ἔδωκεν ἡ ἄβυσσος φωνὴν αὐτῆς, ὕψος φαντασίας αὐτῆς.

[00914]    Τῆς τοιαύτης ἅπασα πόλις ἐπέπληστο ζάλης·

[00915]    αὐτοῦ γάρ ἐστι τοῦ Κυ ρίου φωνὴ, Οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην εἰς τὴν οἰ κουμένην, ἀλλὰ μάχαιραν, διχάσαι ἄνθρωπον ἀπὸ πλησίον αὑτοῦ, υἱὸν ἀπὸ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, θυ γατέρα ἀπὸ τῆς μητρὸς αὑτῆς, νύμφην ἀπὸ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς.

[00916]    Ἀλλ' ἡ μὲν ἀρχὴ τοῦ κηρύγμα τος εἶχε τὴν ζάλην·

[00917]    νῦν δὲ ὁ τῆς θαλάττης δεσπό της ἐπετίμησε τῇ καταιγίδι, καὶ ἔστη εἰς αὖραν, καὶ ἐσίγησε τὰ κύματα αὐτῆς, καὶ ἐγένετο γαλήνη με γάλη.

[00918]    Θαυμαστὸς ἐν ὑψηλοῖς ὁ Κύριος.

[00919]    Ὁ δὲ Ἀκύλας οὕτως·

[00920]    Ὑπερμεγέθης ἐν ὕψει Κύριος.

[00921]    Μάλα δὲ ἀκολούθως τοῦτο τοῖς εἰρημένοις προστέθεικε, τοῦ κατορθοῦντος δεικνὺς τὴν ἰσχύν.

[00922]    Ὑπερμεγέθης γάρ ἐστι, καὶ ὕψιστος, καὶ Κύριος, καὶ δύναμιν ἔχων, οὔτε γλώττῃ μετρητὴν, οὔτε διανοίᾳ καταλη πτήν.

[00923]    [Ὑψηλοὺς δὲ καλεῖ τοὺς μεγάλους πα τριάρχας προφήτας τε καὶ τοὺς ἱεροὺς ἀποστόλους καὶ τοὺς κατ' ἐκείνους ἅπαντας.] εʹ.

[00924]    Τὰ μαρτύριά σου Κύριε, ἐπιστώθησαν σφόδρα.

[00925]    Ταῦτα δὲ ἅπαντα ἄνωθεν προεθέσπισας, καὶ διὰ τῶν ἁγίων σου προφητῶν προεκήρυξας.

[00926]    Τῇ δὲ μαρτυρίᾳ τῶν πραγμάτων δέδεικται ἀληθῆ·

[00927]    καλὴ δὲ καὶ ἡ τοῦ σφόδρα προσθήκη.

[00928]    Ἀντὶ τοῦ, Οὐδὲ τὸ τυχὸν ἐν ταῖς προῤῥήσεσιν ἔνεστι θεω ρῆσαι ψεῦδος, ἀλλ' ἀκριβῶς ἅπαντα τὰ νῦν ὁρώμενα προεῤῥήθη.

[00929]    Τῷ οἴκῳ σου πρέπει ἁγίασμα, Κύριε, εἰς μακρότητα ἡμερῶν.

[00930]    Τὸ δὲ πάντων μέγιστόν τε καὶ κάλλιστον τῶν ἀγαθῶν, ὅτι οὐ πρόσκαιρος ἡ τῶν δεδωρημένων ἀπόλαυσις, οὐδὲ χρόνοις τισὶ περιωρισμένη, κατὰ τὴν Ἰουδαίων λατρείαν·

[00931]    ἀλλὰ ^[80.1629] διαρκὴς, καὶ μόνιμος, καὶ αἰώνιος·

[00932]    τῷ νέῳ γάρ σου οἴκῳ ταῦτα πρόσφορά τε καὶ πρέποντα.

[00933]    Οἶκον δὲ τοῦ Θεοῦ τὸν τῶν πιστῶν προσηγόρευσε σύλ λογον ὁ θεσπέσιος Παῦλος, ᾧ τὸν ἁγιασμὸν ἐπιπρέ πειν εἴρηκεν ὁ προφήτης.

[00934]    Προσήκει τοίνυν ἡμᾶς, κατὰ τὴν ἀποστολικὴν παραίνεσιν, καθαίρειν μὲν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύμα τος, ἐπιτελεῖν δὲ ἁγιωσύνην ἐν φόβῳ Θεοῦ·

[00935]    ἵνα ἄξιον τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ κατασκευάσαντες, τὸν αἰώνιον ἔνοικον εἰσδεξώμεθα.

[00936]    ΕΡΜΗΝ.

[00937]    ΤΟΥ ὰΓʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[00938]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ·

[00939]    τετράδι Σαββάτου·

[00940]    ἀνεπί γραφος παρ' Ἑβραίοις.

[00941]    ∆ῆλον, ὡς τὴν ἐπιγραφὴν ἄλλοι τινὲς τεθείκασι, καὶ οὔτε ὁ προφήτης, οὔτε οἱ τοῦτον ἐξ ἀρχῆς ἑρμηνεύσαντες.

[00942]    Τοῦ δὲ ψαλμοῦ ἡ ὑπόθεσις αὕτη.

[00943]    Πολλοὶ τῶν Ἰουδαίων, καὶ ἄρχοντες καὶ βασιλεῖς, τὴν παρανομίαν ἠγάπησαν, καὶ δικά ζοντες ἀδίκως ἐξῆγον τὴν ψῆφον, καὶ μιαιφονίας ἐτόλμων, δώροις ἀπεμπολοῦντες τῶν ἀθώων τὸ αἷμα.

[00944]    Τούτων δὲ καὶ ὁ μακάριος κατηγόρησεν Ἡσαΐας, Ἀκούσατε, λέγων·

[00945]    ἄρχοντες Σοδόμων.

[00946]    Καὶ πάλιν·

[00947]    Οἱ ἄρχοντές σου ἀπειθοῦσιν, ἀγαπῶντες δῶρα, διώκοντες ἀνταπόδομα, ὀρφανοῖς οὐ κρίνοντες, καὶ κρίσει χηρῶν οὐ προσέχοντες.

[00948]    Οὐ μόνον δὲ κατηγόρησεν, ἀλλὰ καὶ παρῄνεσε·

[00949]    Κρίνατε ὀρ φανῷ, καὶ δικαιώσατε χήραν.

[00950]    Ταύτην καὶ ὁ μακάριος Ἀββακοὺμ τὴν κατηγορίαν ἐποιήσατο, καὶ τῷ Θεῷ προσφέρων τὴν ἔντευξιν ἔλεγε·

[00951]    Ποιήσεις τοὺς ἀνθρώπους, ὡς τοὺς ἰχθύας τῆς θαλάσσης, καὶ ὡσεὶ ἑρπετὰ μὴ ἔχοντα ἡγούμενον, καὶ κατα φάγεται ὁ ἀσεβὴς τὸν δίκαιον.

[00952]    Οὕτω καὶ ὁ θαυ μάσιος Ἱερεμίας, καὶ μέντοι καὶ οἱ ἄλλοι προφῆται, τῆς τούτων ἀδικίας διετέλουν κατηγοροῦντες.

[00953]    Ταῦτα πόῤῥωθεν προφητικοῖς ὀφθαλμοῖς προϊδὼν ὁ θεῖος ∆αβὶδ, τοῦτον ἔγραψε τὸν ψαλμόν·

[00954]    ἵνα διὰ τῆς μελῳδίας, τῆς ἐν τῷ θείῳ ναῷ γινομένης, τὴν ὠφέλειαν οἱ τηνικαῦτα καρπώσωνται·

[00955]    διδάσκει δὲ τοῦ Θεοῦ τὴν πρόνοιαν, καὶ τὴν ἐντεῦθεν τιμω ρίαν τῶν πονηρίᾳ συζώντων.

[00956]    Σχηματίζει δὲ τὸν ψαλμὸν ἐκ προσώπου τῶν εὐσεβείᾳ συντεθραμμένων, ταῦτα παρ' ἐκείνων ὑπομενόντων.

[00957]    αʹ.

[00958]    Θεὸς ἐκδικήσεων Κύριος, Θεὸς ἐκδικήσεων ἐπαῤῥησιάσατο.

[00959]    Ἀντὶ δὲ τοῦ, ἐπαῤῥησιάσατο, ὁ Ἀκύλας ἐπιφάνηθι εἴρηκεν·

[00960]    οὕτω δὲ καὶ οἱ ἄλλοι ἑρμηνευταί.

[00961]    Σὲ, φησὶν, ἱκετεύω τὸν τῶν ἁπάντων ^[80.1632] Θεὸν καὶ ∆εσπότην, καὶ τὴν κτίσιν ἰθύνοντα, καὶ τὴν ἀξίαν τιμωρίαν τοῖς ἀδίκοις ἐπάγοντα, ἐπακοῦ σαι, καὶ τὴν ἔντευξιν δέξασθαι.

[00962]    βʹ.

[00963]    Ὑψώθητι, ὁ κρίνων τὴν γῆν, ἀπόδος ἀνταπό δοσιν τοῖς ὑπερηφάνοις.

[00964]    ∆εῖξον ἅπασι τῆς σῆς δεσποτείας τὸ ὑψηλὸν, καὶ κατάλυσον τὴν τῶν ἀλα ζόνων ὀφρὺν, διδάσκων διὰ τῆς πείρας, ὅτι σὺ εἶ τῆς οἰκουμένης κριτής.

[00965]    γʹ, δʹ.

[00966]    Ἕως πότε ἁμαρτωλοὶ, Κύριε, ἕως πότε ἁμαρτωλοὶ καυχήσονται;

[00967]    Φθέγξονται, καὶ λαλήσου σιν ἀδικίαν, λαλήσουσι πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.

[00968]    Οὐκ ὄλεθρον ὑπομεῖναι τοὺς παρανό μους ἱκετεύει, ἀλλὰ μὴ δυναστεύειν, καὶ τὴν ἐξου σίαν ἐφόδιον ἔχειν εἰς ἀδικίαν.

[00969]    εʹ, ὰʹ.

[00970]    Τὸν λαόν σου, Κύριε, ἐταπείνωσαν·

[00971]    καὶ τὴν κληρονομίαν σου ἐκάκωσαν.

[00972]    Χήραν καὶ ὀρφανὸν ἀπέκτειναν, καὶ προσήλυτον ἐφόνευσαν.

[00973]    Πᾶν εἶ δος ἀδικίας, ∆έσποτα, παρ' αὐτῶν τολμᾶται.

[00974]    Ἐπὶ τῇ δυναστείᾳ βρενθύονται, ἀδίκοις δὲ κέχρηνται λόγοις·

[00975]    τὰ πράγματα τῶν λόγων ἐστὶ χαλεπώτερα.

[00976]    Αἱ τῶν ὁμοζύγων ἐστερημέναι, καὶ οἱ πατέρων ἐρημίαν ὀλοφυρόμενοι πρόκεινται τούτοις, ὡς ἕτοιμον θήρα μα.

[00977]    Οἱ ἐξ ἐθνῶν προσεληλυθότες, καὶ κατὰ τοὺς σοὺς νόμους ποθήσαντες πολιτεύεσθαι, τὴν ἄδικον παρ' αὐτῶν σφαγὴν ὑπομένουσι·

[00978]    Προσηλύτους γὰρ τούτους ὠνόμασε.

[00979]    ζʹ Καὶ εἶπαν·

[00980]    Οὐκ ὄψεται ἄνθρωπος, οὐδὲ συν ήσει ὁ Θεὸς τοῦ Ἰακώβ.

[00981]    Αὕτη τῆς ἀσεβείας ἐπί τασις.

[00982]    Ταῦτα γὰρ, φησὶ, τολμῶσιν, οὐχ ἡγούμενοί σε ἐφορᾷν, οὐδὲ προμηθεῖσθαι τῶν ἀνθρωπείων πραγμάτων·

[00983]    οὐχ ἁπλῶς δὲ πρόσκειται τὸ ὁ Θεὸς Ἰακὼβ, ἀλλ' εἰς αὔξησιν τῆς κατηγορίας.

[00984]    Πολλὴν γὰρ περὶ τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ καταμαθόντες πρόνοιαν, τὴν διὰ τῶν προφητῶν, τὴν διὰ τῶν ἱερέων, τὴν ἐν πολέμῳ, τὴν ἐν εἰρήνῃ, οὐ δειμαίνουσιν ὡς ἐφορῶντα τὸν τῶν ὅλων Θεόν.

[00985]    Ἐντεῦθεν αὐτοῖς εἰσφέρει συμβου λὴν καὶ παραίνεσιν, [οὐ μόνον δὲ τὸ τηνικαῦτα τοῖς τοιαῦτα νενοσηκόσιν, ἀλλὰ καὶ μέχρι τοῦ νῦν καὶ παντὸς τοῦ βίου κρατοῦσιν.] ηʹ.

[00986]    Σύνετε δὴ, ἄφρονες ἐν τῷ λαῷ, καὶ μωροὶ, ποτὲ φρονήσατε.

[00987]    Ὀψέ γ' οὖν ποτε, ὦ ἀνόητοι, συνιδεῖν ἐθελήσατε, καὶ μαθεῖν τῶν πραγμάτων τὴν φύσιν·

[00988]    [ὅτι ἀράχνῃ ἔοικεν ἡ τοῦ παρόντος βίου κατάστασις.] ^[80.1633] θʹ.

[00989]    Ὁ φυτεύσας τὸ οὖς, οὐχὶ ἀκούει;

[00990]    ἢ ὁ πλάσας τὸν ὀφθαλμὸν, οὐχὶ κατανοεῖ, Σφόδρα συλλογιστι κῶς τὴν διδασκαλίαν προσήνεγκεν.

[00991]    Ὁ ἐκ πηλοῦ γὰρ, φησὶ, τὸν ὀφθαλμὸν διαπλάσας, καὶ τὴν ὀπτι κὴν ἐνέργειαν αὐτῷ δωρησάμενος, καὶ τὰ ὦτα ὡσ αύτως δημιουργήσας, καὶ τὴν ἀκουστικὴν αἴσθησιν χαρισάμενος, αὐτὸς οὐχ ὁρᾷ, οὐδὲ ἀκούει, ἀλλὰ ὁ τούτων δημιουργὸς ἐστέρηται τῆς ἐνεργείας ἣν τοῖς ἄλλοις κεχάρισται;

[00992]    ιʹ.

[00993]    Ὁ παιδεύων ἔθνη οὐχὶ ἐλέγξει;

[00994]    Τὰ ἔθνη, φησὶν, ἃ μήτε νόμον ἐδέξαντο, μήτε προφητικῆς ἀπολαύει διδασκαλίας, ὑποβάλλει παιδείαις, καὶ τὴν ὑμετέραν οὐκ ἐλέγξει παρανομίαν;

[00995]    Ὁ διδάσκων ἄνθρωπον γνῶσιν.

[00996]    Καὶ μὴν τῶν ἀνθρώπων τὴν φύ σιν αὐτὸς ἐδημιούργησε λογικὴν, καὶ διὰ τῶν ἐν τῇ κτίσει θεωρουμένων, καὶ καθ' ἑκάστην γιγνομένων ἡμέραν, πλείονα τὴν γνῶσιν ἐργάζεται.

[00997]    ιαʹ.

[00998]    Κύριος γινώσκει τοὺς διαλογισμοὺς τῶν ἀν θρώπων, ὅτι εἰσὶ μάταιοι.

[00999]    Ἀλλὰ γὰρ οὐ μόνον ὁρᾷ καὶ ἀκούει·

[01000]    ἀλλὰ καὶ τοὺς ἡμετέρους ἐπίσταται λο γισμοὺς, τοὺς ψευδῆ περὶ τῆς αὐτοῦ προνοίας το πάζοντας·

[01001]    οὕτως ἐκείνοις τὴν προσφυῆ ποιησάμε νος θεραπείαν, προσφέρει τοῖς ἀδικουμένοις ἀποχρῶ σαν ψυχαγωγίαν·

[01002]    πιθανωτέραν δὲ αὐτὴν ἐργαζόμενος ποιεῖται τοὺς λόγους.

[01003]    ιβʹ.

[01004]    Μακάριος ἄνθρωπος, ὃν ἂν παιδεύσῃς, Κύριε·

[01005]    καὶ ἐκ τοῦ νόμου σου διδάξεις αὐτόν.

[01006]    Πολλοὶ μὲν γὰρ ἀθλίους εἰώθασιν ἀποκαλεῖν τοὺς τὴν εὐσέ βειαν ἀσπαζομένους [καὶ ἀδικίαν ὑφισταμένους·

[01007]    ἐγὼ δὲ αὐτοὺς ζηλωτοὺς καὶ μακαρίους ἀποκαλῶ, παίδευσιν γυμναζομένους,] καὶ τοὺς θείου νόμου καρπουμένους τὴν ὠφέλειαν.

[01008]    ιγʹ.

[01009]    Τοῦ πραΰναι αὐτὸν ἀφ' ἡμερῶν πονη ρῶν.

[01010]    Ὁ γὰρ μικρὰν παιδείαν κατὰ τὸν παρόντα βίον δεχόμενος, πραότερον ἕξει τὸ μέλλον κριτήριον·

[01011]    ἡμέραν γὰρ πονηρὰν, τὴν αἰώνιον ἐκάλεσε κόλα σιν.

[01012]    Ἕως οὗ ὀρυγῇ τῷ ἁμαρτωλῷ βόθρος.

[01013]    Οἱ γὰρ τὴν παρανομίαν ἀσπαζόμενοι τῇ διηνεκεῖ τιμω ρίᾳ παραδοθήσονται.

[01014]    Ὥσπερ γὰρ τὸν εἰς βαθὺ ἐμπεσόντα βόθρον ἀναβῆναι τῶν ἀδυνάτων, μηδενὸς ἐπαμύνοντος·

[01015]    οὕτω διαφυγεῖν τὴν αἰώνιον ἀδύνατον κόλασιν, μὴ τῆς θείας τοῦτο βουλομένης φιλανθρω πίας.

[01016]    ιδʹ.

[01017]    Ὅτι οὐκ ἀπώσεται Κύριος τὸν λαὸν αὑτοῦ·

[01018]    καὶ τὴν κληρονομίαν αὑτοῦ οὐκ ἐγκαταλείψει.

[01019]    [Κληρονομίαν οὐ τὸν Ἰσραὴλ ὠνόμασε μόνον, ἀλλὰ καὶ τὸν ἐξ ἐθνῶν λαόν·

[01020]    καὶ μάλιστα τοῦ τον.

[01021]    Περὶ μὲν γὰρ ἐκείνου ὁ μακάριος ἔφη Μωϋ σῆς·

[01022]    Καὶ ἐγενήθη μερὶς Κυρίου λαὸς αὐτοῦ Ἰακὼβ, σχοίνισμα κληρονομίας αὐτοῦ Ἰσραήλ.

[01023]    Περὶ δὲ τοῦ νέου λαοῦ, ὃν ὁ ἐκ Θεοῦ Θεὸς τῷ ἑκου σίῳ θανάτῳ περιεποιήσατο, συγκληρονόμους ὀνο ^[80.1636] μάζει ὁ θεῖος Ἀπόστολος·

[01024]    αὐτὸς γὰρ τὴν νέαν δια θήκην καὶ ἀληθινὴν μερίδα ὁρίζεται·

[01025]    οὓς διὰ λου τροῦ παλιγγενεσίας ἀνέπλασεν.] Καὶ κατὰ τὸν παρόντα δὲ βίον τῆς προσηκούσης ἀπολαύσεται προμηθείας ὁ θεῖος λαὸς, ἅτε δὴ κληρονομία καὶ λαὸς αὐτοῦ χρηματίσας.

[01026]    ιεʹ.

[01027]    Ἕως οὗ δικαιοσύνη ἐπιστρέψῃ εἰς κρίσιν;

[01028]    Ταύτης μέντοι τεύξεται τῆς προνοίας, ἕως ἂν ἡ τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνη φανῇ, πάντων ἀνθρώπων ποιουμένη τὴν κρίσιν.

[01029]    Αἰνίττεται δὲ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Σω τῆρος ἡμῶν τὴν ἐνανθρώπησιν, καὶ τῶν Ἰουδαίων τὴν ἄρνησιν.

[01030]    ∆ικαιοσύνην γὰρ αὐτὸν ἐκάλεσε τὸν ∆εσπότην Χριστόν.

[01031]    Αὐτὸς γὰρ καὶ Ἥλιος δικαιοσύνης ὠνόμασται, καὶ περὶ αὐτοῦ ἔφη ὁ μακάριος Παῦλος·

[01032]    Ἐδόθη ἡμῖν σοφία ἀπὸ Θεοῦ, δικαιοσύνη τε, καὶ ἁγιασμὸς, καὶ ἀπολύτρωσις.

[01033]    Τῆς τοῦ Θεοῦ τοίνυν μνημονεύσας προνοίας, καὶ εἰρηκὼς, ὅτι Οὐκ ἀπώσεται Κύριος τὸν λαὸν αὑτοῦ, καὶ τὴν κληρονομίαν αὑτοῦ οὐκ ἐγκαταλείψει, καὶ τὴν ἐσο μένην αὐτῶν προθεασάμενος ἄρνησιν, εἰκότως ἐπή γαγεν, Ἕως οὗ ἐπιστρέψῃ δικαιοσύνη εἰς κρίσιν.

[01034]    Ἕως γὰρ ἂν μὴ ἀρνηθῶσι τῆς δικαιοσύνης τὴν ἐπι φάνειαν, τῆς ἄνωθεν τεύξονται προμηθείας.

[01035]    Καὶ ἐχόμενοι αὐτῆς πάντες οἱ εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ Ὁ δὲ Ἀκύλας καὶ ὁ Θεοδοτίων, Καὶ ὀπίσω αὐτῆς πάντες οἱ εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ.

[01036]    Τούτῳ γὰρ, φησὶ, τῷ σωτη ρίῳ, ὃ δικαιοσύνην ἐκάλεσεν, ἀκολουθήσουσιν οἱ κα θαρὰν ἀπιστίας διάνοιαν ἔχοντες, καὶ εὐθέσι χρώ μενοι λογισμοῖς.

[01037]    Συμβαίνει δὲ τοῖς εἰρημένοις καὶ τοῦ Κυρίου τὰ ῥήματα.

[01038]    Ἰδὼν γὰρ τὸν Πέτρον καὶ τὸν Ἀνδρέαν βάλλοντας ἀμφίβληστρον εἰς τὴν θά λασσαν, εἶπεν αὐτοῖς·

[01039]    ∆εῦτε ὀπίσω μου, καὶ ποιήσω ὑμᾶς ἁλιεῖς ἀνθρώπων.

[01040]    Καὶ τῷ εἰρηκότι.

[01041]    Ἐπί τρεψόν μοι ἀπελθεῖν θάψαι τὸν πατέρα μου, εἶπεν ὁ Κύριος.

[01042]    Ἄφες τοὺς νεκροὺς θάπτειν τοὺς ἑαυτῶν νεκροὺς, σὺ δὲ ἐλθὼν ἀκολούθει μοι.

[01043]    Ἰουδαίων μὲν οὖν, φησὶ, μέχρι τῆς ἀρνήσεως ποιήσεται πρό νοιαν, τοὺς δὲ εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ ἀκολούθους ἕξει, ἐχομένους αὐτοῦ, καὶ ἀντεχομένους, καὶ κατα λιπεῖν οὐδ' ὅλως ἀνεχομένους.

[01044]    ιὰʹ.

[01045]    Τίς ἀναστήσεταί μοι ἐπὶ πονηρευομένους, ἢ τίς συμπαραστήσεταί μοι ἐπὶ τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομίαν;

[01046]    Σαφέστερον δὲ ὁ Σύμμαχος·

[01047]    Τίς ἀναστήσεται ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς κακούργους;

[01048]    τίς ἐνστήσεται ὑπὲρ ἐμοῦ πρὸς ἐργαζομένους ἀδι ^[80.1637] κίας;

[01049]    Πάσης ἀνθρωπίνης εἰμὶ, φησὶν, ἔρημος βοηθείας, ἀλλ' ἔχω τὸν μέγαν ἐπίκουρον, τὸν σκε δάσαι ῥᾳδίως δυνάμενον τῶν ἐναντίων τὸ στίφος·

[01050]    Τοῦτο γὰρ διὰ τῶν ἐπιφερομένων ἐδήλωσεν.

[01051]    ιζʹ.

[01052]    Εἰ μὴ ὅτι Κύριος ἐβοήθησέ μοι παρὰ βραχὺ παρῴκησε τῷ ᾅδῃ ἡ ψυχή μου.

[01053]    Εἰ μὴ γὰρ τῆς παρ' αὐτοῦ προνοίας ἀπήλαυσα, πάντως ἄν με θα νάτῳ παρέδωκαν.

[01054]    ιηʹ.

[01055]    Εἰ ἔλεγον, σεσάλευται ὁ πούς μου, τὸ ἔλεός σου, Κύριε, ἐβοήθει μοι.

[01056]    Παραυτίκα γὰρ τὴν σὴν ἐπικαλούμενος πρόνοιαν, καὶ τὴν οἰκείαν διδάσκων ἀσθένειαν, τῆς σῆς φιλανθρωπίας ἀπήλαυον.

[01057]    ιθʹ.

[01058]    Κατὰ τὸ πλῆθος τῶν ὀδυνῶν μου ἐν τῇ καρδίᾳ μου, αἱ παρακλήσεις σου εὔφραναν τὴν ψυ χήν μου.

[01059]    Ἀναλογοῦσαν δὲ ταῖς ὀδύναις τὴν παρὰ τῆς σῆς ἀγαθότητος ἐδεχόμην παραψυχήν.

[01060]    Οὕτω καὶ ὁ μακάριος ἔφη Παῦλος·

[01061]    Καθὼς περισσεύει τὰ πα θήματα τοῦ Χριστοῦ εἰς ἡμᾶς, οὕτω διὰ τοῦ Χριστοῦ περισσεύει καὶ ἡ παράκλησις ἡμῶν.

[01062]    Καὶ πάλιν Ἐν παντὶ θλιβόμενοι, ἀλλ' οὐ στενοχωρούμενοι·

[01063]    ἀπορούμενοι, ἀλλ' οὐκ ἐξαπορούμενοι·

[01064]    διωκόμενοι, ἀλλ' οὐκ ἐγκαταλειπόμενοι·

[01065]    καταβαλλόμενοι, ἀλλ' οὐκ ἀπολλύμενοι.

[01066]    κʹ.

[01067]    Μὴ συμπροσέσται σοι θρόνος ἀνομίας, ὁ πλάσσων κόπον ἐπὶ πρόσταγμα.

[01068]    Σαφέστερον δὲ ὁ Σύμμαχος·

[01069]    Μὴ συναφθήσεταί σοι θρόνος ἐπη ρείας, ὁ πλάσσων ταλαιπωρίαν κατὰ προστάγμα τος;

[01070]    Οὐκ ἀνέξῃ, φησὶ, κοινωνῆσαι τῆς ἀδικίας τοῖς παρανόμως δικάζουσιν·

[01071]    οἳ ἐναντίαν τοῖς ὑπὸ σοῦ προστεταγμένοις τὴν ψῆφον ἐκφέροντες, τὴν ἐντεῦθεν φυομένην ἐπισπῶνται ταλαιπωρίαν.

[01072]    Θρόνον γὰρ ἐπηρείας καὶ ἀνομίας τοὺς ἀδίκους ἐκάλεσε δι καστὰς, οἳ κόπον καὶ ταλαιπωρίαν δρέπονται τῆς ἀδικίας καρπόν.

[01073]    καʹ.

[01074]    Θηρεύσουσιν ἐπὶ ψυχὴν δικαίου, καὶ αἷμα ἀθῶον καταδικάσονται.

[01075]    Ἔργον γὰρ τοῖς παρανό μοις τούτοις δικασταῖς, πάσῃ μηχανῇ κατὰ τῶν δι καίων κεχρῆσθαι, καὶ τῶν ἀθώων καὶ ἀναιτίων καταψηφίζεσθαι θάνατον, [καὶ τὰς ἄλλας τιμω ρίας·

[01076]    δημεύσεις λέγω καὶ ἐξορίας, καὶ τὰ ὅμοια τούτοις.] κβʹ.

[01077]    Καὶ ἐγένετό μοι Κύριος καταφυγή·

[01078]    καὶ ὁ Θεός μου εἰς βοηθὸν ἐλπίδος μου.

[01079]    Ἐγὼ δὲ τῆς ^[80.1640] παρὰ τοῦ ∆εσπότου προνοίας ἀπήλαυσα, καὶ αὐτὸν ἔσχον περίβολον ἰσχυρόν.

[01080]    κγʹ.

[01081]    Καὶ ἀποδώσει αὐτοῖς Κύριος τὴν ἀνομίαν αὐτῶν, καὶ κατὰ τὴν πονηρίαν αὐτῶν ἀφανιεῖ αὐτοὺς Κύριος ὁ Θεός.

[01082]    Ἐκεῖνοι δὲ τρυγήσουσι τοὺς τῶν ἰδίων πόνων καρποὺς, καὶ τῆς πονηρίας ἄξια τὰ ἐπίχειρα δέξονται.

[01083]    Ταῦτα οὐκ ἐκείνοις μόνοις, ἀλλὰ καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις ἐγράφη.

[01084]    Πάντων γὰρ ἀνθρώπων ὁ τῶν ὅλων Θεὸς προμηθούμενος, πᾶσι τὴν πρόσφορον προσφέρει θεραπείαν.

[01085]    ΕΡΜΗΝ.

[01086]    ΤΟΥ ὰ∆ʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01087]    Αἶνος ᾠδῆς τῷ ∆αβίδ.

[01088]    Ἀνεπίγραφος παρ' Ἑβραίοις.

[01089]    Ἰωσίας ὁ βασιλεὺς κομιδῇ γέγονεν εὐσεβής.

[01090]    Οὗτος θεασάμενος τοῦ λαοῦ τὸ πλεῖστον τὴν τῶν εἰδώλων ἀσπασάμενον θεραπείαν, προσέταξε μὲν ἅπαντας κατασφαγῆναι τῶν εἰδώλων τοὺς ἱερέας, τοὺς δὲ τούτων βωμοὺς ἐκ βάθρων ἀνασπασθῆναι·

[01091]    τῶν δὲ τετελευτηκότων ἱερέων ἀνορύξας τοὺς τά φους, τὰ τούτων ὀστᾶ κατέκαυσεν ἐν αὐτοῖς τοῖς τῶν δαιμόνων βωμοῖς.

[01092]    Εἶτα τὸν λαὸν ἅπαντα συν αθροίσας, μεταμελείᾳ χρήσασθαι παραινεῖ, καὶ τὸν Θεὸν ἱλεώσασθαι, καὶ τούτῳ διαφυγεῖν τῷ τρόπῳ τὴν ἠπειλημένην πανωλεθρίαν.

[01093]    Ὀλδὰ γὰρ ἡ προφῆτις δεινὰ καὶ χαλεπὰ παντὶ προεθέσπισε τῷ λαῷ.

[01094]    Ταῦτα τοίνυν πόῤῥωθεν ὁ μακάριος ∆αβὶδ τοῖς προφητικοῖς ὀφθαλμοῖς προϊδὼν, τοῦτον συνέγραψε τὸν ψαλμὸν, καὶ εἰς ἐκείνων ὠφέλειαν, καὶ διδασκαλίαν πάντων ἀνθρώπων.

[01095]    Ἐσχημάτισται δὲ ὁ ψαλμὸς ἐκ προσώπου τοῦ Ἰωσίου, καὶ τῶν τοῦ Θεοῦ ἱερέων.

[01096]    αʹ.

[01097]    ∆εῦτε, ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ, ἀλαλάξω μεν τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν.

[01098]    Χορευόντων ἐστὶ τὸ προοίμιον, καὶ ἡδομένων ἐπὶ τῇ τῆς ἀσεβείας ἀπαλλαγῇ.

[01099]    Κοινῇ, φησὶ, τῷ Θεῷ τὸν ἐπινίκιον ἀναπέμψωμεν ὕμνον.

[01100]    Ὁ γὰρ ἀλαλαγμὸς νικώντων ἐστὶ φωνή.

[01101]    Ἐνίκησε δὲ τῶν εὐσεβῶν ὁ χορὸς τὸ στί φος τῶν δυσσεβῶν.

[01102]    Εἰκότως τοίνυν τὴν ἐπινίκιον ᾠδὴν προσφέρουσι τῷ Θεῷ·

[01103]    [καὶ μάλιστα ὁ τῶν ἀποστόλων καὶ μαρτύρων χορός.

[01104]    Ἄλλως δ' ἂν νοή σειαν καὶ ἅπαντες οἱ κατ' αὐτούς·

[01105]    ∆εῦτε, ἀγαλλια σώμεθα τῷ Κυρίῳ, ἀλαλάξωμεν τῷ Θεῷ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν, τῷ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν διὰ παθημάτων πραγματευσαμένῳ·

[01106]    ἵνα πάντας ἡμᾶς ἀπαθείας ἀξιώσειε·

[01107]    τῷ ἑλομένῳ κατελθεῖν μέχρι τοῦ ᾅδου ἵνα ἡμᾶς εἰς τοὺς οὐρανοὺς ἀναγάγῃ.] βʹ.

[01108]    Προφθάσωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐν ἐξομο λογήσει·

[01109]    καὶ ἐν ψαλμοῖς ἀλαλάξωμεν αὐτῷ.

[01110]    Πρὸ τοῦ καιροῦ τῆς τιμωρίας τῇ μεταμελείᾳ χρησώ μεθα, καὶ πρὶν τὴν καθ' ἡμῶν ἐξενεχθῆναι ψῆφον, ^[80.1641] τὸν ∆εσπότην ἐκμειλιξώμεθα·

[01111]    προσενέγκωμεν δὲ αὐτῷ καὶ τὴν πρέπουσαν ὑμνῳδίαν.

[01112]    Εἶτα διδάσκει τοῦ Θεοῦ τὴν νίκην, καὶ τῶν εἰδώλων τὴν ἧτταν.

[01113]    γʹ.

[01114]    Ὅτι Θεὸς μέγας Κύριος, καὶ βασιλεὺς μέγας ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν.

[01115]    Ἄῤῥητος γὰρ ἡ τοῦ ἡμετέρου ∆εσπότου δύναμις.

[01116]    Οὗτος Θεὸς ἀληθὴς, οὗτος κατὰ πάντων ἔχει τὸ κράτος, καὶ τὴν ψευδῆ προσηγορίαν ἐλέγχει τῶν καλουμένων θεῶν.

[01117]    Εἶτα ὡς δυνατὸν ἀνθρωπείᾳ φύσει τῆς θείας δυνάμεως τὰ τεκμήρια δείκνυσιν.

[01118]    δʹ, εʹ.

[01119]    Ὅτι ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ τὰ πέρατα τῆς γῆς καὶ τὰ ὕψη τῶν ὀρέων αὐτοῦ εἰσιν.

[01120]    Ὅτι αὐτοῦ ἐστιν ἡ θάλασσα, καὶ αὐτὸς ἐποίησεν αὐτήν·

[01121]    καὶ τὴν ξηρὰν αἱ χεῖρες αὐτοῦ ἔπλασαν.

[01122]    Πάντων ἐστὶ ποιη τὴς, πάντων ∆εσπότης, αὐτὸς τὰ πάντα κυβερνᾷ·

[01123]    ἐν τῇ χειρὶ περιέχει τὴν κτίσιν, τὴν ὑγρὰν οὐσίαν, καὶ τὴν ξηρὰν αὐτὸς ἐδημιούργησε λόγῳ·

[01124]    αὐτοῦ εἰσι καὶ τῶν ὀρέων αἱ κορυφαὶ, κἂν μυριάκις οἱ δαίμονες πείθωσι τῶν ἀνθρώπων τοὺς ἀνοήτους ἐν τούτοις αὐ τοῖς τὰ τεμένη πηγνύναι.

[01125]    ὰʹ.

[01126]    ∆εῦτε προσκυνήσωμεν, καὶ προσπέσωμεν αὐτῷ, κλαύσωμεν ἐναντίον [Κυρίου] τοῦ ποιή σαντος ἡμᾶς.

[01127]    Συνδράμωμεν τοίνυν προθύμως, καὶ τὸ προσῆκον αὐτῷ προσενέγκωμεν σέβας, καὶ ὀλο φυρόμενοι, καὶ δακρύοντες, τὸν ἔλεον ἐξαιτήσωμεν·

[01128]    αὐτὸς γὰρ ἡμῶν καὶ Ποιητὴς καὶ ∆εσπότης.

[01129]    ∆ιδάσκει δὲ καὶ ἡ ἱστορία καὶ τοῦ Ἰωσίου, καὶ τοῦ λαοῦ τὰ δάκρυα, ἃ μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ ∆ευτερονομίου προέχεαν.

[01130]    ζʹ.

[01131]    Ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ ἡμεῖς λαὸς νομῆς αὐτοῦ, καὶ πρόβατα χειρὸς αὐτοῦ.

[01132]    Καὶ φύσει ∆εσπότης ἡμῶν ἐστι, καὶ διαφερόντως ἡμῶν ὑπάρχει Θεός.

[01133]    Λαὸν γὰρ ἡμᾶς οἰκεῖον καλεῖ, καὶ ὡς οἰκείοις προβάτοις προσφέρει τὴν ἐπιμέλειαν.

[01134]    [Λέ γει δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Κύριος μετὰ τὴν ἀκατάληπτον αὐτοῦ ἐνανθρώπησιν·

[01135]    Τὰ πρόβατα τὰ ἐμὰ τῆς φωνῆς μου ἀκούει.

[01136]    Καὶ πάλιν·

[01137]    Ἐγώ εἰμι ὁ ποι μὴν ὁ καλὸς, καὶ τὴν ψυχὴν τίθημι ὑπὲρ τῶν προ βάτων, καὶ τὰ ἑξῆς.] Εἶτα λοιπὸν ἀπειλοῦσι τοῖς μὴ πειθομένοις τὴν τιμωρίαν, καὶ τῇ τῶν πατέρων δεδιττόμενοι μνήμῃ, καὶ διὰ τῆς ἐκείνης κατηγο ρίας τὴν ὠφέλειαν πραγματευόμενοι.

[01138]    ηʹ, θʹ.

[01139]    Σήμερον ἐὰν τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀκούσητε, μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν.

[01140]    Ὡς ἐν τῷ παρα πικρασμῷ.

[01141]    Ἐπειδὴ τὴν προτέραν ὑμῶν ἀσέβειαν διὰ τὴν οἰκείαν φιλανθρωπίαν ὁ ∆εσπότης παρεῖδε, νῦν γοῦν αὐτοῦ παραινοῦντος ἀκούσατε, καὶ τὴν σω τήριον διδασκαλίαν προσφέροντος, καὶ μὴ μιμήση σθε τῶν πατέρων τὴν ἀτέρμονα καὶ ἀντίτυπον ^[80.1644] γνώμην.

[01142]    Παραπικρασμὸν γὰρ κέκληκε τὴν ἐν τῇ ἐρήμῳ πολλάκις γεγενημένην ἀντιλογίαν.

[01143]    Οὕτω καὶ ἐν ἑτέρῳ ἔφη ψαλμῷ·

[01144]    Ποσάκις παρεπίκραναν αὐτὸν ἐν τῇ ἐρήμῳ, παρώργισαν αὐτὸν ἐν γῇ ἀν ύδρῳ.

[01145]    Ἔδειξε δὲ καὶ τὸ τῆς γνώμης αὐθαίρετον.

[01146]    Οὐ γὰρ ἁπλῶς εἶπε·

[01147]    Μὴ σκληρυνθῆτε, ἀλλὰ Μὴ σκληρύνητε τὰς καρδίας ὑμῶν, διδάσκων ὡς αὐτοί εἰσι τῆς τοιαύτης καρδίας δημιουργοί·

[01148]    εἶτα σαφέστερον τῆς τῶν πατέρων ἀπειθείας ἀναμιμνή σκει.

[01149]    Κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ πειρασμοῦ ἐν τῇ ἐρήμῳ.

[01150]    οὗ ἐπείρασάν με οἱ πατέρες ὑμῶν, ἐδοκίμασάν με, καὶ εἶδον τὰ ἔργα μου.

[01151]    [ιʹ] Τεσσαράκοντα ἔτη.

[01152]    Ἐπειδὴ γὰρ εἰς τὴν ἐπηγγελμένην εἰσελθεῖν οὐκ ἠβουλήθησαν γῆν, [ἀλλ' ἀντεῖπον κελεύοντι τῷ Θεῷ,] δέος ἄλογον προβαλλόμενοι, καὶ δειλίαν φά σκοντες, ὡς αὐτοὶ μὲν ἀναιρεθήσονται, δορυάλωτα δὲ τὰ παιδία γενηθήσεται, τὸν τεσσαρακοντούτην αὐτοὺς ἐν τῇ ἐρήμῳ διαγαγεῖν παρεσκεύασε χρό νον, ἕως αὐτοὶ κατηναλώθησαν.

[01153]    Προσώχθισα τῇ γενεᾷ ἐκείνῃ, καὶ εἶπον, Ἀεὶ πλανῶνται τῇ καρδίᾳ.

[01154]    Ὁ δὲ Ἀκύλας, καὶ ὁ Σύμμαχος, ἀντὶ τοῦ Προσώχθισα, ∆υσηρεστήθην εἰρήκασι·

[01155]    τούτου, φη σὶν, ἕνεκα τὴν γενεὰν ἐκείνην ἐβδελυξάμην, τὸ κοῦ φον αὐτῶν καὶ εὐρίπιστον τῆς γνώμης ἰδών.

[01156]    ιαʹ.

[01157]    Αὐτοὶ δὲ οὐκ ἔγνωσαν τὰς ὁδούς μου, ὡς ὤμοσα ἐν τῇ ὀργῇ μου·

[01158]    Εἰ εἰσελεύσονται εἰς τὴν κατάπαυσίν μου.

[01159]    Οἱ δὲ ταῖς ὠμοσμέναις ἀπει λαῖς προσέχειν οὐκ ἠθέλησαν, οὐδὲ μεταμελείᾳ λῦσαι τὴν ἀπειλὴν ἠβουλήθησαν.

[01160]    Οὗ δὴ χάριν τῆς τοῖς πατράσιν ἐπηγγελμένης οὐκ ἀπήλαυσαν γῆς.

[01161]    Τὴν γῆν γὰρ ἐκείνην κατάπαυσιν αὐτοῦ προσηγό ρευσεν, ἢ κατὰ τοὺς ἄλλους ἑρμηνευτὰς ἀνάπαυσιν, Ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ ἐρήμῳ μεταβάσεις ὁδοιποροῦν τες ἐποιοῦντο συχνὰς, τῆς σκηνῆς ἡγουμένης, ἐν ᾗ κατοικεῖν ὁ Θεὸς ἐνομίζετο, ἐν δὲ τῇ γῇ τῆς ἐπαγ γελίας, καὶ αὐτοὶ τῆς ὁδοιπορίας ἐπαύσαντο, καὶ ἡ σκηνὴ τοῖς ἀφιερωθεῖσιν ἐνεπάγη χωρίοις, εἰκότως κατάπαυσιν ἐκάλεσε τῆς ἐπαγγελίας τὴν γῆν.

[01162]    Ὁδοὺς δὲ Θεοῦ τὰς οἰκονομίας ἐκάλεσεν.

[01163]    ΕΡΜΗΝ.

[01164]    ΤΟΥ ὰΕʹ.

[01165]    ΨΑΛΜΟΥ.

[01166]    Ὠδὴ τῷ ∆αβὶδ, ὅτε ὁ οἶκος ᾠκοδόμηται μετὰ τὴν αἰχμαλωσίαν, ἀνεπίγραφος παρ' Ἑβραίοις.

[01167]    Οὐδὲ ταύτην ὁ μακάριος ∆αβὶδ ἔγραψε τὴν ἐπιγρα φὴν, οὔτε μὴν οἱ ἐξ ἀρχῆς τὴν προφητείαν ἡρμη νευκότες·

[01168]    ἄλλος δέ τις ὡς ἔοικεν τὴν ἐξ ἐπιπολῆς διάνοιαν τοῦ ψαλμοῦ κατιδὼν, ταύτην τέθεικε τὴν ἐπιγραφήν·

[01169]    ἁρμόττει δὲ καὶ τοῖς ἐκ Βαβυλῶνος ^[80.1645] ἐπανελθοῦσι, καὶ τὸν θεῖον δειμαμένοις νεὼν ἡ τοῦ γράμματος ἐπιφάνεια·

[01170]    ἐπειδήπερ ἐν αὐτοῖς ἐσκια γραφήθη πάντων ἀνθρώπων ἡ σωτηρία.

[01171]    Προθεσπί ζει δὲ ὅμως ἡ προφητεία καὶ τὴν προτέραν, καὶ τὴν δευτέραν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν, καὶ τὴν ἐσομένην κρίσιν, καὶ τὴν παρασχεθεῖσαν ἤδη τοῖς ἔθνεσι σωτηρίαν.

[01172]    Ἄσατε τῷ Κυρίῳ ᾆσμα καινόν.

[01173]    Ἐπὶ καινοῖς γὰρ πράγμασι, καινῆς χρεία καὶ τῆς ὑμνῳδίας.

[01174]    Ἄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ.

[01175]    Πῶς ταῦτα Ἰουδαίοις ἁρμόττει παρὰ πάντων πολεμουμένοις ἀνθρώπων;

[01176]    Οὐ γὰρ ἥσθησαν οἱ τὴν ἐκείνων ἰδόντες ἐλευθερίαν·

[01177]    ἀλλὰ τοὐναντίον ἠχθέσθησαν, καὶ παντοδαποῖς αὐτοὺς κακοῖς περιβαλεῖν ἐπειράθησαν.

[01178]    Ὁ δὲ προφητικὸς λόγος πᾶσαν τὴν οἰκουμένην εἰς χορείαν καλεῖ.

[01179]    βʹ.

[01180]    Ἄσατε τῷ Κυρίῳ, εὐλογήσατε τὸ ὄνομα αὐ τοῦ εὐαγγελίζεσθε ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τὸ σωτήριον αἰτοῦ.

[01181]    Καθ' ἑκάστην, φησὶν, ἡμέραν ἐξηγεῖσθε τὴν γεγενημένην εὐεργεσίαν.

[01182]    Εἶτα διδάσκει καί τισι χρὴ προσενεγκεῖν τὴν τοιαύτην ὑφήγησιν.

[01183]    γʹ.

[01184]    Ἀναγγείλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι τὴν δόξαν αὐτοῦ·

[01185]    ἐν πᾶσι λαοῖς τὰ θαυμάσια αὐτοῦ.

[01186]    Πᾶν γένος ἀνθρώπων τῆς τοιαύτης διδασκαλίας ἀπολαυέτω, καὶ τὰς θείας μανθανέτω θαυματουργίας.

[01187]    δʹ.

[01188]    Ὅτι μέγας Κύριος, καὶ αἰνετὸς σφόδρα·

[01189]    φο βερός ἐστιν ἐπὶ πάντας τοὺς θεούς.

[01190]    Ἄῤῥητον γὰρ ἔχει τὸ μέγεθος τῶν ὅλων ὁ Κύριος, καὶ κατὰ τῶν ψευδωνύμων θεῶν τὴν οἰκείαν ἔδειξε δύναμιν, καὶ τὴν ἐκείνων ἀπάτην ἐξήλεγξε.

[01191]    Τοῦτο γὰρ διὰ τῶν ἐπαγομένων ἐδήλωσεν.

[01192]    εʹ.

[01193]    Ὅτι πάντες οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν δαιμόνια, ὁ δὲ Κύριος τοὺς οὐρανοὺς ἐποίησεν.

[01194]    [Περὶ γὰρ αὐτοῦ καὶ ὁ μακάριος Παῦλος φάσκει·

[01195]    Εἰ γὰρ ἔγνωσαν, οὐκ αὐτὸν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν.

[01196]    ] Οἱ μὲν γὰρ καλούμενοι θεοὶ δαίμονες ὤφθησαν πο νηροί·

[01197]    ὁ δὲ ἡμέτερος τῶν οὐρανῶν ποιητὴς ἀπ εφάνθη.

[01198]    [Ἐπὶ γὰρ τοῦ ἑκουσίου πάθους οὐ μόνον ἥλιος ἐσκοτίσθη καὶ πέτραι διεῤῥάγησαν, καὶ τὸ τοῦ ναοῦ καταπέτασμα κατεσχίζετο·

[01199]    ἀλλὰ καὶ οἱ τῶν οὐρανῶν δυνάμεις ἐσαλεύοντο, καὶ συντόμως εἰπεῖν τὸ πᾶν ἀνυπαρξίαν ἠπείλει βλέπον τὸν φέροντα τὰ πάντα ἐπὶ σταυροῦ κρεμάμενον.] ὰʹ.

[01200]    Ἐξομολόγησις καὶ ὡραιότης ἐνώπιον αὐ τοῦ, ἁγιωσύνη καὶ μεγαλοπρέπεια ἐν τῷ ἁγιάσματι αὐτοῦ.

[01201]    Καὶ γὰρ ἀνθρωπείαν φύσιν ἀναλαβὼν, καὶ διὰ ταύτης τοῖς ἀνθρώποις ἐπιφανεὶς, τὰς τῆς οἰκείας μεγαλοπρεπείας ἐκπέμπει μαρμαρυγὰς, ^[80.1648] καὶ πάντας εἰς προσκύνησιν ἕλκει·

[01202]    Ἁγίασμα γὰρ αὐτοῦ τὸν ναὸν προσηγόρευσεν, ὃν ἀνείληφε.

[01203]    Τῆς δὲ ὡραιότητος ἐμνημόνευσεν ἤδη καὶ ἐν τῷ μδʹ ψαλμῷ·

[01204]    Ὡραῖος γὰρ ἔφη κάλλει παρὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων.

[01205]    ζʹ, ηʹ.

[01206]    Ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ αἱ πατριαὶ τῶν ἐθ νῶν, ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ δόξαν καὶ τιμήν.

[01207]    Ἐνέγκατε τῷ Κυρίῳ δόξαν ὀνόματι αὐτοῦ.

[01208]    Προσ δράμετε τοίνυν ἅπαντες ἄνθρωποι τῷ σῶσαι βουλομένῳ ∆εσπότῃ, καὶ τὸ προσῆκον αὐτῷ προσ ενέγκαντες σέβας, καὶ τὸν εὐεργέτην τοῖς τοῦ σώ ματος ὀφθαλμοῖς οὐχ ὁρῶντες, τῷ ὀνόματι αὐτοῦ τὴν ὑμνῳδίαν προσοίσατε.

[01209]    Ἄρατε θυσίας, καὶ εἰσπορεύεσθε εἰς τὰς αὐ λὰς αὐτοῦ.

[01210]    [θʹ] Προσκυνήσατε τῷ Κυρίῳ ἐν αὐλῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ·

[01211]    Θυσίας λέγει τὰς λογικὰς, ἃς ὁρῶμεν διηνεκῶς ὑπὸ τῶν ἱερέων προσφερομένας καὶ ἱερουργουμένας.

[01212]    Καὶ τῶν αὐλῶν δὲ τὸ πλῆθος τὰς ἐκκλησίας δηλοῖ.

[01213]    Ἄλλως τε οὐδὲ Ἰουδαίοις τοῦτο προσέταξεν, ἵνα τις τὰς νομικὰς ὑποπτεύσῃ θυ σίας·

[01214]    ἀλλὰ ταῖς πατριαῖς τῶν ἐθνῶν, αἳ τὰς τῆς καινῆς διαθήκης θυσίας ἐν ταῖς ἐκκλησίαις προσ φέρουσι.

[01215]    Περὶ τούτων καὶ δι' ἑτέρου προφήτου προηγόρευσεν ὁ Θεὸς πρὸς Ἰουδαίους διαλεγόμε νος·

[01216]    Οὐκ ἔστι μοι θέλημα ἐν ὑμῖν, καὶ θυσίαν οὐ προσδέξομαι ἐκ τῶν χειρῶν ὑμῶν·

[01217]    ὅτι ἀπὸ ἀνατολῶν ἡλίου μέχρι δυσμῶν μέγα ὄνομά μου ἐν τοῖς ἔθνεσι, καὶ ἐν παντὶ τόπῳ τὸ θυμίαμα προσφέρεται τῷ ὀνόματί μου, καὶ θυσία καθαρά.

[01218]    Σαλευθήτω ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ πᾶσα ἡ γῆ.

[01219]    ὁ δὲ Ἀκύλας, Ὠδινήσατε ἀπὸ προσώπου αὐτοῦ πᾶσα ἡ γῆ.

[01220]    Οὕτω δὴ καὶ ὁ Σύμμαχος.

[01221]    Ἔοικε δὲ ταῦτα τοῖς ὑπὸ τοῦ προφήτου Ἡσαΐου λεχθεῖσι, ∆ιὰ τὸν φόβον σου, Κύριε, ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν, καὶ ὠδινήσαμεν, καὶ ἐτέκομεν πνεῦμα σωτηρίας σου, ὃ ἐποιήσαμεν ἐπὶ τῆς γῆς.

[01222]    Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν ὁ προφητικὸς λόγος παρακελεύεται τοῖς ἔθνεσι δεξαμένοις τὰ σωτήρια σπέρματα, ὠδινῆσαι καὶ τεκεῖν τὴν εὐσέβειαν, καὶ σαλευθῆναι μὲν ἀπὸ τῆς προτέρας στάσεως, ἐν δὲ τοῖς θείοις ἐρεισθῆναί τε καὶ παγῆναι νόμοις.

[01223]    ιʹ.

[01224]    Εἴπατε ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὅτι Κύριος ἐβασί λευσε·

[01225]    καὶ γὰρ κατώρθωσε τὴν οἰκουμένην, ἥτις οὐ σαλευθήσεται.

[01226]    Κηρύξατε τοίνυν τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων τὴν βασιλείαν·

[01227]    ἢ τὴν οἰκουμένην ^[80.1649] πλανωμένην μετέβαλε, καὶ τῇδε κἀκεῖσε φερο μένην βεβαίαν ἀπέφηνεν.

[01228]    Οὕτω δὲ καὶ ὁ Σύμμα χος, Κύριος ἐβασίλευσε, καὶ ἔδρασε τὴν οἰκου μένην ἀπερίτρεπτον.

[01229]    ∆ῆλον μέντοι, ὡς αἰώ νιος ἡ τοῦ Θεοῦ βασιλεία·

[01230]    ἐδείχθη δὲ τηνικαῦτα διὰ τῆς τῶν πραγμάτων μεταβολῆς.

[01231]    Κρινεῖ λαοὺς εὐ θύτητι.

[01232]    Ἐπειδὴ βασιλέα τὸν Θεὸν ἔδειξεν, εἰκότως καὶ κρίσεως μέμνηται, τὸ εὐθὲς ταύτης ἀνακηρύτ των, καὶ δίκαιον.

[01233]    ιαʹ.

[01234]    Εὐφραινέσθωσαν οἱ οὐρανοὶ, καὶ ἀγαλλιά σθω ἡ γῆ.

[01235]    Πᾶσα, φησὶν, ἡ κτίσις κοινωνείτω τοῖς ἀνθρώποις τῆς εὐφροσύνης, καὶ τὰ οὐράνια, καὶ τὰ ἐπίγεια θυμηδίας ἐμφορηθήτω.

[01236]    Εἰ γὰρ ἐφ' ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι χαίρουσιν οἱ ἄγγελοι, μεί ζονα δήπουθεν ἔχουσιν εὐφροσύνην ἐπὶ τῇ πάντων ἀνθρώπων μεταβολῇ.

[01237]    Σαλευθήτω ἡ θάλασσα, καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς.

[01238]    Ὁ δὲ Θεοδοτίων καὶ ὁ Σύμμαχος οὕτως·

[01239]    Ἠχήσει ἡ θάλασσα σὺν πληρώματι αὐτῆς.

[01240]    Ἅπας γὰρ τῶν ἀνθρώπων ὁ βίος, ὁ τὴν θαλαττίαν μιμούμενος ζάλην, τῶν θείων κη ρυγμάτων δέξεται τὴν ἠχήν.

[01241]    Προλέγει δὲ κατὰ ταυ τὸν, καὶ τὰς γεγενημένας τῶν ἀπίστων ἐπαναστά σεις κατὰ τῶν κηρύκων τῆς ἀληθείας, ὡς καὶ ἐν ἑτέ ροις ψαλμοῖς ἀπεδείξαμεν.

[01242]    ιβʹ.

[01243]    Χαρήσεται τὰ πεδία, καὶ πάντα τὰ ἐν αὐ τοῖς.

[01244]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[01245]    Γαυριάσει ἀγρὸς, καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ Ἑρμηνεύων δὲ καὶ ὁ Κύριος τὴν τῶν ζιζανίων παραβολὴν, ἀγρὸν τὸν κόσμον ὠνόμασε·

[01246]    λέγει τοίνυν, ὅτι ἅπαντα χαρᾶς καὶ θυμηδίας πλησθήσονται.

[01247]    Τότε ἀγαλλιάσεται πάντα τὰ ξύλα τοῦ δρυμοῦ.

[01248]    Ὁ δὲ Ἀκύλας·

[01249]    Τότε αἰνέσουσι πάντα τὰ ξύλα τοῦ δρυμοῦ.

[01250]    Ἐκεῖνα διαφερόντως τῷ Θεῷ προξενήσει τὸν ὕμνον.

[01251]    Ἐξ αὐ τῶν γὰρ τὸ σωτήριον ξύλον, ἐν ᾧ τοῦ Σωτῆρος προσηλώθη τὸ σῶμα, δι' οὗ τοῖς ἀνθρώποις ἀνα βλαστάνει τὰ ἀγαθά.

[01252]    Εἰδέναι μέντοι προσήκει, ὡς προσωποποιΐᾳ ὁ προφητικὸς ἐχρήσατο λόγος.

[01253]    Οὔτε γὰρ οὐρανὸς, οὔτε γῆ, οὔτε θάλασσα, οὔτε πεδία, οὔτε τὰ ξύλα, λογικά τε καὶ ἔμψυχα, ἀλλ' οἱ ἐν τού τοις ὄντες τὴν ὑμνῳδίαν τῷ Θεῷ προσφέρουσι.

[01254]    Τὴν γὰρ θάλασσαν οἰκοῦσιν οἱ νησιῶται, τὴν δὲ γῆν ἠπειρῶται, τὸν δὲ οὐρανὸν ἄγγελοι.

[01255]    Οἱ δὲ τοὺς δρυμοὺς ὁρῶντες τῆς τῶν εἰδώλων θεραπείας ἀπηλ λαγμένους, τῷ Θεῷ τὸν ὕμνον προσφέρουσιν·

[01256]    οὕ τω καὶ τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ τὴν ἐξ Αἰγύπτου πορείαν διδάσκων ὁ Προφήτης, τῇ προσωποποιΐᾳ πάλιν ἐχρή σατο·

[01257]    Ἡ θάλασσα εἶδε, καὶ ἔφυγεν·

[01258]    ὁ Ἰορδά ^[80.1652] νης ἐστράφη εἰς τὰ ὀπίσω.

[01259]    Τὰ ὄρη ἐσκίρτησαν ὡσεὶ κριοὶ, καὶ οἱ βουνοὶ ὡς ἀρνία προβάτων.

[01260]    Καὶ προσ φέρει τὴν πεῦσιν, καὶ τὴν ἀπόκρισιν δέχεται, τῶν σεσωσμένων τὴν εὐθυμίαν διὰ τούτων δηλῶν.

[01261]    ιγʹ.

[01262]    Ἀπὸ προσώπου Κυρίου, ὅτι ἔρχεται·

[01263]    ὅτι ἔρχεται κρῖναι τὴν γῆν.

[01264]    Καλῶς τὰ δύο τέθεικε, Καὶ ὅτι ἥκει, καὶ ὅτι ἔρχεται·

[01265]    ἡ πρώτη μὲν γὰρ ἐπιφάνεια δέδωκε τοῖς ἀνθρώποις τὴν θείαν ἐπί γνωσιν·

[01266]    ἡ δὲ δευτέρα ποιήσεται τὴν τῶν πραγμάτων διάκρισιν.

[01267]    Κρινεῖ τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ.

[01268]    καὶ λαοὺς ἐν τῇ ἀληθείᾳ αὑτοῦ.

[01269]    Τότε γὰρ, φησὶ, τότε τὴν δικαίαν κρίσιν ποιήσεται, οὐκ ἔτι τῇ προ τέρᾳ μακροθυμίᾳ χρώμενος, ἀλλὰ τὴν τῶν πραγμά των ἐξετάζων ἀλήθειαν, καὶ ὀρθὴν ἐκφέρων κατὰ πάντων τὴν ψῆφον.

[01270]    ΕΡΜΗΝ.

[01271]    ΤΟΥ ὰὰςʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01272]    Τῷ ∆αβὶδ, ὅτε ἡ γῆ αὐτοῦ καθίστατο.

[01273]    Ἀν επίγραφος παρ' Ἑβραίοις.

[01274]    Ὡμολόγησε καὶ ὁ ταύτην τεθεικὼς τὴν ἐπιγραφὴν, μὴ εὑρηκέναι αὐ τὴν παρ' Ἑβραίοις, ἀλλ' αὐτὸς τεθεικέναι.

[01275]    Οὐκοῦν οὐδὲ αὐτὴ ἡ προφητική·

[01276]    οὐδὲ γὰρ ἁρμόττει τῇ τοῦ ψαλμοῦ διανοίᾳ·

[01277]    ἁπάσης γὰρ τῆς γῆς, ἀλλ' οὐ τῆς Ἰουδαϊκῆς μόνης, τὴν κατάστασιν ὁ προφήτης λέ γει.

[01278]    Εἰκὸς δὲ καὶ τὸν τὴν ἐπιγραφὴν ἐπιτεθεικότα τοῦ προφήτου νοῆσαι γῆν πᾶσαν τὴν οἰκουμένην, ὡς τῇ τούτου μελῳδίᾳ πάντων χρησαμένων ἀνθρώ πων.

[01279]    Προθεσπίζει δὲ ὅμως ὁ ψαλμὸς καὶ τὴν προτέ ραν, καὶ τὴν δευτέραν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐπιφάνειαν, καὶ τῶν ἐθνῶν τὴν θεογνωσίαν, καὶ τὸ μέλλον κριτήριον.

[01280]    αʹ.

[01281]    Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν, ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ, εὐφρανθήτωσαν νῆσοι πολλαί.

[01282]    ∆ιὰ τούτων τὴν προ τέραν τοῦ Σωτῆρος ἐπιφάνειαν προλέγει.

[01283]    Οὗ δὴ χά ριν, καὶ ἠπειρώτας, καὶ νησιώτας εἰς χορείαν δι ήγειρεν καὶ θυμηδίαν.

[01284]    Καὶ τοῦτοι γὰρ κἀκεῖνοι τῇ τῶν μελλόντων ἐλπίδι ψυχαγωγούμενοι γάννυνται.

[01285]    Βασιλεῦσαι δὲ τὸν Κύριον ἔφη, οὐχ ὡς τὸ τηνι καῦτα τὴν βασιλείαν δεξάμενον, ἀλλ' ὡς τότε τοῖς ἀνθρώποις τὴν οἰκείαν δείξαντα βασιλείαν.

[01286]    Καὶ ἵνα μὴ ταυτολογῶμεν, τοῖς ἤδη παρ' ἡμῶν ἑρμηνευ θεῖσιν ἐντυχεῖν παρακαλοῦμεν τοὺς τοῦτο μαθεῖν ἀκριβέστερον βουλομένους.

[01287]    βʹ.

[01288]    Νεφέλη καὶ γνόφος κύκλῳ αὐτοῦ·

[01289]    δικαιο σύνη καὶ κρῖμα κατόρθωσις τοῦ θρόνου αὐτοῦ.

[01290]    ∆ιὰ τοῦ γνόφου, καὶ τῆς νεφέλης, τὸ ἀθέατον τῆς θείας ἐδίδαξε φύσεως·

[01291]    ὥσπερ γὰρ καὶ τὸν νεφέλῃ τινὶ, καὶ γνόφῳ συγκαλυπτόμενον ἀδύνατον κατ ιδεῖν·

[01292]    οὕτω πάμπαν ἀδύνατον θεάσασθαι τὴν ἀόρα τον φύσιν.

[01293]    Ἀναμιμνήσκει δὲ ὅμως, ὡς αὐτός ^[80.1653] ἐστιν ὁ ἐν τῷ Σινᾷ ὄρει διὰ νεφέλης καὶ γνόφου τὴν οἰκείαν ποιησάμενος ἐπιφάνειαν·

[01294]    καὶ διδάσκει, ὅτι εἰ καὶ τὴν θείαν φύσιν ἀδύνατον κατιδεῖν, ἀλλ' οὖν διὰ τῆς ἐνεργείας τὴν ταύτης δύναμιν ἔνεστι θεω ρῆσαι.

[01295]    ∆ικαιοσύνην γὰρ τοὺς ἀνθρώπους ἐπαίδευσε, καὶ τοὺς ἀδιακρίτως ἅπαντα δρῶντας, μετὰ κρίσεως ὀρθῆς ἐδίδαξε πολιτεύεσθαι·

[01296]    ταῦτα αὐτοῦ ὁ θρόνος καὶ ἡ βασιλεία κατώρθωσεν.

[01297]    γʹ.

[01298]    Πῦρ ἐνώπιον αὐτοῦ καυθήσεται, καὶ φλο γιεῖ κύκλῳ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ.

[01299]    Ταῦτα τῆς δευτέ ρας ἐπιφανείας τὰ θεσπίσματα.

[01300]    Ταῦτα καὶ ὁ θεῖος ἐθεάσατο ∆ανιήλ·

[01301]    Ὁ θρόνος αὐτοῦ, φησὶ, φλὸξ πυ ρὸς, οἱ τροχοὶ αὐτοῦ πῦρ φλέγον·

[01302]    ποταμὸς πυρὸς ἐκπορευόμενος εἷλκεν ἔμπροσθεν αὐτοῦ·

[01303]    χίλιαι χι λιάδες ἐλειτούργουν αὐτῷ, καὶ μύριαι μυριάδες παρ ειστήκεισαν αὐτῷ·

[01304]    κριτήριον ἐκάθισε, καὶ βίβλοι ἠνεῴχθησαν.

[01305]    δʹ.

[01306]    Ἔφαναν αἱ ἀστραπαὶ αὐτοῦ τῇ οἰκουμένῃ.

[01307]    ∆ύο τοῦ πυρὸς αἱ ἐνέργειαι·

[01308]    οὐ γὰρ μόνον τὸ καίειν, ἀλλὰ καὶ τὸ φωτίζειν ἔχει.

[01309]    Ἀλλὰ τῆς μὲν ὁ τῶν ἁγίων ἀπολαύει χορὸς, θατέρας δὲ οἱ παρανομίᾳ συ ζήσαντες.

[01310]    Ἀστραπῇ δὲ αὑτοῦ τὴν παρουσίαν καὶ ὁ ∆εσπότης ἀπείκασεν.

[01311]    Ἔφη δὲ οὕτω·

[01312]    Ὥσπερ γὰρ ἡ ἀστραπὴ ἐξέρχεται ἀπὸ ἀνατολῶν, καὶ φαί νεται ἕως δυσμῶν, οὕτως ἔσται ἡ παρουσία τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου.

[01313]    Εἶδε, καὶ ἐσαλεύθη ἡ γῆ.

[01314]    Τίς γὰρ οὐ δειμαίνει τὸ φοβερὸν ἐκεῖνο δικαστή ριον;

[01315]    εʹ.

[01316]    Τὰ ὄρη ὡσεὶ κηρὸς ἐτάκησαν ἀπὸ προσώπου Κυρίου, ἀπὸ προσώπου Κυρίου πάσης τῆς γῆς.

[01317]    Οὐ μόνοι γὰρ οἱ ἀρχόμενοι, ἀλλὰ καὶ αὐτοὶ οἱ δυνα στεύοντες καὶ βασιλεύοντες, κηροῦ δίκην πυρὶ πε λάζοντος, τῷ φόβῳ διαλυθήσονται.

[01318]    Ὅσῳ γὰρ πλειό νων πραγμάτων οἰκονομίαν ἐνεχειρίσθησαν, τοσού τῳ πλείοσιν εὐθύναις ὑπόκεινται.

[01319]    Ὅσῳ δὲ πλέον τὸ χρέος, τοσούτῳ πλέον τὸ δέος.

[01320]    ὰʹ.

[01321]    Ἀνήγγειλαν οἱ οὐρανοὶ τὴν δικαιοσύνην αὐ τοῦ·

[01322]    καὶ εἴδοσαν πάντες οἱ λαοὶ τὴν δόξαν αὐτοῦ.

[01323]    Τοῦτο καὶ γέγονε, καὶ γενήσεται.

[01324]    Ἡνίκα μὲν γὰρ ὁ ∆εσπότης ἐτέχθη Χριστὸς, χορὸς ἀγγέλων φανεὶς τῷ Θεῷ τὸν ὕμνον ἐπὶ τῇ τῶν ἀνθρώπων προσ ενήνοχε σωτηρίᾳ, καὶ ἐβόων ὑμνοῦντες·

[01325]    ∆όξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.

[01326]    Οὐρανοὺς τοίνυν ἐκάλεσε τὰς οὐρανίας δυνάμεις, ὥσπερ αὖ καὶ γῆν πολλάκις τοὺς τὴν γῆν ^[80.1656] οἰκοῦντας καλεῖ.

[01327]    Εἶδον δὲ καὶ οἱ κατὰ τὴν οἰκου μένην λαοὶ, διὰ τῆς οἰκείας μεταβολῆς, τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν τὴν δύναμιν·

[01328]    ἡ δευτέρα μέντοι παρ ουσία σαφῶς ἅπαντας ἀνθρώπους διδάξει τοῦ ∆ε σπότου τὴν βασιλείαν·

[01329]    τότε καὶ τῆς ἀγγέλων ὑμνῳ δίας ἀκουσόμεθα πάντες.

[01330]    ζʹ.

[01331]    Αἰσχυνθήτωσαν πάντες οἱ προσκυνοῦντες τοῖς γλυπτοῖς, οἱ ἐγκαυχώμενοι ἐν τοῖς εἰδώλοις αὐ τῶν.

[01332]    Τοῦ ἀληθινοῦ τοίνυν φωτὸς ἀνατείλαντος, ὑποχωρείτω τὸ σκότος, καὶ καταδυέσθωσαν οἱ τῇ πλάνῃ δουλεύοντες, ἐγκαλυπτέσθωσαν οἱ τοῖς εἰδώ λοις λατρεύοντες.

[01333]    Προσκυνήσατε αὐτῷ πάντες ἄγ γελοι αὐτοῦ.

[01334]    Καὶ ταύτην ὁ μακάριος Παῦλος τὴν προφητείαν τῷ Σωτῆρι προσήρμοσε.

[01335]    Φησὶ δὲ οὕτως ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῇ·

[01336]    Ὅτ' ἂν δὲ πάλινεἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην, λέγει·

[01337]    Καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι Θεοῦ.

[01338]    Εἰς καιρὸν δὲ τοῦτο καὶ ἐνταῦθα τέθεικεν ὁ Προφή της.

[01339]    ∆είξας γὰρ αἰσχυνομένους καὶ ἐγκαλυπτομέ νους τοὺς τῶν εἰδώλων προσκυνητὰς, ὑποδείκνυσι τὰς ἀναρίθμους τῶν ἀγγέλων μυριάδας, τὸν ἡμέτερον προσκυνοῦντας Θεόν.

[01340]    ηʹ.

[01341]    Ἤκουσε καὶ εὐφράνθη Σιὼν, καὶ ἠγαλλιά σαντο αἱ θυγατέρες τῆς Ἰουδαίας, ἕνεκεν τῶν κρι μάτων σου, Κύριε.

[01342]    Καὶ ἐνταῦθα Σιὼν τὴν εὐσεβῆ πολιτείαν καλεῖ·

[01343]    θυγατέρας δὲ τῆς Ἰουδαίας, τὰς κατὰ τὴν οἰκουμένην Ἐκκλησίας.

[01344]    Ἐξ Ἰουδαίωνγὰρ κατῆραν τὸ γένος οἱ τοῦ Σωτῆρος ἀπόστολοι, οἱ ταύτας φυτεύσαντες καὶ γεννήσαντες.

[01345]    Καὶ μάρ τυς ὁ θεσπέσιος Παῦλος Κορινθίοις ἐπιστέλλων, καὶ διαῤῥήδην λέγων·

[01346]    Ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα.

[01347]    Ἐπειδὴ τοίνυν καὶ μία ἡ τοῦ Σωτῆρος Ἐκκλησία·

[01348]    εἰς σῶμα γὰρ ἓν ἅπαντες τελοῦσιν οἱ πιστεύσαντες·

[01349]    καὶ αὖ πά λιν πολλαί·

[01350]    πολλὰ γὰρ τὰ μέλη τοῦ σώματος·

[01351]    διὰ μὲν τῆς Σιὼν τὸ κοινὸν ἐκάλεσε σύστημα τῶν εὐ σεβῶν·

[01352]    διὰ δὲ τῶν θυγατέρων τῆς Ἰουδαίας, τοὺς ἐν πόλεσι καὶ κώμαις, καὶ ἀγροῖς, καὶ ἐσχατιαῖς τῶν πεπιστευκότων συλλόγους.

[01353]    Λέγει δὲ καὶ τούτους κἀκείνους εὐφροσύνης ἀναπεπλῆσθαι τὰ δίκαια κρίματα τοῦ κριτοῦ.

[01354]    θʹ.

[01355]    Ὅτι σὺ Κύριος ὕψιστος ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν σφόδρα ὑπερυψώθης ὑπὲρ πάντας τοὺς θεούς.

[01356]    Χαίρουσι δὲ ἅπαντες καὶ ἀγάλλονται, τοῦ ἀλη θοῦς Θεοῦ καὶ βασιλέως δεξάμενοι τὴν ἐπίγνω σιν, καὶ τῶν οὐκ ὄντων Θεῶν τὸν ἔλεγχον θεα σάμενοι.

[01357]    Τῶν μὲν γὰρ ἐλέγχθη τὸ μάταιον, σοῦ δὲ ^[80.1657] τὸ ὕψος ἐδείχθη.

[01358]    Ἐπειδὴ δὲ οὐ μόνης ἡμῖν δεῖ πί στεως, ἀλλὰ καὶ πράξεως ἀγαθῆς, ἀναγκαίως καὶ ταύτην ὁ προφήτης προσφέρει τὴν συμβου λήν.

[01359]    ιʹ.

[01360]    Οἱ ἀγαπῶντες τὸν Κύριον μισεῖτε πονηρά.

[01361]    Εἰ τὸ ἀγαθὸν ὑμῖν ἐπέραστον, τὸ ἐναντίον βδελύξα σθε.

[01362]    Τίς γὰρ κοινωνία φωτὶ πρὸς σκότος;

[01363]    ∆ιὰ μέντοι τῆς πονηρίας ἀπηγόρευσε ἅπαντα τῆς κακίας τὰ εἴδη.

[01364]    Φυλάσσει Κύριος τὰς ψυχὰς τῶν ὁσίων αὑ τοῦ, ἐκ χειρὸς ἁμαρτωλοῦ ῥύσεται αὐτούς.

[01365]    Ἀποστρεφόμενοι τὴν πονηρίαν, καὶ τῆς ὀρθῆς καὶ δικαίας ἐπιμελούμενοι πολιτείας, ἕξετε κηδεμόνα, καὶ φύλακα, τῶν ὅλων τὸν Κύριον, καὶ κρείττους τῶν ἐπανισταμένων ὑμῖν γενήσεσθε δυσμενῶν.

[01366]    ιαʹ.

[01367]    Φῶς ἀνέτειλε τῷ δικαίῳ·

[01368]    καὶ τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ εὐφροσύνη.

[01369]    Οὐ γὰρ πάντες ἠβουλήθησαν ἄνθρωποι τοῦ φωτὸς ἀπολαῦσαι, οὐδὲ πάντες τὴν ἀπὸ τῆς πίστεως εὐφροσύνην ἐδέξαντο.

[01370]    Αὐτὸς γὰρ ὁ τῆς δικαιοσύνης Ἥλιος πᾶσι τῆς σωτηρίας τὰς ἀκτῖνας κατέπεμψεν·

[01371]    ἀλλ' εἰσὶν οἳ τοὺς ὀφθαλ μοὺς ἔμυσαν, καὶ τὸ φῶς ἰδεῖν οὐκ ἠβουλήθη σαν.

[01372]    ιβʹ.

[01373]    Εὐφράνθητε, δίκαιοι, ἐν τῷ Κυρίῳ·

[01374]    καὶ ἐξ ομολογεῖσθε τὴν μνήμην τῆς ἁγιωσύνης αὐτοῦ.

[01375]    Ἅπαντες τοίνυν οἱ τοῦ φωτὸς ἀπολαύσαντες, καὶ τὸν τῆς ἀρετῆς ἀσπασάμενοι κλῆρον, ἀγαλλιᾶσθε, καὶ τὸν Θεὸν ἀνυμνεῖτε, τὸ τῶν εὐεργεσιῶν ἐξηγού μενοι πλῆθος.

[01376]    Ἐξομολόγησιν γὰρ ἐνταῦθα τὴν εὐ χαριστίαν ἐκάλεσεν.

[01377]    ΕΡΜΗΝ.

[01378]    ΤΟΥ ὰΖʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01379]    αʹ.

[01380]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01381]    Καὶ οὗτος ὁ ψαλμὸς τὴν αὐτὴν ἔχει διάνοιαν·

[01382]    ἑκατέραν γὰρ τοῦ Σωτῆρος ἐπιφάνειαν προθεσπίζει·

[01383]    ἀλλὰ τὰ πλείονα περὶ τῆς προτέρας διέξεισιν.

[01384]    Ἄσατε τῷ Κυρίῳ ᾆσμα και νόν.

[01385]    Ἐπειδὴ τῶν παλαιῶν πραγμάτων κηρύττει μεταβολὴν, καὶ καινήν τινα πολιτείαν προαγορεύει, εἰκότως καὶ ᾆσμα καινὸν κελεύει προσενεγκεῖν τῷ Θεῷ.

[01386]    Ὅτι θαυμαστὰ ἐποίησεν ὁ Κύριος.

[01387]    Ὑπερφυᾶ γὰρ καὶ παράδοξα τὰ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ τῶν ὅλων γινόμενα.

[01388]    Ἔσωσεν αὐτῷ ἡ δεξιὰ αὐτοῦ, καὶ ὁ βραχίων αὐτοῦ ὁ ἅγιος.

[01389]    Πολλάκις εἰρήκαμεν, ὅτι χεῖρα τὴν ἐνέργειαν λέγει, δεξιὰν δὲ τὴν ἀγα θὴν ἐνέργειαν.

[01390]    Λέγει δὲ, ὅτι τῆς αὐτοῦ δυνάμεως ἔργον, τῶν ἀνθρώπων ἡ σωτηρία.

[01391]    Ἀμέτρῳ δὲ φιλ ανθρωπίᾳ χρώμενος, οἰκεῖον ἡγεῖται κέρδος τὴν τῶν ἀνθρώπων ζωήν.

[01392]    ∆ιά τοι τοῦτο οὐκ εἶπεν·

[01393]    Ἔσω ^[80.1660] σεν αὐτοὺς ἡ δεξιὰ αὐτοῦ, ἀλλ' Ἔσωσεν αὐτῷ.

[01394]    Τῆς γὰρ τῶν εἰδώλων αὐτοὺς πλάνης ἐλευθερώσας, καὶ τῆς αὐτοῦ βασιλείας τὸ ὑψηλὸν ὑποδείξας, τῆς σωτηρίας μετέδωκε.

[01395]    Καὶ τοῦτο σαφέστερον διὰ τῶν ἐπιφερομένων ἐδήλωσεν.

[01396]    βʹ.

[01397]    Ἐγνώρισε Κύριος τὸ σωτήριον αὑτοῦ ἐναν τίον τῶν ἐθνῶν, ἀπεκάλυψε τὴν δικαιοσύνην αὑτοῦ.

[01398]    Πᾶσιν ἀνθρώποις τὰ σωτήρια προσενήνοχε νά ματα, καὶ τὴν δικαίαν αὑτοῦ βασιλείαν τοῖς ἔθνεσιν ἔδειξεν.

[01399]    γʹ.

[01400]    Ἐμνήσθη τοῦ ἐλέου αὑτοῦ τῷ Ἰακὼβ, καὶ τῆς ἀληθείας αὑτοῦ τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ·

[01401]    εἴδοσαν πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

[01402]    Κομιδῆ ταῦτα ἔοικε τοῖς Ἡσαΐου τοῦ προ φήτου θεσπίσμασι.

[01403]    ∆ι' ἐκείνου γὰρ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς πρὸς τὸν ∆εσπότην ἔφη Χριστόν·

[01404]    Ἔδωκά σε εἰς διαθήκην γένους, εἰς φῶς ἐθνῶν, τοῦ εἶναί σε εἰς σωτηρίαν ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς.

[01405]    Ἐπειδὴ γὰρ καὶ τοῖς θαυμασίοις πατριάρχαις, τῷ Ἀβραὰμ, καὶ τῷ Ἰσαὰκ, καὶ τῷ Ἰακὼβ, καὶ τῷ θεσπεσίῳ ∆αβὶδ ὑπέσχετο ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ἐκ τοῦ σπέρ ματος αὐτῶν κατὰ σάρκα τὸν Χριστὸν ἀναστήσειν, καὶ σωτηρίαν δι' αὐτοῦ πᾶσιν ἀνθρώποις παρ έξειν.

[01406]    ∆ιαθήκην ἐκάλεσε τὴν πρὸς τοὺς πατέρας γεγενημένην ἐπαγγελίαν.

[01407]    Τὴν γὰρ διαθήκην οἱ ἄλ λοι ἑρμηνευταὶ συνθήκην εἰρήκασι.

[01408]    Γένος δὲ αὐ τοῦ, τὸν Ἰσραὴλ κέκληκεν, ἐπειδὴ ἐξ Ἰουδαίων ὁ Χριστὸς κατὰ σάρκα, ᾗ φησιν ὁ Ἀπόστολος.

[01409]    ∆έδωκά σε τοίνυν [ἔφη] εἰς διαθήκην γένους·

[01410]    τουτέστιν ὥστε πληρῶσαι τὰς πρὸς Ἰουδαίους γεγενημένας συνθήκας·

[01411]    ἀλλ' εἰς φῶς, οὐκ ἔτι Ἰουδαίων, ἀλλ' ἐθνῶν.

[01412]    Οὗτοι γὰρ διὰ τῆς πίστεως τῆς σωτηρίας μετέλαχον·

[01413]    [ὁμολογήσαντες αὐτὸν καὶ ὁμολογοῦν τες Θεὸν ἐκ Θεοῦ.] Ἐκεῖνοι δὲ τὸν ζόφον τῆς ἀπι στίας ἠγάπησαν.

[01414]    Τοῦτο καὶ ἐνταῦθα ὁ μακάριος ἔφη ∆αβίδ·

[01415]    Ἐμνήσθη τοῦ ἐλέους αὑτοῦ τῷ Ἰακὼβ, καὶ τῆς ἀληθείας αὑτοῦ τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ·

[01416]    τὰς γὰρ πρὸς ἐκείνους γεγενημένας ἐπαγγελίας ἐπλήρωσεν.

[01417]    Εἶδον μέντοι πάντα τὰ πέρατα τῆς γῆς τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν.

[01418]    Οὐ γὰρ Ἰουδαίοις μόνοις ἀνέτειλεν, ἀλλὰ πᾶσιν ἀνθρώποις τῆς ἀληθείας τὸ φῶς.

[01419]    δʹ.

[01420]    Ἀλαλάξατε τῷ Κυρίῳ, πᾶσα ἡ γῆ, ᾄσατε, καὶ ἀγαλλιᾶσθε, καὶ ψάλατε.

[01421]    Ἐπειδὴ τοίνυν ἅπαν τες τῆς πικρᾶς τοῦ διαβόλου τυραννίδος ἠλευθερώ θητε, τὸν ἐπινίκιον ὕμνον τῷ σεσωκότι Θεῷ προσενέγκατε.

[01422]    Ὁ γὰρ ἀλαλαγμὸς νικώντων φωνή.

[01423]    ∆ιὸ πληροῦμεν τὸ κελευσθέν.

[01424]    Τοῦτον γὰρ τὸν ὕμνον ἀλαλάζοντες καὶ βοῶντες κατὰ τὸν μυ ^[80.1661] στικὸν καιρὸν προσφέρειν εἰώθαμεν τῷ Θεῷ, ᾄδοντες, καὶ ψάλλοντες, καὶ μετὰ πάσης εὐθυμίας χορεύοντες.

[01425]    εʹ.

[01426]    Ψάλατε τῷ Κυρίῳ ἐν κιθάρᾳ, καὶ φωνῇ ψαλμοῦ.

[01427]    Καὶ τοῦτον δὲ τὸν νόμον ἔστιν ἰδεῖν δι ηνεκῶς ἐν ταῖς ἐκκλησίαις πληρούμενον.

[01428]    Τῇ γὰρ πνευματικῇ κιθάρᾳ τὴν θείαν ἀνακρουόμεθα μελ ωδίαν.

[01429]    Ποιοῦμεν δὲ καὶ ἡμεῖς λογικὰς κιθάρας τὰ ἡμέτερα σώματα, καὶ χρώμεθα, ἀντὶ μὲν χορδῶν τοῖς ὀδοῦσιν, ἀντὶ δὲ χαλκοῦ τοῖς χείλεσι, πλήκτρου δὲ παντὸς ὀξύτερον ἡ γλῶττα κινουμένη τὴν ἐναρ μόνιον ἀποτελεῖ τῶν κρουσμάτων ἠχήν.

[01430]    Κινεῖ δὲ τὴν γλῶτταν ὁ νοῦς, οἷόν τις μουσικὸς μετ' ἐπιστήμης ποιούμενος τὴν ταύτης μετάβασιν·

[01431]    αὕτη τῷ Θεῷ ἡ κιθάρα τῆς ἀψύχου θυμηρεστέρα Καὶ μάρτυς αὐτὸς διὰ τοῦ προφήτου πρὸς Ἰουδαίους βοῶν·

[01432]    Ἀπόστησον ἀπ' ἐμοῦ ἦχον ᾠδῶν σου, καὶ φωνὴν ὀργά νων σου οὐκ ἀκούσομαι.

[01433]    ὰʹ.

[01434]    Ἐν σάλπιγξιν ἐλαταῖς, καὶ φωνῇ σάλπιγγος κερατίνης.

[01435]    Σάλπιγγα πολλάκις τὴν βοὴν ἡ θεία καλεῖ Γραφή.

[01436]    Οὕτως ὁ Κύριος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις φησίν·

[01437]    Ὅτ' ἂν ποιῇς ἐλεημοσύνην, μὴ σαλπίσῃς ἔμπροσθέν σου, ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ ποιοῦσιν·

[01438]    ἀντὶ τοῦ, Μὴ κηρύξῃς, μηδὲ δήλην ἅπασι καταστήσῃς·

[01439]    ἵνα μὴ τῇ κενῇ δόξῃ τὸν τῆς φιλανθρωπίας λυμήνῃ καρπόν.

[01440]    Καὶ ἐνταῦθα τοίνυν σάλπιγγα τὴν διδα σκαλίαν καλεῖ, δι' ἧς καὶ τὰς εἰς ἡμᾶς γεγενημέ νας εὐεργεσίας μανθάνομεν, καὶ τοὺς ὀνησιφόρους παιδευόμεθα νόμους.

[01441]    Ἐλατὰς δὲ σάλπιγγας τὰς χαλκᾶς λέγει·

[01442]    κερατίνας δὲ, τὰς ἐκ κεράτων γε γενημένας.

[01443]    Ταύταις δὲ Ἰουδαίους χρῆσθαι σύν ηθες ἦν.

[01444]    Σκιὰ δὲ τῶν ἡμετέρων παρ' ἐκείνοις ἐπολι τεύετο.

[01445]    Ὥσπερ τοίνυν ἐκεῖνοι τὸν ἄλογον ἔθυον ἀμνὸν, ἡμεῖς δὲ τὸν σωτήριον, [τὸν ἐκ Θεοῦ Θεὸν,] τὸν αἴροντα τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου·

[01446]    οὕτως ἐκεῖνοι ταῖς ἀψύχοις ἐκέχρηντο σάλπιγξιν, ἡμεῖς δὲ ταῖς ἐμψύχοις καὶ λογικαῖς.

[01447]    Σάλπιγγες τοίνυν ἡμῶν οἱ θεῖοι ἀπόστολοι, καὶ οἱ θεσπέσιοι προφῆται, καὶ οἱ μετ' ἐκείνους τοῦ διδασκαλικοῦ τετυχηκότες χαρίσμα τος.

[01448]    Ἀλαλάξατε ἐνώπιον τοῦ βασιλέως Κυρίου.

[01449]    Τὸν ἐπινίκιον ὕμνον προσενέγκατε τῷ βασιλεῖ καὶ δεσπότῃ τῶν ὅλων.

[01450]    ζʹ.

[01451]    Σαλευθήτω ἡ θάλασσα, καὶ τὸ πλήρωμα αὐ τῆς, ἡ οἰκουμένη, καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ.

[01452]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[01453]    Ἠχείτω ἡ θάλασσα σὺν πληρώματι αὐτῆς·

[01454]    ἡ οἰκουμένη, καὶ οἱ κατοικοῦντες αὐτήν.

[01455]    ∆ιαφερόντως δὲ ἐν ταῖς πολυανθρώποις πόλεσιν ἔστιν ἰδεῖν τῆς προφητείας τὸ τέλος.

[01456]    Θάλατταν γὰρ κυμαίνουσαν τῶν εὐσεβῶν λαῶν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις μιμεῖται τὸ πλῆθος.

[01457]    Τοι αύτη δὲ καὶ ἡ τῶν ψαλλόντων ἠχή.

[01458]    Κατὰ δὲ τοὺς ^[80.1664] Ἑβδομήκοντα, τῶν τὴν θάλασσαν καὶ γῆν οἰκούντων ὁ προφητικὸς λόγος τὴν κίνησιν ἐδήλωσε, καὶ με ταβολήν.

[01459]    Σαλεύεται γὰρ τὸ κινούμενον·

[01460]    κινεῖται δὲ τὸ μεταβαλλόμενον.

[01461]    ηʹ.

[01462]    Ποταμοὶ κροτήσουσι χειρὶ ἐπὶ τὸ αὐτό.

[01463]    Πάλιν ποταμοὺς τοὺς τῆς διδασκαλικῆς μεταλαγχά νοντας ὠνόμασε χάριτος, καὶ ποταμῶν δίκην τὰ θεῖα προχέοντας νάματα·

[01464]    οὓς κροτεῖν ἔφη, καὶ τὸν Θεὸν ἀνυμνεῖν.

[01465]    Νενικηκότων γὰρ πάλιν ὁ κρότος.

[01466]    Τὰ ὄρη ἀγαλλιάσονται [θʹ] Ἀπὸ προσ ώπου Κυρίου, ὅτι ἔρχεται·

[01467]    ὅτι ἥκει κρῖναι τὴν γῆν.

[01468]    Ἐνταῦθα ὄρη προσηγόρευσε τοὺς ὑψηλὸν καὶ μετ άρσιον ἔχοντας φρόνημα, ἐφ' ὧν ἡ τοῦ Θεοῦ ᾠκο δόμηται πόλις.

[01469]    Οὐ δύναται γὰρ, φησὶ πόλις κρυ βῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη.

[01470]    Καί·

[01471]    Οἱ θεμέλιοι αὐτοῦ ἐν τοῖς ὄρεσι τοῖς ἁγίοις.

[01472]    Τούτους ἔφη ἀγάλ λεσθαι καὶ εὐφραίνεσθαι, τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν μανθάνοντας ἐπιφάνειαν.

[01473]    Προσμένοντες γὰρ τῶν πόνων τὰς ἀντιδόσεις, ἀγάλλονται τοῦ κριτοῦ τὸ δίκαιον ἐπιστάμενοι.

[01474]    Κρινεῖ τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ, καὶ λαοὺς ἐν εὐθύτητι.

[01475]    Προτέρα μὲν γὰρ ἐπιφάνεια πολὺν ἔσχε τὸν ἔλεον·

[01476]    ἡ δὲ δευτέρα ἕξει τὸ δίκαιον.

[01477]    Πάντες γὰρ, φησὶν, παραστησόμεθα τῷ βήματι τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομί σηται ἕκαστος τὰ διὰ τοῦ σώματος, πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν, εἴτε κακόν.

[01478]    Τοῦτο δὲ καὶ ὁ προφήτης ἔφη·

[01479]    Ἅπαξ ἐλάλησεν ὁ Θεὸς, δύο ταῦτα ἤκουσα, ὅτι τὸ κράτος τοῦ Θεοῦ, καὶ σοῦ, Κύριε, τὸ ἔλεος, ὅτι σὺ ἀποδώσεις ἑκάστῳ κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ.

[01480]    ΕΡΜΗΝ.

[01481]    ΤΟΥ ὰΗʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01482]    αʹ.

[01483]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβὶδ, ἀνεπίγραφος παρ' Ἑ βραίοις.

[01484]    Οὗτος ὁ ψαλμὸς προθεσπίζει μὲν καὶ τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος Ἰουδαίων ἐπάνοδον, προαγορεύει δὲ καὶ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν τὴν ἐπιφάνειαν, καὶ τῶν Ἰουδαίων τὴν ἀπιστίαν.

[01485]    Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν, ὀργιζέσθωσαν λαοί.

[01486]    Καὶ Ἰουδαῖοι γὰρ, καὶ Ἕλληνες, μεμήνασι καὶ λυττῶσι τοῦ ∆εσπότου Χριστοῦ τὴν βασιλείαν ἀκούοντες.

[01487]    Καὶ ἡνίκα δὲ τῆς ἐλευθε ρίας ἀπήλαυσαν Ἰουδαῖοι, πάντες οἱ πλησιόχωροι διεπρίοντο, τὴν παράδοξον αὐτῶν ἐπάνοδον θεασά μενοι.

[01488]    Ἐδήλου δὲ τοῦτο τοῦ ὑπ' αὐτῶν προσ κυνουμένου τὴν δύναμιν.

[01489]    Ὁ καθήμενος ἐπὶ τῶν Χερουβὶμ, σαλευθήτω ἡ γῆ.

[01490]    Οὗτος δὲ, φησὶν, ὁ παρ' ἡμῶν κηρυττόμενος, καὶ τῶν ἄνω δυνάμεων Θεὸς ὑπάρχει καὶ Κύριος·

[01491]    τὸ δὲ, καθήμενος, ὡς πρὸς ἀνθρώπους διαλεγόμενος εἴρηκεν.

[01492]    Ἡ γὰρ ἀσώ ^[80.1665] ματος φύσις, ἡ ἀπερίληπτος, καὶ ἀπερίγραπτος, κατέχουσα τὸν γύρον τῆς γῆς, καὶ τοὺς ἐνοικοῦν τας ἐν αὐτῇ ὡσεὶ ἀκρίδας, ποίας δεῖται καθέδρας;

[01493]    Σχηματίζει δὲ ὅμως τῷ λόγῳ τὸν τῶν ὅλων Θεὸν, βασιλικῶς τοῖς Χερουβὶμ ἐποχούμενον, καταπλήτ τοντα καὶ δεδιττόμενον τοὺς ἀκούοντας.

[01494]    βʹ.

[01495]    Κύριος ἐν Σιὼν μέγας, καὶ ὑψηλός ἐστιν ἐπὶ πάντας τοὺς λαούς.

[01496]    Καὶ τῶν Ἰουδαίων ἐπανελ θόντων, καὶ τὸν θεῖον δειμαμένων νεὼν, ἡ τοῦ Θεοῦ δύναμις ἅπασιν ἀπεδείχθη.

[01497]    ∆ιαφερόντως γὰρ ὁ τὸν σταυρὸν ὑπομείνας οἰκουμένης ἁπάσης ἀπ εφάνθη ∆εσπότης, τῶν ἱερῶν ἀποστόλων τὸ σωτή ριον κήρυγμα προσενεγκάντων τοῖς ἔθνεσιν.

[01498]    γʹ.

[01499]    Ἐξομολογησάσθωσαν τῷ ὀνόματί σου τῷ μεγάλῳ, ὅτι φοβερὸν καὶ ἅγιόν ἐστι.

[01500]    Χρὴ τοίνυν ἅπαντας ἀνυμνεῖν σε, καὶ τὰς σὰς εὐεργεσίας διεξιέ ναι, καὶ τὴν ἄῤῥητόν σου μὴ περιεργάζεσθαι φύ σιν, τῷ δὲ ὀνόματί σου προσφέρειν τὸ σέβας, καὶ φοβερῷ ὄντι, καὶ παναγίῳ.

[01501]    Ἁγιάζει μὲν γὰρ τοὺς πιστεύοντας, ἐκδειματοῖ δὲ τοὺς ἀπιστοῦντας.

[01502]    δʹ.

[01503]    Καὶ τιμὴ βασιλέως κρίσιν ἀγαπᾷ.

[01504]    Προσ ήκει δὲ ἡμᾶς δεδιέναι ὡς βασιλέα, καὶ δικαιοσύνῃ χρώμενον·

[01505]    ἴδιον γὰρ τῆς ἀληθοῦς βασιλείας τὸ δι καίως ἰθύνειν τοὺς ὑπηκόους.

[01506]    Τιμὴ γὰρ βασιλέως κρίσιν ἀγαπᾷ, τουτέστι τίμιον ποιεῖ βασιλέα τὸ στέρ γειν τὸ δίκαιον.

[01507]    Τοῦτο δὲ δηλοῖ καὶ τὸ ἐπαγόμενον·

[01508]    Σὺ ἡτοίμασας εὐθύτητας·

[01509]    κρίσιν καὶ δικαιοσύνην ἐν Ἰακὼβ σὺ ἐποίησας.

[01510]    Ὡς γὰρ δίκαιος βασιλεὺς, ὀρθὴν καὶ δικαίαν τὴν ψῆφον ἐξήνεγκας, καὶ τὸν Ἰσραὴλ τῆς τῶν καταδουλωσαμένων ἠλευθέρωσας δυναστείας, [καὶ τὰ ἔθνη τῆς τοῦ διαβόλου δου λείας.] Κατὰ δὲ τὴν ἑτέραν προφητείαν οὕτω νοη τέον·

[01511]    Ἔδειξας τῆς ἐπαγγελίας σου τὴν ἀλήθειαν, τὰς πρὸς τοὺς προγόνους τοῦ Ἰσραὴλ γεγενημένας ὑποσχέσεις πληρώσας, καὶ τὴν διὰ τοῦ σπέρματος τοῦ Ἀβραὰμ δωρησάμενος σωτηρίαν.

[01512]    εʹ.

[01513]    Ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, καὶ προσ κυνεῖτε τῷ ὑποποδίῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, ὅτι ἅγιός ἐστιν.

[01514]    Ἀμείψασθε τοίνυν τὸν εὐεργέτην, οἷς δύνα σθε, καὶ τὸ πρόσφορον αὐτῷ προσενέγκατε σέβας·

[01515]    τὸ δὲ ὑψοῦτε, ἀντὶ Τὸ ὑψηλὸν αὐτοῦ κηρύττετε.

[01516]    Ὑποπόδιον δὲ τῶν ποδῶν αὐτοῦ, πάλαι μὲν ὁ ἐν Ἱεροσολύμοις νεὼς ἐνενόμιστο, νῦν δὲ αἱ κατὰ πᾶ σαν γῆν καὶ θάλασσαν Ἐκκλησίαι, ἐν αἷς τῷ παν αγίῳ Θεῷ προσφέρομεν τὴν προσκύνησιν.

[01517]    ὰʹ.

[01518]    Μωσῆς καὶ Ἀαρὼν ἐν τοῖς ἱερεῦσιν αὐτοῦ·

[01519]    καὶ Σαμουὴλ ἐν τοῖς ἐπικαλουμένοις τὸ ὄνομα αὐ τοῦ.

[01520]    Οὐχ ἁπλῶς τοὺς ἄλλους προφήτας καταλιπὼν, τούτων ἐμνημόνευσε μόνον, ἀλλὰ τὴν σύντροφον Ἰου δαίων λύτταν καὶ τυραννίδα διδάσκων.

[01521]    Καὶ γὰρ ἐπὶ Μωσοῦ καὶ Ἀαρὼν ἁρπάσαι τὴν ἱερωσύνην ἐπειρά ^[80.1668] θησαν·

[01522]    καὶ ἐπὶ Σαμουὴλ τὴν θείαν ἀτιμάσαντες βα σιλείαν, τὴν ἀνθρωπείαν ἠγάπησαν.

[01523]    ∆ιδάσκει τοίνυν ὁ λόγος, ὅτι καινὸν οὐδὲν δρῶσι κατὰ τοῦ Σωτῆρος λυττῶντες, καὶ τὴν σωτήριον οὐ δεχόμενοι βασιλείαν·

[01524]    ἄνωθεν γὰρ αὐτοῖς ἡ μανία συνήθης.

[01525]    Ἐπεκαλοῦντο τὸν Κύριον, καὶ αὐτὸς εἰσήκουεν αὐτῶν.

[01526]    [ζʹ] Ἐν στύλῳ νεφέλης ἐλάλει πρὸς αὐτούς.

[01527]    Καί τοι, φησὶ, πολλὴν εἶχον πρὸς τὸν Θεὸν παῤ ῥησίαν.

[01528]    Οἱ μὲν γὰρ παρεκάλουν, ὁ δὲ ὑπήκουε, καὶ τὰς αἰτήσεις παρεῖχε, καὶ πάντων ὁρώντων τὴν πρὸς αὐτοὺς ἐποιεῖτο διάλεξιν, διὰ τῆς νεφέλης τὴν οἰκείαν δεικνὺς ἐπιφάνειαν.

[01529]    Εἶτα διδάσκει, ὡς οὐκ ἀδίκως ταύτης αὐτοῖς μετεδίδου χάριτος.

[01530]    Ὅτι ἐφύλασσον τὰ μαρτύρια αὐτοῦ, καὶ τὰ προστάγματα αὐτοῦ, ἃ ἔδωκεν αὐτοῖς.

[01531]    Ἐννόμως γὰρ πολιτευο μένοις, καὶ κατὰ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ βιοτεύουσι, ταύτην ἐδωρεῖτο τὴν χάριν.

[01532]    ηʹ.

[01533]    Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, σὺ ἐπήκουες αὐτῶν·

[01534]    ὁ Θεὸς σὺ εὐΐλατος ἐγένου αὐτοῖς.

[01535]    Σὺ εἶ, ∆έσποτα, φησὶν, ὁ ὑφ' ἡμῶν κηρυττόμενος, ὁ τῆς τοσαύτης ἐκείνοις μεταδοὺς παῤῥησίας, καὶ πολλῆς αὐτοὺς ἀξιῶν εὐμενείας.

[01536]    Καὶ ἐκδικῶν ἐπὶ πάντα τὰ ἐπιτηδεύματα αὐτῶν.

[01537]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[01538]    Καὶ ἔκδικος ἐπὶ ταῖς ἐπηρείαις αὐτῶν.

[01539]    Τοὺς μὲν γὰρ κατὰ τοῦ μεγάλου Μωσοῦ τυραννήσαντας πυρὶ πα ραδέδωκε, καὶ τοὺς τὴν φλόγα διαφυγόντας ζῶν τας τῷ τάφῳ παρέπεμψε, χάναι κελεύσας τὴν γῆν, καὶ τάφον αὐτοῖς αὐτοσχέδιον τῆς τυραννίδος τὸ χωρίον ἀπέφηνε, καὶ τοὺς διὰ θαλάσσης ὁδεύσαντας, καὶ τὸν βυθὸν ἐκεῖνον πεζεύσαντας, πεποίηκεν ὑπο βρυχίους ἐν γῇ, παραδόξοις χρησάμενος κύμασι·

[01540]    τοὺς δὲ κατὰ τοῦ προφήτου Σαμουὴλ στασιάσαντας τῇ τοῦ Σαοὺλ δυναστείᾳ παρέδωκε, καὶ παντοδαπαῖς περιέβαλε συμφοραῖς.

[01541]    θʹ.

[01542]    Ὑψοῦτε Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, καὶ προσ κυνεῖτε εἰς ὄρος ἅγιον αὐτοῦ, ὅτι ἅγιος Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν.

[01543]    Τούτων τοιγαροῦν τῶν θαυμασίων ἀν δρῶν μιμούμενοι τὴν εὐσέβειαν, τὸ προσῆκον σέβας τῷ Θεῷ προσενέγκατε.

[01544]    Ὄρος δὲ ἅγιον, πάλαι μὲν τὸ Σιὼν ἐκαλεῖτο, νῦν δὲ τῆς θεογνωσίας τὸ ὕψος.

[01545]    Οὕτω γὰρ καὶ Ἡσαΐας, καὶ Μιχαίας ἐθέσπισαν·

[01546]    Ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις ἐμφανὲς τὸ ὄρος Κυρίου, τουτέστιν, ἡ τοῦ Θεοῦ γνῶσις δήλη πᾶσι γενήσεται.

[01547]    Οἶδε καὶ ὁ θεῖος Ἀπόστολος νοητὸν ὄρος Σιών·

[01548]    Προσεληλύθατε γὰρ Σιὼν ὄρει καὶ πό λει Θεοῦ ζῶντος Ἱερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ.

[01549]    Προστε τάγμεθα τοίνυν κατὰ τὴν δοθεῖσαν ἡμῖν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ γνῶσιν προσφέρειν αὐτῷ τὴν προσκύνησιν, [καὶ ^[80.1669] Θεὸν ἐκ Θεοῦ ὁμολογεῖν καὶ μονογενῆ τῷ Πατρὶ Υἱὸν, τὸν δι' ἡμᾶς ἐνανθρωπήσαντα.

[01550]    Ἀμήν.]

[01551]    ΕΡΜΗΝ.

[01552]    ΤΟΥ ὰΘʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01553]    αʹ.

[01554]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβὶδ, Εἰς ἐξομολόγησιν·

[01555]    ἀν επίγραφος παρ' Ἑβραίοις.

[01556]    Ὁ προφήτης ἐνταῦθα πάντας ἀνθρώπους εἰς ὑμνῳδίαν καλεῖ, παρεγγυῶν διὰ πάντων θεραπεῦσαι τὸν Σωτῆρα Θεόν.

[01557]    βʹ.

[01558]    Ἀλαλάξατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ.

[01559]    Ἅπαντες ἄνθρωποι τὸν ἐπινίκιον ὕμνον προσενέγκατε τῷ Θεῷ·

[01560]    γῆν γὰρ τοὺς κατοικοῦντας τὴν γῆν καλεῖ.

[01561]    ∆ουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν εὐφροσύνῃ.

[01562]    Οὐ γάρ ἐστι κατὰ τὴν πικρὰν τοῦ διαβόλου τυραννίδα, τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἡ βασιλεία, ἀλλ' ἥμερος αὐτοῦ καὶ φιλάνθρωπος ἡ δεσποτεία.

[01563]    Γεγηθότες τοίνυν τῇ δουλείᾳ προσέλθετε.

[01564]    Εἰσέλθετε ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν ἀγαλλιάσει.

[01565]    Ὁ δὲ Σύμμαχος, μετ' εὐφημίας εἴρη κεν·

[01566]    ὁ δὲ Ἀκύλας, ἐν αἰνέσει, ἀγαλλομένων δὴ καὶ εὐφραινομένων ὁ ὕμνος.

[01567]    γʹ.

[01568]    Γνῶτε ὅτι αὐτός ἐστιν ὁ Θεὸς ἡμῶν.

[01569]    [Εἰ γὰρ καὶ ἄνθρωπος εἵλετο ὁ φιλάνθρωπος γε νέσθαι, ἀλλὰ τὸ εἶναι Θεὸς ἔμεινεν ἔχων ἀεί·

[01570]    λέγει δὲ ὅτι] δι' αὐτῶν μάθετε τῶν πραγμάτων, ὡς ὁ ἡμέτερος ∆εσπότης αὐτός ἐστιν τῶν ὅλων Θεός.

[01571]    Ταῦτα τοῖς ἔθνεσι προσέφερε τὰ παιδεύματα καὶ ὁ ἱερὸς τῶν ἀποστόλων χορὸς, ὡς ἡ τῶν πράξεων ἱστορία διδάσκει.

[01572]    Αὐτὸς ἐποίησεν ἡμᾶς, καὶ οὐχ ἡμεῖς.

[01573]    Οὐ γὰρ ἡμεῖς ἡμῶν αὐτοὶ δημιουργοὶ καθεστήκαμεν, ἀλλ' ὑπ' αὐτοῦ ἐπλάσθημεν.

[01574]    Οὕ τως ὁ μακάριος Παῦλος Ἀθηναίους ἐδίδασκεν·

[01575]    Ὁ Θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσμον, καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ, οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς Κύριος ὑπάρχων, οὐκ ἐν χει ροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ, οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν ἀνθρώ πων θεραπεύεται προσδεόμενός τινος, αὐτὸς διδοὺς πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάντα·

[01576]    ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσ ωπον τῆς γῆς.

[01577]    Τοῦτο καὶ ἐνταῦθα ὁ Προφήτης διδάσκει·

[01578]    Αὐτὸς ἐποίησεν ἡμᾶς, καὶ οὐχ ἡμεῖς.

[01579]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως, Αὐτὸς ἐποίησεν ἡμᾶς οὐκ ὄντας.

[01580]    Ἡμεῖς δὲ λαὸς αὐτοῦ, καὶ πρόβατα νομῆς αὐτοῦ.

[01581]    ∆ιὰ τούτων οὐ μόνον τὴν δεσποτείαν, ἀλλὰ καὶ τὴν κηδεμονίαν ἐδήλωσεν.

[01582]    Οὐ μόνον γὰρ ἡμῶν ∆εσπότης ἐστὶν, ἀλλὰ καὶ ποιμὴν, τὴν ἀγα θὴν ἡμῖν προσφέρων νομήν·

[01583]    ἡμεῖς δὲ αὐτοῦ καὶ λαὸς ὡς βασιλέως, καὶ πρόβατα ὡς ποιμένος.

[01584]    δʹ.

[01585]    Εἰσέλθετε εἰς τὰς πύλας αὐτοῦ ἐν ἐξομολο γήσει, εἰς τὰς αὐλὰς αὐτοῦ ἐν ὕμνοις.

[01586]    Πύλας αὐτοῦ, καὶ αὐλὰς αὐτοῦ, τὰς ἐκκλησίας καλεῖ.

[01587]    ^[80.1672] Αὗται γὰρ ἡμῶν τὴν πρὸς αὐτὸν παρέχουσιν εἴσ οδον, ἐν αἷς προσήκει τὰς θείας αὐτοῦ καὶ σωτη ρίους ἐργασίας διεξιέναι, καὶ τὸν χαριστήριον ὕμνον οἷόν τι δῶρον προσφέρειν.

[01588]    Ἐξομολογεῖσθε αὐτῷ·

[01589]    αἰνεῖτε τὸ ὄνομα αὐτοῦ.

[01590]    [εʹ] Ὅτι χρηστὸς Κύριος, εἰς τὸν αἰῶνα τὸ ἔλεος αὐ τοῦ, καὶ ἕως γενεᾶς καὶ γενεᾶς ἡ ἀλήθεια αὐτοῦ.

[01591]    Πῶς γὰρ οὐ δίκαιον ὑμνεῖν τὸν ἀῤῥήτῳ φιλανθρω πίᾳ χρώμενον, καὶ ταῖς ἀγαθαῖς ὑποσχέσεσιν ἐπι τιθέντα τὸ πέρας;

[01592]    Ἃ γὰρ ἐπὶ τῆς τῶν προγόνων ὑπέσχετο γενεᾶς, ταῦτα ἐπὶ τῆς ἡμετέρας πεπλή ρωκεν, καὶ ἣν ἐπηγγείλατο σωτηρίαν, ἀληθῶς ἐδω ρήσατο, [διὰ σταυροῦ καὶ θανάτου τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν πραγματευσάμενος.

[01593]    Ἀμήν].

[01594]    ΕΡΜΗΝ.

[01595]    ΤΟΥ Ρʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01596]    αʹ.

[01597]    Τῷ ∆αβὶδ ψαλμός.

[01598]    Ἔνια τῶν ἀντιγρά φων ἔχει·

[01599]    Τετράδι Σαββάτων.

[01600]    Οὔτε δὲ παρὰ τῷ Ἑβραίῳ, οὔτε παρὰ τοῖς ἄλλοις ἑρμηνευταῖς, οὔτε παρὰ τοῖς Ἑβδομήκοντα ταύτην εὑρήκαμεν τὴν προσθήκην.

[01601]    Ὑπόθεσιν δὲ ὁ ψαλμὸς ταύτην ἔχει·

[01602]    Ἰωσίας ὁ βασιλεὺς ἀνέσπασεν ἅπαντας ἐκ βάθρων τοὺς τῶν εἰδώλων βωμούς·

[01603]    τοὺς δὲ τούτων κατηκόν τισεν ἱερέας·

[01604]    εἰς δὲ τὴν προτέραν εὐσέβειαν ἐποδ ήγησε τὸν λαόν.

[01605]    Οὐ μόνης δὲ τῆς τῶν δογμάτων ἐφρόντισεν ὑγείας, ἀλλὰ καὶ τῶν τῆς ἀρετῆς ἐπεμε λήθη κατορθωμάτων, ὀρθῶς δικάζων, γεραίρων τὸ δίκαιον, ἐπαρκῶν ἀδικουμένοις, τοὺς ἀδικοῦντας κο λάζων, τῆς τῶν συνοικούντων ὠφελείας ἐπιμελού μενος.

[01606]    Ταῦτα πόῤῥωθεν ὁ μακάριος ∆αβὶδ θεασά μενος, τοῦτον συνέγραψε τὸν ψαλμὸν, καὶ τὴν ἐκεί νου διεξιὼν ἀρετὴν, καὶ πᾶσιν ἀνθρώποις τελειότη τος προστιθεὶς χαρακτῆρα.

[01607]    Ἔλεον καὶ κρίσιν ᾄσο μαί σοι, Κύριε.

[01608]    Ἐπειδὴ γὰρ καὶ τοὺς ἀδικουμένους ἠλέει, καὶ τῶν ἀδικούντων ὁ θαυμάσιος Ἰωσίας κατ εψηφίζετο, τὴν περὶ ἐκείνων διήγησιν, εὐφημίαν ἐλέου καὶ κρίσεως προσηγόρευσε.

[01609]    βʹ.

[01610]    Ψαλῶ, καὶ συνήσω ἐν ὁδῷ ἀμώμῳ.

[01611]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[01612]    Μελῳδήσω, ἐννοήσω ὁδὸν ἄμωμον Ἣν διὰ τῆς τοῦ Πνεύματος χάριτος ἐθεασάμην ἄμωμον ὁδὸν, καὶ θυμήρη Θεῷ, ταύ την νῦν διὰ τῆς μελῳδίας προσθήσω.

[01613]    Πότε ἥξεις πρός με;

[01614]    τοσαύτην γὰρ ὁ θαυμάσιος οὗτος ἀνὴρ ἐκτήσατο καθαρότητα, ὡς μετὰ παῤῥησίας βοῆσαι πρὸς τὸν Θεὸν, Πότε ἥξεις πρός με;

[01615]    Ἀντὶ τοῦ, Εὐ πρεπῆ σοι τὰ βασίλεια κατέστησα, ποθῶ σου [τὴν παρουσίαν, ὦ ∆έσποτα·

[01616]    ἱμείρομαί σου] τῆς ἐπιφανείας, ἀλλὰ δὸς τὸ ποθούμενον.

[01617]    ∆ιεπορευό μην ἐν ἀκακίᾳ καρδίας μου ἐν μέσῳ τοῦ οἴκου μου.

[01618]    Ἁπλότητι συζῶν διετέλεσα·

[01619]    οὐκ ἐχρώμην δι ^[80.1673] πλόῃ, οὐδὲ ἄλλος μὲν τοῖς ἐκτὸς ἐφαινόμην, ἐν δὲ τῇ οἰκίᾳ τἀναντία δρᾷν ἠνειχόμην, ἀλλὰ συνέβαινε τοῖς φαινομένοις τὰ κεκρυμμένα.

[01620]    γʹ.

[01621]    Οὐ προσετιθέμην πρὸ ὀφθαλμῶν μου πρᾶ γμα παράνομον.

[01622]    Οὐ μόνον τὰς παρανόμους πρά ξεις ἐβδελυττόμην, ἀλλὰ καὶ τὰς περὶ τούτων ἐνθυ μήσεις ἀπεσειόμην, τὸν λογισμὸν πρὸ τῶν ἄλλων ἁπάντων ῥυθμίζων καὶ διευθύνων.

[01623]    Ποιοῦντας παραβάσεις ἐμίσησα.

[01624]    Ἀπεστρεφόμην δὲ καὶ τοὺς τῶν θείων καταφρονοῦντας θεσμῶν.

[01625]    δʹ.

[01626]    Οὐκ ἐκολλήθη μοι καρδία σκαμβή.

[01627]    Συν ήθεις δέ μοι ἦσαν οἱ τιμῶντες τὸ δίκαιον·

[01628]    τοὺς δὲ τὰ ἐναντία προαιρουμένους, καὶ τὸν ὀρθὸν λογισμὸν οὐκ ἐθέλοντας ἔχειν, πόῤῥω τῶν ἐμῶν ἐποιούμην συλ λόγων.

[01629]    Ἐκκλίνοντος ἀπ' ἐμοῦ τοῦ πονηροῦ οὐκ ἐγίνωσκον.

[01630]    Εἰ δέ τις τῶν συνόντων πονηρίᾳ χρώ μενος ἀποστῆναι τῆς ἐμῆς ἠθέλησε συνουσίας, οὐδὲ χωρισμὸν ὑπελάμβανον τὸν τοιοῦτον χωρισμόν.

[01631]    Οὕ τως εὐκαταφρόνητος ἦν μοι λίαν ὁ τὴν κακίαν αἱ ρούμενος.

[01632]    εʹ.

[01633]    Τὸν καταλαλοῦντα λάθρα τοῦ πλησίον αὐ τοῦ, τοῦτον ἐξεδίωκον.

[01634]    Τὰς δὲ λάθρα γινομέ νας κατηγορίας οὐ προσιέμην, ἀλλὰ τοὺς τοῦτο δρᾷν πειρωμένους ἐξήλαυνον.

[01635]    Ὑπερηφάνῳ ὀφθαλμῷ καὶ ἀπλήστῳ καρδίᾳ, τούτῳ οὐ συνήσθιον.

[01636]    Οὔτε τοὺς ἀλαζονείᾳ [καὶ πλεονεξίᾳ] χρωμένους ἐποιού μην συσσίτους.

[01637]    ὰʹ.

[01638]    Οἱ ὀφθαλμοί μου ἐπὶ τοὺς πιστοὺς τῆς γῆς, τοῦ συγκαθῆσθαι αὐτοὺς μετ' ἐμοῦ.

[01639]    Συνεδρίων δέ μοι καὶ βουλῆς ἐκοινώνουν οἱ πίστει κοσμού μενοι, καὶ περὶ πολλοῦ τὰ θεῖα ποιούμενοι.

[01640]    Πο ρευόμενος ἐν ὁδῷ ἀμώμῳ, οὗτός μοι ἐλειτούργει.

[01641]    Οὐ μόνον δὲ φίλων καὶ συμβούλων, ἀλλὰ καὶ τῶν διακόνων πολλὴν ἐποιούμην φροντίδα.

[01642]    Ὑπηρέταις γὰρ ἐχρώμην ἀρετῆς ἐπιμελομένοις, καὶ κακίας ἀπηλλαγμένοις.

[01643]    ζʹ.

[01644]    Οὐ κατῴκει ἐν μέσῳ τῆς οἰκίας μου ποιῶν ὑπερηφανίαν.

[01645]    Οὐδένα δὲ τῶν ὑπεροψίᾳ χρω μένων σύνοικον ἔχειν ᾑρούμην.

[01646]    Λαλῶν ἄδικα οὐ κατεύθυνεν ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν μου.

[01647]    Εἰ δέ τις συνεβούλευσεν, ἢ ἐξῄτησεν ἄδικα, διαμαρτὼν ἀπελήλυθεν·

[01648]    [σπουδὴ γάρ μοι ἀποκλείειν τὰς ἀκοὰς τοῖς διαβάλλειν ἐθέλουσιν.] ηʹ.

[01649]    Εἰς τὰς πρωΐας ἀπέκτενον πάντας τοὺς ἁμαρτωλοὺς τῆς γῆς, τοῦ ἐξολοθρεῦσαι ἐκ πόλεως Κυρίου πάντας τοὺς ἐργαζομένους τὴν ἀνομίαν.

[01650]    ^[80.1676] Τοῦτο σαφῶς παρὰ τῆς ἱστορίας ἐμάθομεν.

[01651]    Ἅπαντας γὰρ τοὺς δυσσεβεῖς ἱερέας τῷ θανάτῳ παρέπεμψε, καὶ τὴν ἱερὰν ἐξεκάθηρε πόλιν.

[01652]    [Πρωΐαν δὲ καλεῖ τὴν ἀρχὴν τῆς αὐτοῦ βασιλείας·

[01653]    ὡς ὄρθρος γὰρ αὐ τὸς ἀνέτειλε μετὰ τῆς πρεπούσης καὶ φωτιζούσης δικαιοσύνης.] Ὁ δὲ βουλόμενος τὴν τοῦ ἀνδρὸς ἀρε τὴν καταμαθεῖν ἀκριβέστερον, εὑρήσεται ταύ την ἔκ τε τῆς δευτέρας τῶν Παραλειπομένων, καὶ ἐκ τῆς τετάρτης τῶν Βασιλειῶν ἱστορίας.

[01654]    [Σπουδα σάτω τοίνυν ἕκαστος μιμητὴς τοῦδε τοῦ ἀνδρὸς γε νέσθαι·

[01655]    ἵνα τῆς ἴσης αὐτῷ κοινωνήσῃ παρὰ Χριστῷ παῤῥησίας.

[01656]    Ἀμήν.]

[01657]    ΕΡΜΗΝ.

[01658]    ΤΟΥ ΡΑʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01659]    αʹ.

[01660]    Προσευχὴ τῷ πτωχῷ·

[01661]    ὅταν ἀκηδιάσῃ, καὶ ἔναντι Κυρίου ἐκχέῃ τὴν δέησιν αὑτοῦ.

[01662]    Πρόῤῥη σιν μὲν ὁ ψαλμὸς ἔχει τῆς ἐν Βαβυλῶνι τοῦ λαοῦ τῶν Ἰουδαίων ταλαιπωρίας, καὶ τῆς ἐκεῖθεν ἐπανόδου.

[01663]    Προαγορεύει δὲ κατ' αὐτὸν, καὶ τῶν ἐθνῶν τὴν κλῆ σιν καὶ σωτηρίαν.

[01664]    Ἁρμόττει δὲ καὶ παντὶ συμφορᾷ τινι προσπαλαίοντι, καὶ τῆς θείας ῥοπῆς τυχεῖν ἱκετεύοντι.

[01665]    Πτωχὸν γὰρ καλεῖ, τὸν θείας ἐνδεῆ προμηθείας.

[01666]    βʹ.

[01667]    Κύριε, εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου, καὶ ἡ κραυγή μου πρὸς σὲ [ἐλθέτω].

[01668]    ∆έξαι μου τὴν ἱκε τηρίαν, ὦ ∆έσποτα, καὶ ποτνιωμένῳ τὴν σὴν βοή θειαν ὄρεξον.

[01669]    Τὴν γὰρ κραυγὴν, οἰμωγὴν ὁ Σύμ μαχος εἴρηκεν.

[01670]    γʹ.

[01671]    Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπ' ἐμοῦ.

[01672]    Εὐμενής μοι γενοῦ, καὶ λῦσον τὴν ἀγανάκτησιν.

[01673]    Ἐν ᾗ ἂν ἡμέρᾳ θλίβωμαι, κλῖνον πρός με τὸ οὖς σου·

[01674]    ἐν ᾗ ἂν ἡμέρᾳ ἐπικαλέσωμαί σε, ταχὺ ἐπάκουσόν μου.

[01675]    ∆ηλοῖ καὶ ταῦτα τοῦ ψαλμοῦ τὰ ῥήματα, ὡς μελλόντων ἐστὶ πρόῤῥησις, καὶ οὐ γεγενημένων δι ήγησις.

[01676]    Ἐπειδὴ γὰρ ἐν εὐκληρίᾳ πολλῇ, καὶ περι φανείᾳ ἐτύγχανεν ὢν ὁ λαὸς ἐν τῇ τοῦ θεσπεσίου ∆α βὶδ βασιλείᾳ·

[01677]    εἰκότως ὁ προφήτης, τῷ ἐκείνων κε χρημένος προσώπῳ, προσφέρει τὴν ἱκετείαν, καὶ τυχεῖν ἀντιβολεῖ τῆς θείας κηδεμονίας, ἡνίκα ἂν γέ νοιτο τούτου καιρός.

[01678]    δʹ.

[01679]    Ὅτι ἐξέλιπον ὡσεὶ καπνὸς αἱ ἡμέραι μου·

[01680]    καὶ τὰ ὀστᾶ μου ὡσεὶ φρύγιον συνεφρύγησαν.

[01681]    Ἐντεῦθεν κατὰ τὸ οἰκεῖον ἰδίωμα τὰς ἐσομένας ὡς γεγενημένας συμφορὰς διηγεῖται, καί φησι καπνῷ παραπλησίως τὸν τῆς ζωῆς ἀναλωθῆναι χρόνον, καὶ ἐξ ἀθυμίας δαλὸν ξηρὸν γεγενῆσθαι τὸ σῶμα, ὡς ὑπό τινος καταφλεχθὲν πυρὸς προσβολῆς.

[01682]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Ἀκύλας ἡρμήνευσεν, Καὶ τὰ ὀστᾶ μου ὡς καῦσις ἐψαθυρώθη.

[01683]    εʹ.

[01684]    Ἐπλήγην ὡσεὶ χόρτος, καὶ ἐξηράνθη ἡ καρ δία μου.

[01685]    Ἀλλὰ γὰρ καὶ χόρτῳ παραπλησίως ἀπ έσβην·

[01686]    καὶ τὸ πρότερον ἄνθος ἀπώλεσα.

[01687]    ^[80.1677] Ὅτι ἐπελαθόμην τοῦ φαγεῖν τὸν ἄρτον μου.

[01688]    [ὰʹ] Ἀπὸ φωνῆς τοῦ στεναγμοῦ μου ἐκολλήθη τὸ ὀστοῦν μου τῇ σαρκί μου.

[01689]    Πάσης μὲν γὰρ τρο φῆς ἀπεβαλόμην ὄρεξιν·

[01690]    τῆς δὲ προτέρας εὐπαθείας παντελῶς ἐγυμνώθην.

[01691]    Τῇ γὰρ ἐξ ἀθυμίας τηκεδόνι κατηναλώθην τὸ σῶμα.

[01692]    Γυμνοῖς δὲ τοῖς ὀστοῖς ἐπίκειμαι τὸ δέρμα.

[01693]    [Ἄρτος οὖν ἡμῶν τῆς ψυ χῆς ὁ τοῦ Θεοῦ λόγος·

[01694]    ὥσπερ γὰρ ὁ ἄποιος ἄρτος τὸ σῶμα τρέφει, οὕτως ὁ ἐξ οὐρανοῦ λόγος τὴν οὐσίαν τῆς ψυχῆς.

[01695]    Καὶ τοῦτον ὁ Χριστὸς τὴν προσευχὴν παραδιδοὺς ἔλεγε τοῖς ἀποστόλοις, Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον.

[01696]    Ὃς ἂν τοίνυν τοῦτον φαγεῖν ἐπιλάθηται, τουτέστιν ἐργάσασθαι·

[01697]    τοῦ γὰρ νοητοῦ ἄρτου βρῶσιν ἐργασία καθέστηκεν·

[01698]    δηλοῖ δὲ οὗ εἶπεν τοῖς ἀποστόλοις ὁ Κύριος, Ἐργά ζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην, ἀλλὰ τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον·

[01699]    τούτου ἡ καρδία δί κην χόρτου πληγεῖσα ξηραίνεται.

[01700]    Πῶς δὲ ὁ χόρτος πλήττεται καὶ ξηραίνεται;

[01701]    ὅταν ὑετὸς ἐπ' αὐτὸν ἐπ ανήσῃ.

[01702]    Ὥσπερ καὶ ἡ καρδία, ὅταν ἐνδείᾳ νοσήσῃ τοῦ λόγου, τότε πλήττεται καὶ ξηραίνεται, ἄνθος ἀρετῆς βλαστῆσαι οὐκ ἰσχύουσα.] ζʹ, ηʹ.

[01703]    Ὡμοιώθην πελεκᾶνι ἐρημικῷ, ἐγενήθην ὡσεὶ νυκτικόραξ ἐν οἰκοπέδῳ.

[01704]    Ἠγρύπνησα, καὶ ἐγενόμην ὡς στρουθίον μονάζον ἐπὶ δώματι.

[01705]    Πολλαῖς κέχρηται παραβολαῖς, ἀξίως βουλόμενος παραστῆσαι τὰς συμφοράς·

[01706]    δι' ἑκάστου δὲ τῶν εἰρημένων ὀρνίθων τὴν δειλίαν δηλοῖ, καὶ τοῦ κηδε μόνος τὴν ἐρημίαν.

[01707]    Τό τε γὰρ στρουθίον ὑπ' ἀγωνίας ἐξελαύνει τὸν ὕπνον, καὶ ὁ νυκτικόραξ τὰς οἰκουμένας φεύγων τῶν οἰκιῶν, ταῖς ἐρήμοις καὶ καταλελειμμέναις προστρέχει.

[01708]    Τὰ γὰρ οἰκόπεδα, ἐρείπια ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν·

[01709]    οὕτω καὶ τὸ ἄλλο ὄρνεον ταῖς ἐρήμοις ἐνδιαιτᾶται.

[01710]    θʹ.

[01711]    Ὅλην τὴν ἡμέραν ὠνείδιζόν με οἱ ἐχθροί μου, καὶ οἱ ἐπαινοῦντές με κατ' ἐμοῦ ὤμνυον.

[01712]    Καταγέλαστος ἐγενόμην τοῖς δυσμενέσι·

[01713]    καὶ ὁ ποτὲ ζηλωτὸς, καὶ περίβλεπτος, νῦν ὅρκος γέγονα τοῖς πάλαι θαυμάζουσι·

[01714]    κατὰ γὰρ τῶν ἐμῶν ὀμνύουσι συμφορῶν·

[01715]    Μὴ πάθοιμι ἃ οἱ δεῖνες πεπόνθασιν.

[01716]    ιʹ, ιαʹ.

[01717]    Ὅτι σποδὸν ὡσεὶ ἄρτον ἔφαγον, καὶ τὸ πόμα μου μετὰ κλαυθμοῦ ἐκίρνων.

[01718]    Ἀπὸ προσ ώπου τῆς ὀργῆς σου, καὶ τοῦ θυμοῦ σου.

[01719]    Ταῦτα καὶ ὁ οʹ καὶ θʹ ἔφη ψαλμός.

[01720]    Ψωμιεῖς ἡμᾶς ἄρτον δακρύων, καὶ ποτιεῖς ἡμᾶς ἐν δάκρυσιν ἐν μέτρῳ.

[01721]    Τὴν δὲ τῆς ὀδύνης ὑπερβολὴν διὰ τούτων δηλοῖ.

[01722]    Εἰ γὰρ ὁ τῆς τροφῆς καιρὸς ὀδύνης ὑπῆρχε μεστὸς, σχολῇ γε ἂν ἄλλος καιρὸς ταύτης ἐλεύθερος ἦν.

[01723]    Τούτοις δέ φησι περικλύζομαι τοῖς κακοῖς, ἐπειδὴ, ∆έσποτα, κατ' ἐμοῦ κεκίνηκας τὴν ὀργήν.

[01724]    Ὅτι ἐπάρας κατέῤῥαξάς με.

[01725]    Ὑψηλὸν γάρ με δείξας, καὶ ^[80.1680] περίβλεπτον ἀποφήνας, ἐξαίφνης ἀπέῤῥιψας.

[01726]    Τὸ γὰρ κατέῤῥαξας ἐκ μεταφορᾶς τέθεικε τῶν ἐπαιρόντων εἰς ὕψος τι, καὶ κατὰ τοῦ ἐδάφους καταῤῥηγνύν των.

[01727]    ιβʹ.

[01728]    Αἱ ἡμέραι μου ὡσεὶ σκιὰ ἐκλίθησαν·

[01729]    κἀγὼ ὡσεὶ χόρτος ἐξηράνθην.

[01730]    Παρ' αὐτάς εἰμι, φησὶ, τὰς τοῦ βίου δυσμάς·

[01731]    καὶ ἔοικα σκιᾷ κλινάσῃ, καὶ ληγούσῃ λοιπόν·

[01732]    καὶ χόρτου δὲ μεμίμημαι τὴν ξηρότητα, τῶν θεριζόντων προσκαλουμένου τὰς χεῖρας.

[01733]    ιγʹ.

[01734]    Σὺ δὲ, Κύριε, εἰς τὸν αἰῶνα μένεις, καὶ τὸ μνημόσυνόν σου εἰς γενεὰν καὶ γενεάν.

[01735]    Ἀλλ' ἐγὼ μὲν καὶ τὴν φύσιν τοιαύτην ἔχω, καὶ συμφοραῖς συνεζύγην τοσαύταις·

[01736]    σὺ δὲ, ἀΐδιος ὢν καὶ αἰώνιος, μεταβολήν τινα τῶν παρόντων κακῶν ῥᾳδίως ἄν μοι χαρίσαιο.

[01737]    Τοῦτο γὰρ ἐπιφέρει·

[01738]    ιδʹ.

[01739]    Σὺ ἀναστὰς οἰκτειρήσεις τὴν Σιών·

[01740]    ὅτι καιρὸς τοῦ οἰκτειρῆσαι αὐτὴν, ὅτι ἥκει καιρός.

[01741]    ∆ὸς, φησὶ, μεταβολὴν ἀμείνω τῇ συμφορᾷ·

[01742]    ὁ γὰρ καιρὸς τὸν ἔλεον ἀπαιτεῖ.

[01743]    Αἰνίττεται δὲ διὰ τούτων τῆς τοῖς ἑβδομήκοντα ἔτεσιν περιωρισμένης τιμω ρίας τὸ τέλος.

[01744]    Οὕτω καὶ ὁ θαυμάσιος ∆ανιὴλ, ἀρι θμήσας τῆς αἰχμαλωσίας τὸν χρόνον, προσφέρει καὶ τὴν ἱκετηρίαν.

[01745]    Τούτοις συνᾴδει καὶ τῆς πνευματικῆς μελῳδίας τὰ ῥήματα·

[01746]    Ὅτι καιρὸς τοῦ οἰκτειρῆσαι αὐτὴν, ὅτι ἥκει και ρός.

[01747]    [ιεʹ.] Ὅτι εὐδόκησαν οἱ δοῦλοί σου τοὺς λίθους αὐτῆς, καὶ τὸν χοῦν αὐτῆς οἰκτειρήσουσι.

[01748]    Τρι πόθητος γὰρ ἡμῖν Σιὼν, καὶ λίαν ἔρημος γενομένη·

[01749]    ἀξιέραστοι δὲ καὶ οἱ καταλελυμένοι λίθοι, καὶ τῶν ἐκ τῆς πορθήσεως γεγενημένων χωμάτων ἡ μνήμη οἶκτον ἡμῖν ἐντίθησιν.

[01750]    ιὰʹ.

[01751]    Καὶ φοβηθήσονται τὰ ἔθνη τὸ ὄνομα Κυρίου, καὶ πάντες οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς τὴν δόξαν σου.

[01752]    Ὁρῶντες γὰρ ἡμῶν τὴν ἐπάνοδον, καὶ τὴν οἰκοδο μίαν τῆς πόλεως, οἱ τὰς προτέρας ἡμῶν θεασάμενοι συμφορὰς, καὶ βασιλεῖς, καὶ ἄρχοντες, καὶ ἀρχόμενοι, θαυμάσονταί σου τὴν δύναμιν, καὶ δείσαντές σε Θεὸν εἶναι μόνον πιστεύσουσιν.

[01753]    Τοῦτο δὲ κυρίως καὶ ἀληθῶς μετὰ τὴν τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ἐνανθρώπησιν γέγονε.

[01754]    Μετὰ γὰρ τὴν Ἰουδαίων ἀνάκλησιν, ἐθαύ μασαν μὲν τὸ γεγονὸς οἱ περίοικοι·

[01755]    τοσοῦτον δὲ ἀπέσχον τοῦ πιστεῦσαι τῷ τῶν ὅλων Θεῷ, ὅτι τὸν πρὸς αὐτοὺς κατὰ ταυτὸν ἤραντο πόλεμον.

[01756]    Ἐνταῦθα δὲ ὁ λόγος καὶ τῶν ἐθνῶν ἁπάντων, καὶ τῶν βασι λέων μεταβολὴν προθεσπίζει.

[01757]    Ὧν τὰ μὲν ὁρῶμεν γεγενημένα, τὰ δὲ ἐλπίζομεν ἔσεσθαι.

[01758]    Φησὶ γὰρ ὁ θεῖος Ἀπόστολος·

[01759]    Οὔπω γὰρ ὁρῶμεν αὐτῷ τὰ πάντα ὑποτεταγμένα.

[01760]    Ἀλλ' ὅμως ἐδίδαξεν, ὅτι αὐτῷ κάμψει πᾶν γόνυ ἐπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ καταχθονίων ^[80.1681] ιζʹ.

[01761]    Ὅτι οἰκοδομήσει Κύριος τὴν Σιὼν, καὶ ὀφθήσεται ἐν τῇ δόξῃ αὑτοῦ.

[01762]    Ἐπειδὴ γὰρ οἱ τὰς θείας ἀγνοοῦντες οἰκονομίας, ἀσθένειαν ὑπελάμβα νον τοῦ Θεοῦ τὴν Ἰουδαίων δουλείαν, καὶ τῆς Ἱερουσαλὴμ τὴν ἐρημίαν, εἰκότως δόξαν ἐκάλεσε τοῦ Θεοῦ, τὴν τῆς πόλεως νεουργίαν·

[01763]    ἀντὶ τοῦ, Πάλιν τῆς Σιὼν οἰκοδομηθείσης, ἐν τῇ προτέρᾳ δόξῃ πάντες ὄψονται τὸν τῶν ὅλων Θεόν.

[01764]    ιηʹ.

[01765]    Ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν προσευχὴν τῶν ταπει νῶν, καὶ οὐκ ἐξουδένωσε τὴν δέησιν αὐτῶν.

[01766]    Οὐ κατεφρόνησε γὰρ, ὡς αἰχμαλώτων καὶ δούλων·

[01767]    ἀλλ' ἐδέξατο τὴν ἱκετείαν, καὶ δέδωκε τὴν ἐλευθερίαν.

[01768]    ιθʹ.

[01769]    Γραφήτω αὕτη εἰς γενεὰν ἑτέραν, καὶ λαὸς ὁ κτιζόμενος αἰνέσει τὸν Κύριον.

[01770]    Ταύτην δὲ τὴν εὐεργεσίαν ἀνάγραπτον εἰς ἀεὶ ποιήσομεν·

[01771]    ὥστε καὶ τοὺς ἐσομένους τὴν σὴν φιλανθρωπίαν μαθεῖν.

[01772]    Λαὸν δὲ κτιζόμενον τὸν ἐξ ἐθνῶν συλλεγέντα καλεῖ, περὶ οὗ καὶ ὁ μακάριος λέγει Παῦλος·

[01773]    Εἴ τις ἐν Χριστῷ καινὴ κτίσις.

[01774]    Καὶ αὐτὸς δὲ ὁ θεσπέσιος ∆αβὶδ ἐν τῷ κʹ καὶ αʹ ἔφη ψαλμῷ·

[01775]    Ἀναγγελήσεται τῷ Κυρίῳ γενεὰ ἡ ἐρχομένη, καὶ ἀναγγελοῦσι τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ λαῷ τῷ τεχθησομένῳ, ὃν ἐποίη σεν ὁ Κύριος.

[01776]    Οὗτος ὁ λαὸς καὶ τὰ παλαιὰ καὶ τὰ νέα παιδευόμενος τὸν προσήκοντα ὕμνον ἀναπέμπει τῷ Σωτῆρι Θεῷ.

[01777]    κʹ κβʹ.

[01778]    Ὅτι ἐξέκυψεν ἐξ ὕψους ἁγίου αὑτοῦ Κύ ριος, ἐξ οὐρανοῦ ἐπὶ τὴν γῆν ἐπέβλεψε.

[01779]    Τοῦ ἀκοῦσαι τοῦ στεναγμοῦ τῶν πεπεδημένων, τοῦ λῦσαι τοὺς υἱοὺς τῶν τεθανατωμένων.

[01780]    Τοῦ ἀναγγεῖλαι ἐν Σιὼν τὸ ὄνομα Κυρίου, καὶ τὴν αἴνεσιν αὐτοῦ ἐν Ἱερου σαλήμ.

[01781]    Πάντα γὰρ ἐφορῶν καὶ πρυτανεύων ὁ τῶν ὅλων Θεὸς τῶν ἐφορωμένων ἐπήκουσε, καὶ τὴν τῆς ἐλευθερίας ἐξενήνοχε ψῆφον, ὥστε τοὺς πεπεδη μένους ἀντὶ τῶν ἀνῃρημένων ἐπανελθεῖν, καὶ τὴν πόλιν τὴν πατρῴαν οἰκοδομῆσαι, καὶ συνήθως ἐν ἐκείνῃ τὴν κατὰ τὸν νόμον λατρείαν προσενεγκεῖν τῷ Θεῷ.

[01782]    κγʹ κεʹ.

[01783]    Ἐν τῷ ἐπισυναχθῆναι λαοὺς ἐπὶ τὸ αὐτὸ καὶ βασιλεῖς, τοῦ δουλεύειν τῷ Κυρίῳ.

[01784]    Ἀπεκρίθη αὐτῷ ἐν ὁδῷ ἰσχύος αὑτοῦ, τὴν ὀλιγότητα τῶν ἡμερῶν μου ἀνάγγειλόν μοι·

[01785]    μὴ ἀναγάγῃς με ἐν ἡμίσει ἡμερῶν μου.

[01786]    Ὅταν, φησὶ, τῆς ἐπανόδου τύχωμεν, ἀθροίσονται λαοὶ καὶ βασιλεῖς, τὴν σὴν θαυμάζοντες δύναμιν.

[01787]    Τηνικαῦτα τοίνυν τοσαύτην ἕξομεν εὐφροσύνην, ὡς καὶ δεηθῆναί σου τῆς ἀγα θότητος, προσθήκην ἡμῖν ἐτῶν χαρίσασθαι, καὶ μὴ μεσοῦντος ἡμῶν τοῦ χρόνου τῷ θανάτῳ παραδοῦ ναι·

[01788]    ὁδὸν δὲ ἰσχύος καλεῖ τὴν διὰ τὴν ἰσχὺν τοῦ Θεοῦ παρασχεθείσαν ἐπάνοδον.

[01789]    Ἐν γενεᾷ γενεῶν ^[80.1684] τὰ ἔτη σου.

[01790]    Σὺ γὰρ ἀπέραντον ἔχεις τὸ εἶναι, καὶ ῥᾴδιόν σοι καὶ τοὺς ἄλλους μακροβίους ἐργάσα σθαι.

[01791]    κὰʹ, κζʹ.

[01792]    Κατ' ἀρχὰς σὺ, Κύριε, τὴν γῆν ἐθεμε λίωσας, καὶ ἔργα τῶν χειρῶν σού εἰσιν οἱ οὐρανοί.

[01793]    Αὐτοὶ ἀπολοῦνται, σὺ δὲ διαμένεις.

[01794]    Τί γὰρ ἀδύ νατον τῷ τῶν ὅλων ∆ημιουργῷ;

[01795]    τῇ γῇ τὸ εἶναι σὺ δέδωκας, τοὺς οὐρανοὺς μὴ ὄντας ἐποίησας, καὶ τούτων μεταβολὴν δεχομένων, σὺ τὸ ἄτρεπτον ἔχεις.

[01796]    Ἀπὸ δὲ τῶν περιεκτικῶν στοιχείων, καὶ τῶν ἄλλων αὐτὸν ἁπάντων ἔδειξε ποιητήν.

[01797]    Καὶ πάντες ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἑλί ξεις αὐτοὺς καὶ ἀλλαγήσονται.

[01798]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[01799]    Καὶ πάντες ὡσεὶ ἱμάτιον παλαιωθή σονται, καὶ ὡσεὶ περιβόλαιον ἀλλάξεις αὐ τοὺς, καὶ ἀλλαγήσονται.

[01800]    Ἅπαντα γὰρ τὰ ὁρώμενα καταγηράσει, καὶ ἱματίων μιμήσεται παλαιότητα·

[01801]    σὺ δὲ αὐτὰ ἀλλάξεις, καὶ νεουργήσεις, καὶ ἄφθαρτα ποιήσεις ἀντὶ φθαρτῶν.

[01802]    Τοῦτο καὶ ὁ θεσπέσιος Ἀπόστολος ἔφη·

[01803]    Ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς, εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ.

[01804]    κηʹ.

[01805]    Σὺ δὲ ὁ αὐτὸς εἶ, καὶ τὰ ἔτη σου οὐκ ἐκλεί ψουσιν.

[01806]    Τὴν μὲν οὖν κτίσιν μεταῤῥυθμίζεις ὡς ἐθέλεις, ὦ ∆έσποτα·

[01807]    σὺ δὲ ἄτρεπτον ἔχεις τὴν φύσιν, καὶ ἀλλοιώσεως κρείττονα.

[01808]    Ταῦτα μέντοι ὁ θεῖος Ἀπόστολος τῇ τοῦ Υἱοῦ περιτέθεικεν ἰδιότητι, ἐν τῇ πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολῇ.

[01809]    Ἀλλ' ὅμως ἐν τῷ Υἱῷ θεωροῦμεν τὸν Πατέρα.

[01810]    Ἃ γὰρ ἂν ἐκεῖνος ποιεῖ, ταῦτα καὶ ὁ Υἱὸς ὡσαύτως ποιεῖ·

[01811]    καὶ τὸ ταυτὸν τῆς φύσεως ἐν ἑκατέρῳ γνωρίζεται·

[01812]    μίαν γὰρ ἴσμεν τὴν τῆς Τριάδος ἐνέργειαν.

[01813]    κθʹ.

[01814]    Οἱ υἱοὶ τῶν δούλων σου κατασκηνώσουσι, καὶ τὸ σπέρμα αὐτῶν εἰς τὸν αἰῶνα κατευθυνθή σεται.

[01815]    Ὁ δὲ Σύμμαχος διαμενεῖ τέθεικε.

[01816]    Σημαίνει δὲ ὡς οἱ μὲν τῆς δουλείας ἀπαλλαγέντες τὴν Ἱερου σαλὴμ οἰκήσουσι, τὸ δὲ ἐξ αὐτῶν σπέρμα εἰς τὸν αἰῶνα διαμενεῖ.

[01817]    Περὶ τούτου δὲ τοῦ σπέρματος ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἔφη·

[01818]    Ἄχρις οὗ ἔλθῃ τὸ σπέρμα ὃ ἐπήγγελται.

[01819]    Καὶ, Τῷ Ἀβραὰμ ἐῤῥήθησαν αἱ ἐπαγγελίαι, καὶ τῷ σπέρματι αὐτοῦ.

[01820]    Οὐ λέγει Καὶ τοῖς σπέρμασιν ὡς ἐπὶ πολλῶν, ἀλλ' ὡς ἐφ' ἑνὸς, Καὶ τῷ σπέρματί σου, ὅς ἐστι Χριστός·

[01821]    Τοῦτο τὸ σπέρ μα εἰς τὸν αἰῶνα διαμενεῖ.

[01822]    Ἑνωθὲν γὰρ τῷ Θεῷ Λόγῳ ἀνώλεθρον ἔχει τὸ εἶναι, καὶ δωρεῖται ζωὴν τοῖς πιστεύουσι, κατὰ τὴν αὐτοῦ Κυρίου φωνήν·

[01823]    Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα, καὶ πίνων μου τὸ αἷμα, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα.

[01824]    ΕΡΜΗΝ.

[01825]    ΤΟΥ ΡΒʹ ΨΑΛΜΟΥ.

[01826]    αʹ.

[01827]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01828]    ∆οκεῖ μὲν ὁ ψαλμὸς οὗτος ἀκόλουθος εἶναι τῷ προτεταγμένῳ, καὶ κατ' αὐτὴν τὴν ὑπόθεσιν.

[01829]    Ἐν ἐκείνῳ μὲν γὰρ, οἱ τὰς ἐν Βαβυλῶνι συμφορὰς ὀλοφυρόμενοι, τὸν Θεὸν ἱκέτευον τῆς ἐπανόδου τυχεῖν·

[01830]    ἐνταῦθα δὲ τετυχηκότες ὧν ᾔτησαν ὑμνοῦσι τὸν εὐεργέτην.

[01831]    Ἐγὼ δὲ οἶμαι πᾶσιν ἀνθρώποις ἁρμόττειν τὴν ὑμνῳδίαν καὶ πικροτέ ρας ἀπαλλαγεῖσι δουλείας, καὶ μείζονος ἀξιωθεῖσιν ἐλευθερίας.

[01832]    ∆ηλώσει δὲ καὶ τῶν ῥητῶν ἡ διάνοια, ὡς αὐτὴ μᾶλλον ἡ ὑπόθεσις ἐκείνης ἀληθεστέρα·

[01833]    Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον, καὶ πάντα τὰ ἐντός μου τὸ ὄνομα τὸ ἅγιον αὐτοῦ.

[01834]    Οἱ εὐγνωμόνως περὶ τὰς θείας χάριτας διακείμενοι εἰς ὑμνῳδίαν σφᾶς αὐτοὺς διεγείρουσι, τὸν εὐεργέτην οἷς δυνατὸν ἀμει βόμενοι.

[01835]    ∆υνατὸν δὲ ὑμνεῖν ἀεὶ, καὶ τῶν εὐεργεσιῶν ἔναυλον περιφέρειν τὴν μνήμην.

[01836]    Οὗτοι καὶ πάντα τὰ ἐντὸς καθιεροῦσι, καὶ πάντα λογισμὸν εἰς τὸν θεῖον ὕμνον ἀνακινοῦσιν.

[01837]    Ἐντὸς γὰρ ἐκάλεσε τοὺς λογισμοὺς, καὶ τὰς ἐνθυμήσεις, καὶ πάντα τῆς ψυχῆς τὰ κινήματα.

[01838]    βʹ.

[01839]    Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον, καὶ μὴ ἐπιλανθάνου πάσας τὰς ἀνταποδόσεις αὐτοῦ.

[01840]    Πάλιν ἑαυτὴν ἡ ψυχὴ διεγείρειν διδάσκεται, καὶ τῆς λήθης ἐξελαύνειν τὸ νέφος, καὶ τῶν εὐεργεσιῶν ἀνανεοῦσθαι τὴν μνήμην.

[01841]    Τὰς μέντοι ἀνταποδόσεις, εὐεργεσίας ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν.

[01842]    Εἶτα ταύτας κατὰ μέρος διέξεισι.

[01843]    γʹ.

[01844]    Τὸν εὐϊλατεύοντα πάσας τὰς ἀνομίας σου, τὸν ἰώμενον πάσας τὰς νόσους σου.

[01845]    Οὗτος γάρ σοι δεδώρηται τῶν ἁμαρτημάτων τὴν ἄφεσιν·

[01846]    οὗτός σοι κεχάρισται τῶν παθημάτων τὴν ἴασιν.

[01847]    Τούτων ὁ παρειμένος ἀπήλαυσεν.

[01848]    Ἤκουσε γὰρ κατὰ ταυτὸν, Ἀφέωνται αἱ ἁμαρτίαι σου·

[01849]    καὶ, Ἆρον τὸν κράββατόν σου, καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου.

[01850]    Οὕτως ἡ ἁμαρτωλὸς γυνὴ τετύχηκε τῆς ἀφέσεως·

[01851]    οὕτως ὁ λῃστὴς, οὕτως οἱ τελῶναι, οὕτως ἅπαντες οἱ πιστεύσαντες.

[01852]    δʹ.

[01853]    Τὸν λυτρούμενον ἐκ φθορᾶς τὴν ζωήν σου.

[01854]    Τοὺς μὲν ἀπαχθέντας ἐν Βαβυλῶνι δορυαλώτους δου λείας μὲν ἠλευθέρωσε, τῆς δὲ φθαρτῆς οὐκ ἀπήλλαξε βιοτῆς.

[01855]    Ἡμῖν δὲ κεχάρισται τῆς ἀναστάσεως τὰς ἐλπίδας, καὶ τὸν ἀῤῥαβῶνα τοῦ πνεύματος ἔδωκεν, καὶ τὸν τῆς ἀφθαρσίας ἡμᾶς ἐνέδυσε χιτῶνα.

[01856]    Τὸν στεφανοῦντά σε ἐν ἐλέει καὶ οἰκτιρμοῖς.

[01857]    Χάριτί ἐστε σεσωσμένοι, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν·

[01858]    Θεοῦ τὸ δῶρον, ἵνα μή τις καυ χήσηται.

[01859]    Καὶ πάλιν, Χριστὸς Ἰησοῦς ἦλθεν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι, ὧν πρῶτός εἰμι ἐγώ.

[01860]    Ἀλλὰ διὰ τοῦτο ἠλεήθην, ἵνα ἐν ἐμοὶ πρώτῳ ἐνδείξηται Χριστὸς Ἰησοῦς τὴν πᾶσαν αὑτοῦ μακρο θυμίαν, πρὸς ὑποτύπωσιν τῶν μελλόντων πιστεύειν ^[80.1688] ἐπ' αὐτῷ εἰς ζωὴν αἰώνιον.

[01861]    Χάριτος τοίνυν καὶ φιλαν θρωπίας ὁ στέφανος.

[01862]    Οὕτω καὶ ὁ θεσπέσιος Ἡσαΐας ἐκ προσώπου τῆς νύμφης βοᾷ·

[01863]    Ἀγαλλιάσθω ἡ ψυχή μου ἐπὶ τῷ Κυρίῳ·

[01864]    ἐνέδυσε γάρ με ἱμάτιον σωτηρίου, καὶ χιτῶνα εὐφροσύνης ἐνέδυσέ με·

[01865]    ὡς νυμφίῳ περιέβαλέ μοι μίτραν, καὶ ὡς νύμφην κατεκόσμησέ με κόσμῳ.

[01866]    Καὶ μετ' ὀλίγα, Καὶ ἔσῃ στέφανος κάλλους ἐν χειρὶ Κυρίου, καὶ διάδημα βασιλείας ἐν χειρὶ Θεοῦ σου.

[01867]    Ταῦτα δὲ ἅπαντα ἕδνα τοῦ νυμφίου καὶ δῶρα.

[01868]    Πίστιν γὰρ ἡ νύμφη προσενήνοχε μόνην.

[01869]    εʹ.

[01870]    Τὸν ἐμπιπλῶντα ἐν ἀγαθοῖς τὴν ἐπιθυμίαν σου.

[01871]    Ἐπειδή ἐστιν ἐπιθυμία ψεκτὴ, ἣν ὁ θεῖος νόμος ἀπαγορεύει, καλῶς τὸ ἐν ἀγαθοῖς προστέ θεικε.

[01872]    Τὰς γὰρ ἀγαθὰς ἡμῶν ἐπιθυμίας ὁ ∆εσπότης πληροῖ·

[01873]    Αἰτεῖτε γὰρ, φησὶ, καὶ δοθήσεται ὑμῖν·

[01874]    ζητεῖτε, καὶ εὑρήσετε·

[01875]    κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν·

[01876]    πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει, καὶ ὁ ζητῶν εὑρί σκει, καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.

[01877]    Ζητεῖτε δὲ τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα ἐκ περισσοῦ προστεθήσεται ὑμῖν.

[01878]    Ἀνακαινισθήσεται ὡς ἀετοῦ ἡ νεότης σου.

[01879]    Ταύτην πάλιν τὴν νεουργίαν ἡμῖν ὁ ∆εσπότης διὰ τοῦ παν αγίου βαπτίσματος ἐδωρήσατο, καὶ τῆς ἁμαρτίας ἀποξύσας τὸ γῆρας, νέους ἀντὶ γεγηρακότων εἰργά σατο.

[01880]    Συνῳδὰ τούτοις διὰ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου φησὶν ὁ Θεός·

[01881]    Οἱ δὲ ὑπομένοντές με, ἀλλάξουσιν ἰσχὺν, πτεροφυήσουσιν ὡς ἀετοί.

[01882]    Ἐπειδὴ γὰρ τοὺς θείους καὶ βασιλικοὺς δημιουργηθέντες ἐδεξάμεθα χαρακτῆρας, εἶτα τούτους ἠμαυρώσαμέν τε καὶ διεφ θείραμεν τοῖς παντοδαποῖς τῆς ἁμαρτίας ἐπιτηδεύ μασιν, ὑπισχνεῖται ἡμῖν ὁ προφητικὸς λόγος τὴν τῆς βασιλείας ἀνάκτησιν.

[01883]    Βασιλικὸς γὰρ οὗτος ὁ ὄρνις, καὶ τῶν πτηνῶν τὴν βασιλείαν πεπιστευμένος.

[01884]    ∆ιδάσκει δὲ ἡμᾶς καὶ τῆς θείας φιλοτιμίας τὸν τρό πον.

[01885]    ὰʹ.

[01886]    Ποιῶν ἐλεημοσύνας ὁ Κύριος, καὶ κρῖμα πᾶσι τοῖς ἀδικουμένοις.

[01887]    Οὐ γὰρ διὰ τὰς δικαιοσύ νας, ἃς ἐποιήσαμεν, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, ἀλλὰ κατὰ τὸ πολὺ ἔλεος αὑτοῦ, ἔσωσεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας, καὶ ἀνακαινώσεως Πνεύ ματος ἁγίου.

[01888]    Καὶ θεασάμενος ἡμᾶς ἠδικημένους ὑπὸ τοῦ τῆς ἀληθείας ἐχθροῦ, ἡμῖν μὲν ἠνέῳξε τὰς τοῦ ἐλέου πηγὰς, κατ' ἐκείνου δὲ τὴν δικαίαν ἐξενήνοχε ψῆφον.

[01889]    ζʹ.

[01890]    Ἐγνώρισε τὰς ὁδοὺς αὑτοῦ τῷ Μωσῇ·

[01891]    τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ τὰ θελήματα αὑτοῦ.

[01892]    Οὐκ ἐκ μεταμε λείας δὲ ταύτην ἡμῶν ἐπραγματεύσατο τὴν σωτη ρίαν·

[01893]    ἀλλ' ἄνωθεν ταῦτα διὰ τῶν προφητῶν προ εθέσπισε, καὶ διὰ τοῦ θεσπεσίου Μωσοῦ τὴν ἡμετέ ραν ἐσκιογράφησε σωτηρίαν.

[01894]    Καὶ τοῦ παναγίου βα ^[80.1689] πτίσματος ἡ θάλασσα τύπον ἐδέξατο·

[01895]    ἡ πέτρα δὲ τῶν ἀθανάτων κρουνῶν ἀπεφάνθη σκιά·

[01896]    τῆς ἐπουρανίου δὲ τροφῆς εἰκὼν τὸ μάννα.

[01897]    Καὶ τ' ἄλλα δὲ, ἵνα μὴ καθ' ἕκαστον διεξέρχωμαι, οὕτως ἔστιν εὑρεῖν παρ' ἐκείνοις ἐσκιογραφημένα.

[01898]    ηʹ.

[01899]    Οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων ὁ Κύριος, μακρό θυμος καὶ πολυέλεος.

[01900]    Τούτων δὲ, φησὶν, αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἡ τῆς θείας ἀγαθότητος ἄβυσσος, ὁ ἀμέ τρητος ἔλεος, τῆς φιλανθρωπίας τὸ πέλαγος.

[01901]    θʹ, ιʹ.

[01902]    Οὐκ εἰς τέλος ὀργισθήσεται, οὐδὲ εἰς τὸν αἰῶνα μηνιεῖ.

[01903]    Οὐ κατὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν ἐποίη σεν ἡμῖν, οὐδὲ κατὰ τὰς ἀνομίας ἡμῶν ἀνταπέ δωκεν ἡμῖν.

[01904]    Οὐκ ἠνέσχετο ταῖς ἡμετέραις ἁμαρ τίαις μετρῆσαι τὴν τιμωρίαν, οὐδὲ ἐπὶ πλεῖστον καθ' ἡμῶν ἐκτεῖναι τὴν ἀγανάκτησιν.

[01905]    ιαʹ, ιβʹ.

[01906]    Ὅτι κατὰ τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ ἀπὸ τῆς γῆς ἐκραταίωσε Κύριος τὸ ἔλεος αὑτοῦ, ἐπὶ τοὺς φοβου μένους αὐτόν.

[01907]    Καθόσον ἀπέχουσιν Ἀνατολαὶ ἀπὸ ∆υσμῶν, ἐμάκρυνεν ἀφ' ἡμῶν τὰς ἀνομίας ἡμῶν.

[01908]    Εἰ καὶ τούτων εὗρε μακρότερα διαστήματα, πάντως ἂν καὶ ταῦτα εἰς μέσον παρήγαγε, δεῖξαι τὸ ἄπειρον τῆς θείας φιλονεικῶν ἀγαθότητος·

[01909]    ἀλλ' οὐχ εὗρεν ὁ ἀν θρώπινος λογισμὸς, οὔτε οὐρανοῦ ὑψηλότερον μέτρον, οὔτε τοῦ μέσου τῆς ἑσπέρας καὶ τῆς ἑῴας μακρό τερον.

[01910]    ιγʹ.

[01911]    Καθὼς οἰκτείρει πατὴρ υἱοὺς, ᾠκτείρησε Κύριος τοὺς φοβουμένους αὐτόν.

[01912]    ∆ημιουργὸς ὢν καὶ ποιητὴς, ἐμιμήσατο πατρὸς ἀγαθότητα, καὶ τὴν αὐτὴν περὶ τοὺς οἰκέτας, ἣν πατὴρ περὶ τοὺς παῖ δας, φιλοστοργίαν ἐπέδειξεν.

[01913]    ιδʹ.

[01914]    Ὅτι αὐτὸς ἔγνω τὸ πλάσμα ἡμῶν, ἐμνή σθη ὅτι χοῦς ἐσμεν.

[01915]    Οἶδε γὰρ ὁ δημιουργὸς τῆς φύσεως ἡμῶν τὴν ἀσθένειαν, οἶδε καὶ πόθεν διεπλά σθημεν, καὶ ποῦ πάλιν χωρήσομεν.

[01916]    ιεʹ.

[01917]    Ἄνθρωπος, ὡσεὶ χόρτος αἱ ἡμέραι αὐτοῦ, ὡσεὶ ἄνθος τοῦ ἀγροῦ οὕτως ἐξανθήσει.

[01918]    Οὐδὲν χόρ του καὶ ἄνθους διενηνόχαμεν, ὃ ἐν ἦρι μὲν τέθηλε μετὰ βραχὺ δὲ μαραίνεται καὶ διαῤῥεῖ.

[01919]    ιὰʹ.

[01920]    Ὅτι πνεῦμα διῆλθεν ἐν αὐτῷ, καὶ οὐχ ὑπάρ ξει, καὶ οὐκ ἐπιγνώσεται ἔτι τὸν τόπον αὑτοῦ.

[01921]    Ὁ δὲ Σύμμαχος οὕτως·

[01922]    Ὅτι πνεῦμα διέρχεται αὐτὸν, εἶτα οὐχ ὑπάρχει.

[01923]    Πνεῦμα τὴν ψυχὴν λέ γει·

[01924]    ἧς παρούσης καὶ ζῇ τὸ σῶμα, καὶ ἐνεργεῖ·

[01925]    ἀπο πτάσης δὲ κατασβέννυται καὶ φθείρεται, ὡς μηδὲ τοὺς προτέρους ἐπιγινώσκεσθαι χαρακτῆρας, μηδὲ γινώσκεσθαι, ὡς τοῦτο τοῦ δεῖνος, ἐκεῖνο τοῦ δεῖνος τὸ σῶμα.

[01926]    Καὶ τοῦτο ἴδοι τις ἂν ἀκριβέστερον διακύ ψας εἰς τάφον·

[01927]    πάντα γὰρ ὁμοίως φθορᾶς γίνεται παρανάλωμα, καὶ τοὺς προτέρους χαρακτῆρας οὐ διασώζει.

[01928]    ^[80.1692] ιζʹ, ιηʹ.

[01929]    Τὸ δὲ ἔλεος τοῦ Κυρίου ἀπὸ τοῦ αἰῶνος, καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος ἐπὶ τοὺς φοβουμένους αὐτὸν, καὶ ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ ἐπὶ υἱοῖς υἱῶν.

[01930]    Τοῖς φυ λάσσουσι τὴν διαθήκην αὐτοῦ, καὶ μεμνημένοις τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ, τοῦ ποιῆσαι αὐτάς.

[01931]    Ἡ μὲν οὖν φύσις οὕτως ἐπίκηρος·

[01932]    ἡ δὲ θεία φιλανθρωπία τὸν μακρὸν αἰῶνα χαρίζεται βιοῦν, καὶ μέχρις ἐγγόνων διατηρεῖ τὴν τοῖς προγόνοις ὀφειλομένην τῆς δικαιο σύνης ἀντίδοσιν.

[01933]    Οὕτω τῷ Ἰηοῦ μέχρι τετάρτης γενεᾶς τὴν βασιλείαν τετήρηκε, καί τοι μηδὲ τε λείαν εὐσέβειαν κτησαμένῳ, ἀλλ' ἐν τῇ ἀρχῇ τῆς βασιλείας ἐπιδειξαμένῳ τὸν ζῆλον.

[01934]    Οὕτω τῷ θεσπε σίῳ ∆αβὶδ ἄσβεστον διετήρησε τὸν τοῦ γένους σπιν θῆρα, καὶ ταῦτα πολλῶν δυσσεβῶν ἐν μέσῳ βεβλα στηκότων.

[01935]    Τοῦτον δὲ, φησὶν, ὀρέξει τὸν ἔλεον τοῖς φυλάσσουσι τὴν διαθήκην αὐτοῦ.

[01936]    Καὶ οὐχ ἁπλῶς με μνημένοις τῶν ἐντολῶν αὐτοῦ, ἀλλ' ἐπιτιθεῖσι τοῖς λόγοις τὰ ἔργα, καὶ κατὰ ταύτας τὸν οἰκεῖον ῥυθμί ζουσι βίον.

[01937]    ιθʹ.

[01938]    Κύριος ἐν τῷ οὐρανῷ ἡτοίμασε τὸν θρόνον αὑτοῦ, καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ πάντων δεσπόζει Τοῦτο ἔοικε τοῖς ἐν ἑτέρῳ εἰρημένοις ψαλμῷ·

[01939]    Ὁ ἐν ὑψηλοῖς κατοικῶν, καὶ τὰ ταπεινὰ ἐφορῶν.

[01940]    Καὶ γὰρ ἐνταῦθα ὁ προφητικὸς ἡμᾶς διδάσκει λόγος, ὡς ἐν οὐρανῷ μὲν ἔχει τὸν θρόνον τῶν ὅλων ὁ Κύριος, ἐφορᾷ δὲ καὶ πρυτανεύει τῇ κτίσει, ἅτε δὴ πάν των ὢν δημιουργὸς, καὶ βασιλεὺς, καὶ δεσπό της.

[01941]    κʹ.

[01942]    Εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντες οἱ ἄγγελοι αὐ τοῦ, δυνατοὶ ἰσχύϊ, ποιοῦντες τὸν λόγον αὐτοῦ, τοῦ ἀκοῦσαι τῆς φωνῆς τῶν λόγων αὐτοῦ.

[01943]    Εἰκότως τὰς ἀοράτους δυνάμεις εἰς κοινωνίαν τῆς ὑμνῳδίας ἐκάλεσεν.

[01944]    Οὐκ ἀπόχρη γὰρ ἡ ἀνθρωπεία φύσις ἀξίως ὑμνεῖν σε τὸν εὐεργέτην·

[01945]    αἱ δὲ ἀσώματοι καὶ αἱ ἅγιαι φύσεις, ἐλευθέραν ἔχουσαι παθημάτων ζωὴν, ἱκαναὶ πληροῦν τὰ θεῖα προστάγματα.

[01946]    καʹ.

[01947]    Εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πᾶσαι αἱ δυνάμεις αὐ τοῦ, λειτουργοὶ αὐτοῦ ποιοῦντες τὸ θέλημα αὐ τοῦ.

[01948]    Πολλὰ καὶ διάφορα τῶν οὐρανίων τὰ τάγ ματα·

[01949]    Ἀρχαὶ γὰρ καὶ Ἐξουσίαι, καὶ Θρόνοι, καὶ Κυριότητες, καὶ Σεραφὶμ, καὶ Χερουβὶμ, καὶ ἕτερα ἡμῖν ὀνόματα ἄγνωστα, ᾗ φησιν ὁ θεῖος Ἀπόστολος·

[01950]    ἀλλὰ πάντα διὰ τῶν δύο τούτων ὀνομάτων ὁ προφη τικὸς συμπεριέλαβε λόγος.

[01951]    Ἀγγέλους μὲν γὰρ ἐκάλεσεν, ὡς τοῖς θείοις ὑπουργοῦντας προστάγ μασι, καὶ τοὺς θείους λόγους διαπορθμεύοντας·

[01952]    ∆υ νάμεις δὲ, ὡς ἱκανὰς τὸ κελευόμενον πράττειν, καὶ τὸ δυνατὸν ἐν τῇ φύσει παρὰ τοῦ πεποιηκότος λα βόντας.

[01953]    κβʹ.

[01954]    Εὐλογεῖτε τὸν Κύριον, πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ, ἐν παντὶ τόπῳ τῆς δεσποτείας αὐτοῦ.

[01955]    Οὐδὲ τοῦτο ^[80.1693] τοῖς Ἰουδαίοις ἁρμόττει.

[01956]    Ἐκεῖνοι γὰρ ὑπὸ τῶν ἀνδραποδισάντων ᾆσαι προσταχθέντες ἐκ τῶν ᾠδῶν Σιὼν, ἔφασαν ἔννομα δρῶντες, Πῶς ᾄσομεν τὴν ᾠδὴν Κυρίου ἐπὶ γῆς ἀλλοτρίας;

[01957]    Ἡμῖν δὲ ὁ θεῖος Ἀπόστολος παρεγγυᾷ, ἐν παντὶ τόπῳ προσευχομέ νους αἴρειν ὁσίας χεῖρας.

[01958]    Τοῦτο καὶ ὁ ∆εσπότης Χριστὸς πρὸς τὴν Σαμαρεῖτιν ἔφη, Ἀμὴν, ἀμὴν λέγω σοι, γύναι, ὅτι ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἔστιν, ὅτε οὔτε ἐν τῷ τόπῳ τούτῳ, οὔτε ἐν Ἱεροσολύμοις προσκυνήσουσι τῷ Πατρί.

[01959]    Πνεῦμα γὰρ ὁ Θεὸς, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν.

[01960]    Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον.

[01961]    Σύμφωνον τῷ προοιμίῳ τὸ τέλος.

[01962]    Καλέσας γὰρ εἰς κοινωνίαν τῆς ὑμνῳδίας τὰς νοητὰς οὐσίας, διδά σκει καὶ ἡμᾶς, ὡς δυνατὸν γεραίρειν τὸν Ποιητὴν, καὶ ἰσόμετρον τῇ δυνάμει προσφέρειν τὸν χαριστή ριον ὕμνον.

[01963]    ΕΡΜΗΝ.

[01964]    ΤΟΥ ΡΓʹ ΨΑΛΜΟΥ

[01965]    αʹ.

[01966]    Ψαλμὸς τῷ ∆αβίδ.

[01967]    Ἡ τοῦ παναγίου Πνεύματος χάρις οὐ μόνον ἠθικὴν καὶ δογματικὴν διδασκαλίαν τοῖς ἀνθρώποις προσφέρει, ἀλλὰ καὶ ὅπως ὑμνεῖν προσήκει τὸν Ποιητὴν ἀκριβῶς ἐκπαι δεύει.

[01968]    ∆ιάτοι τοῦτο τόνδε συγγέγραφε τὸν ψαλμὸν, τῷ μακαρίῳ ∆αβὶδ ὑπουργῷ χρησαμένη·

[01969]    ὡς ἂν μά θοιμεν ἅπαντες, τίσιν ὕμνοις χρὴ τὸν εὐεργέτην ἀμείβεσθαι.

[01970]    Τὰς μέντοι κοινὰς εὐεργεσίας ἐνταῦθα διέξεισι, καὶ δείκνυσι ποιητὴν ἁπάντων ὁμοῦ, καὶ πρύτανιν τὸν τῶν ὅλων Θεόν.

[01971]    Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον.

[01972]    Ἕκαστον εὐσεβείας τρόφιμον ὑμνεῖν διδάσκει τὸν εὐεργέτην Θεόν.

[01973]    Κύριε ὁ Θεός μου, ὡς ἐμεγαλύνθης σφόδρα! Ἐπιτάσεως καὶ ἐν ταῦθα τὸ ὡς.

[01974]    Τὸ δὲ ἐμεγαλύνθης, οὐκ αὐξή σεως δηλωτικὸν, ἀλλὰ τοῦ·

[01975]    ἀμετρήτου μεγέθους σημαντικόν.

[01976]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσε, Καὶ ὁ Θεός μου μέγας εἶ σφόδρα.

[01977]    Οὐ γὰρ μι κρὸς ὢν ἐμεγαλύνθη, ἀλλὰ φύσει μέγας ὢν τοῦτο τοῖς εὐσεβέσιν ἐδείχθη·

[01978]    οὐχ ἅπαν τὸ μέγεθος, ἀλλ' ὅσον ἡ φύσις τῶν ἀνθρώπων ἐχώρει.

[01979]    Ἐξομολόγη σιν καὶ μεγαλοπρέπειαν ἐνεδύσω.

[01980]    Ὁ Σύμμαχος οὕτως, Ὕμνον καὶ εὐδοξίαν ἠμφιάσω.

[01981]    Οὐκ ἔτι γάρ σε ἀγνοοῦσιν οἱ τῶν σῶν ἀπολαύοντες ἀγα θῶν, οὐδὲ τοῖς εἰδώλοις τὸ σὸν σέβας προσφέρουσιν, ἀλλά σε ὑμνοῦσι, καί σοι τὸ τῆς δοξολογίας ἐκτί νουσι χρέος.

[01982]    βʹ.

[01983]    Ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον.

[01984]    Συνῳδὰ τούτοις καὶ ὁ Ἀπόστολος ἔφη·

[01985]    Ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον.

[01986]    Τοσοῦτον γάρ ἐστιν ἐκεῖνο τὸ φῶς, ὡς μηδένα πελάζειν τολμᾷν·

[01987]    ἀποστρέφει γὰρ τὰς ὄψεις ἡ τῆς αἴγλης ὑπερβολή.

[01988]    Εἰ γὰρ ὁ αἰσθητὸς τοῦτο ποιεῖν ἥλιος ἀναγκάζει τοὺς ^[80.1696] ἀπλήστως καθορᾷν πειρωμένους, τίς ἱκανὸς τοῦ ἀπρο σίτου φωτὸς ἐν περινοίᾳ γενέσθαι;

[01989]    Ἔστι μὲν οὖν καὶ αὐτὸς φῶς ἀληθινόν·

[01990]    ἀναβάλλεται δὲ καὶ φῶς ὡς ἱμάτιον, καὶ φῶς οἰκεῖ ἀπρόσιτον, καὶ νεφέλη καὶ γνόφος κύκλῳ αὐτοῦ, καὶ ἔθετο σκότος ἀποκρυφὴν αὑτοῦ.

[01991]    Καὶ οὐκ ἐναντία ταῦτα ἀλλήλοις·

[01992]    τὸ γὰρ ἀπρό σιτον φῶς τοῖς ὁρᾷν μὴ δυναμένοις τῷ γνόφῳ καὶ τῷ σκότει ταυτόν ἐστιν.

[01993]    Οὔτε γὰρ τὰ ἐν τούτῳ, οὔτε τὰ ἐν ἐκείνῳ δυνατὸν κατιδεῖν.

[01994]    Καὶ τοῦτο μέντοι κἀκεῖνο τῆς θείας φύσεως δηλοῖ τὸ ἀόρατον.

[01995]    Ἐκ τείνων τὸν οὐρανὸν ὡσεὶ δέῤῥιν.

[01996]    Τὴν τῆς δημιουρ γίας εὐκολίαν διὰ τούτων ἐδίδαξεν.

[01997]    Ὡς γὰρ ἀνθρώπῳ ῥᾴδιον δέῤῥιν ἐκτεῖναι καὶ ποιῆσαι σκηνὴν, οὕτως ὁ τῶν ὅλων Θεὸς τὰ μεγάλα τῶν οὐρανῶν διεπέτασε κήτη, λόγῳ μόνῳ χρησάμενος.

[01998]    γʹ.

[01999]    Ὁ στεγάζων ἐν ὕδασι τὰ ὑπερῷα αὑτοῦ.

[02000]    Τοῦτο καὶ ὁ μακάριος ἐδίδαξε Μωσῆς.

[02001]    Ἔφη γὰρ τὸν Θεὸν εἰρηκέναι, Γενηθήτω στερέωμα ἐν μέσῳ τοῦ ὕδατος, καὶ ἔσται διαχωρίζον ἀναμέσον ὕδα τος τοῦ ἐπάνω τοῦ στερεώματος, καὶ ἀναμέσον τοῦ ὕδατος τοῦ ὑποκάτω τοῦ στερεώματος.

[02002]    Ὁ τιθεὶς νέφη τὴν ἐπίβασιν αὑτοῦ, ὁ περιπατῶν ἐπὶ πτερύ γων ἀνέμων.

[02003]    ∆ιὰ τούτων τὴν πανταχοῦ διήκουσαν ἐδήλωσε πρόνοιαν.

[02004]    Ἐφέστηκε γὰρ, φησὶ, καὶ ἀνέμοις καὶ νέφεσιν·

[02005]    καὶ αὐτὸς ἰθύνει ταῦτα, καὶ κυβερνᾷ·

[02006]    καὶ τὴν ἐντεῦθεν φυομένην εἰς καιρὸν δίδωσι χρείαν.

[02007]    ∆ιδάσκει δὲ κατὰ ταυτὸν, ὡς ἡ θεία φύσις πανταχοῦ πάρεστι, καὶ τοῖς πᾶσιν ἐφίπταται.

[02008]    Ἐπειδὴ γὰρ τῶν αἰσθητῶν ἁπάντων ὀξυτάτη τῶν ἀνέμων ἡ φύ σις·

[02009]    ἐν ἀκαρεῖ γὰρ ἀπὸ τῶν ἑσπερίων ἐπὶ τὴν ἕω διατρέχει, καὶ ἀπὸ τῆς ἕω πρὸς τὴν ἑσπέραν·

[02010]    οὐχ εὑρὼν ἑτέραν ἀκριβεστέραν ἐν τοῖς αἰσθητοῖς ὀξύ τητος εἰκόνα, ἐπὶ πτερύγων ἀνέμων ἔφη τὸν Θεὸν ἐποχεῖσθαι, πανταχοῦ αὐτὸν παρεῖναι διὰ τούτων παραδηλῶν.

[02011]    Εὑρίσκομεν δὲ καὶ τοῖς υἱοῖς Ἰσραὴλ ἐν νεφέλῃ τὸν τῶν ὅλων ἐπιφανέντα Θεόν·

[02012]    καὶ ἐν τῇ σκηνῇ διὰ νεφέλης τὴν οἰκείαν ποιησάμενον ἐπιφά νειαν.

[02013]    Καὶ μέντοι τοῦ Σολομῶντος τὸν οἶκον ἐγκαι νίζοντος, νεφέλη τὸν οἶκον ἐκάλυψε·

[02014]    καὶ ὁ ∆εσπότης Χριστὸς ἐν τῷ ὄρει τοῖς τρισὶν ἀποστόλοις φωτεινὴν περὶ αὐτὸν νεφέλην ὑπέδειξε·

[02015]    καὶ ἀναλαμβανόμενον νεφέλη φωτεινὴ ὑπέλαβεν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐ τῶν.

[02016]    δʹ.

[02017]    Ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὑτοῦ πνεύματα·

[02018]    καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὑτοῦ πῦρ φλέγον.

[02019]    Ἔδειξεν οὐ τῶν ὁρατῶν αὐτὸν μόνον, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀοράτων δημιουργόν·

[02020]    τοὺς δὲ αὐτοὺς καὶ πνεύματα, καὶ πῦρ προσηγόρευσε, τὸ δυνατὸν καὶ τὸ ταχὺ δι' ἑκα τέρων διδάσκων.

[02021]    Ὀξεῖα μὲν γὰρ τοῦ πνεύματος ἡ φύσις, ἰσχυρὰ δὲ τοῦ πυρὸς ἡ ἐνέργεια.

[02022]    Ἀγγέλοις δὲ χρώμενος ὑπουργοῖς ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ εὐερ ^[80.1697] γετεῖ τοὺς ἀξίους, καὶ κολάζει τοὺς ἐναντίους.

[02023]    ∆ιὰ τοῦτο καὶ πυρὸς ἐμνημόνευσε, τὴν κολαστικὴν ση μαίνων ἐνέργειαν.

[02024]    εʹ.

[02025]    Ὁ θεμελιῶν τὴν γῆν ἐπὶ τὴν ἀσφάλειαν αὑτῆς.

[02026]    Ὁ δὲ Ἀκύλας, καὶ ὁ Σύμμαχος, ἐπὶ τῆς ἕδρας αὐτῆς.

[02027]    Οὐ κλιθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος.

[02028]    Αὐτὴν γὰρ ἐφ' ἑαυτὴν ἑδράσας, δέδωκεν αὐτῇ τὸ ἀκίνητον, καὶ τοῦτον διαμενεῖ τὸν τρόπον, ἐφ' ὅσον ἂν αὐτὸς ἐθελήσει.

[02029]    Οὕτω καὶ ἀλλαχοῦ φησι, Κρεμνῶν γῆν ἐπ' οὐδενός.

[02030]    ὰʹ.

[02031]    Ἄβυσσος ὡς ἱμάτιον τὸ περιβόλαιον αὐ τοῦ.

[02032]    Τὸ αὐτοῦ ἀντὶ τοῦ αὐτῆς τέθεικεν.

[02033]    Οὕτω γὰρ καὶ ὁ Ἀκύλας καὶ ὁ Θεοδοτίων ἡρμήνευσαν·

[02034]    Ἄβυσσον ὡσεὶ ἔνδυμα περιέβαλες αὐτήν.

[02035]    Ἄβυσσον δὲ καλεῖ τὴν ὑγρὰν οὐσίαν ἡ θεία Γραφή.

[02036]    Οὕτω καὶ ἐν ἀρχῇ τῆς κτίσεως ὁ μακάριος ἔφη Μωσῆς·

[02037]    Ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος, καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου.

[02038]    Ἐπειδὴ τοίνυν παν ταχόθεν ὕδασιν ἡ γῆ περιέχεται, καὶ τὰ μεγάλα μὲν καὶ ἄπλωτα πελάγη ταύτης ἐστὶ τέρμα, μέσην δὲ αὐτὴν διατέμνει ἕτερα ἄττα πλείονα, εἰκότως ἔφη τὴν ἄβυσσον καθάπερ ἱμάτιον ἐπικεῖσθαι τῇ γῇ.

[02039]    Ἐπὶ τῶν ὀρέων στήσονται ὕδατα.

[02040]    [ζʹ, ηʹ.] Ἀπὸ ἐπιτιμήσεώς σου φεύξονται·

[02041]    ἀπὸ φωνῆς βροντῆς σου δειλιάσουσιν.

[02042]    Ἀναβαίνουσιν ὄρη, καὶ καταβαί νουσι πεδία, εἰς τὸν τόπον ὃν ἐθεμελίωσας αὐτοῖς.

[02043]    ∆ιὰ πάντων διδάσκει τοῦ Θεοῦ τὴν προμήθειαν ἐφ εστῶσαν τῇ κτίσει.

[02044]    Τούτου χάριν γὰρ τὰς τῶν ὀρῶν κορυφὰς ἡ θάλαττα μιμουμένη τοῖς κύμασιν, οὐκ ἐπικλύζει τὴν ἤπειρον·

[02045]    ἀλλὰ καθάπερ ἡμεῖς τὴν βροντὴν κατεπτήχαμεν, οὕτως ἐκείνη τὸν κείμενον δέδιεν ὅρον.

[02046]    Τὸ δὲ, Ἐπὶ τῶν ὁρέων στήσονται ὕδα τα, ἀντὶ τοῦ, Ὡς ὄρος ἕστηκε·

[02047]    τὸ δὲ, Ἀναβαί-νουσιν ὄρη, ἀντὶ τοῦ, Ὡς ὄρη.

[02048]    θʹ.

[02049]    Ὅριον ἔθου, ὃ οὐ παρελεύσεται·

[02050]    οὐδὲ ἐπιστρέψουσι καλύψαι τὴν γῆν.

[02051]    Αἰσχύνεται μὲν τὴν ψάμμον ἡ θάλασσα, καὶ μέχρις ἐκείνης λυτ τῶσα, καθάπερ χαλινῷ τῷ ὅρῳ τῷ θείῳ κωλυομένη, ἀναχαιτίζεται πάλιν, καὶ εἰς τοὐπίσω χωρεῖ.

[02052]    ιʹ.

[02053]    Ὁ ἐξαποστέλλων πηγὰς ἐν φάραγξιν, ἀνα μέσον τῶν ὀρέων διελεύσονται ὕδατα.

[02054]    Εἶτα τὴν τούτων ὑποδείκνυσι χρείαν.

[02055]    ιαʹ, ιβʹ.

[02056]    Ποτιοῦσι πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ·

[02057]    προσ δέξονται ὄναγροι εἰς δίψαν αὐτῶν.

[02058]    Ἐπ' αὐτὰ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσει, ἐκ μέσου τῶν πετρῶν δώσουσι φωνήν.

[02059]    Καὶ τοῦτο τῆς θείας Προνοίας τεκμήριον μέγιστον, τὸ μὴ μόνον τῶν ἀν θρώπων, ἀλλὰ καὶ τῶν ἀλόγων τὴν χρείαν πλη ^[80.1700] ροῦν.

[02060]    ∆ιὰ τοῦτο ὄρη τέμνων παρόδους τοῖς ὕδασιν ἐτεκτήνατο·

[02061]    ὥστε μὴ μόνον ἀνθρώπους ἔχειν ἀφ θόνως τὰ νάματα τῶν πηγῶν·

[02062]    ἀλλὰ καὶ τῶν χερ σαίων, καὶ τῶν ἀεροπόρων ζώων τὰ γένη.

[02063]    Τὸ δὲ, Προσδέξονται ὄναγροι εἰς δίψαν αὐτῶν.

[02064]    ὁ Σύμ μαχος οὕτως ἡρμήνευσεν, Ἀνακτήσεται ὄναγρος δίψαν αὑτοῦ.

[02065]    ιγʹ.

[02066]    Ποτίζων ὄρη ἐκ τῶν ὑπερῴων αὑτοῦ·

[02067]    ἀπὸ καρποῦ τῶν ἔργων σου χορτασθήσεται ἡ γῆ.

[02068]    Οὐ γὰρ μόνον κάτωθεν ἀναβλύζει, καὶ παρασκευάζει τῶν ὑδάτων τὴν φύσιν·

[02069]    ἀλλ' ἄνωθεν διὰ νεφῶν τὴν ἀρδείαν προσφέρει.

[02070]    Εἶτα τὴν ἐντεῦθεν ὑποδεί κνυσιν ὠφέλειαν.

[02071]    ιδʹ.

[02072]    Ὁ ἐξανατέλλων χόρτον τοῖς κτήνεσι·

[02073]    καὶ χλόην τῇ δουλείᾳ τῶν ἀνθρώπων, τοῦ ἐξαγαγεῖν ἄρτον ἐκ τῆς γῆς.

[02074]    Φύεται γὰρ ἡ πόα, καὶ διατρέ φει τὰ κτήνη, τὰ εἰς χρείαν ἀνθρώπων γεγενημένα·

[02075]    τρέφονται δὲ καὶ οἱ καρποὶ διὰ τῶν ὑετῶν, καὶ ὥριμοι γίνονται, καὶ τοῖς ἀνθρώποις προσφέρονται.

[02076]    Τοῦτο καὶ ἐν ἑτέρῳ ἔφη ψαλμῷ·

[02077]    Ἀνθρώπους καὶ κτήνη σώσεις, Κύριε.

[02078]    Ἀλλ' ὅμως διὰ τὴν τῶν ἀν θρώπων χρείαν καὶ τὰ κτήνη ταύτης ἀπολαύει τῆς προμηθείας.

[02079]    ιεʹ.

[02080]    Καὶ οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου, τοῦ ἱλαρῦναι πρόσωπον ἐν ἐλαίῳ·

[02081]    καὶ ἄρτος καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει.

[02082]    Σαφέστερον δὲ ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν·

[02083]    Ἐκβλαστῶν χόρτον τοῖς κτήνεσι, καὶ χλόην τῇ δουλείᾳ τῶν ἀνθρώπων·

[02084]    εἰς τὸ ἐκφῦσαι τροφὴν ἀπὸ γῆς, καὶ οἶνον εὐφραίνειν καρδίαν ἀνθρώπου·

[02085]    στίλβειν πρόσωπον ἐν ἐλαίῳ, καὶ ἄρτον καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζειν.

[02086]    Ἐπὶ τοῦτο γὰρ, φησὶν, ὁ τῶν ὅλων Θεὸς τῇ γῇ τοὺς ὑετοὺς δι ηνεκῶς χορηγεῖ, ὥστε τοὺς παντοδαποὺς βλαστῆσαι καρποὺς, καὶ ἄρτῳ μὲν στηρίξαι καὶ διαθρέψαι τῶν ἀνθρώπων τὴν φύσιν·

[02087]    οἴνῳ δὲ εὐφρᾶναι καὶ θυμηρεστέραν ἐργάσασθαι τὴν ζωήν·

[02088]    ἐλαίῳ δὲ οὐ μόνον ἔνδοθεν διαθρέψαι, ἀλλὰ καὶ ἔξωθεν λαμπρῦναι τὰ σώματα.

[02089]    ιὰʹ.

[02090]    Χορτασθήσονται τὰ ξύλα τοῦ πεδίου.

[02091]    Ὁ δὲ Ἑβραῖος, καὶ οἱ λοιποὶ, τοῦ Κυρίου τεθείκασι.

[02092]    ∆ιεξελθὼν τὰ κάρπιμα, ἀναγκαίως μνημονεύει καὶ τῶν ἀκάρπων, ὡς ἀναγκαίαν τοῖς ἀνθρώποις καὶ αὐτῶν παρεχόντων χρείαν.

[02093]    ∆ιὰ τοῦτο καὶ Κυρίου αὐτὰ προσηγόρευσεν·

[02094]    ὡς αὐτοφυᾶ, καὶ οὐ χειρό κμητα, ἀλλὰ τῷ θείῳ λόγῳ βλαστήσαντα.

[02095]    ∆ιὸ καὶ ἐπήγαγεν·

[02096]    Αἱ κέδροι τοῦ Λιβάνου, ἃς ἐφύτευσας.

[02097]    Οὔτε γὰρ ἀλσοκόμοι τινὲς τούτων γεγένηντο φυ τουργοί·

[02098]    ἀλλ' ὁ θεῖος Λόγος ἀμφιλαφεῖς τὰς τῶν ὀρῶν κορυφὰς εἰργάσατο.

[02099]    Τοῦ μέντοι Λιβάνου ὡς ἐπισήμου μνημονεύσας, καὶ τῶν ἐν αὐτῷ κέδρων, καὶ τἄλλα ὄρη καὶ δένδρα διὰ τούτων ἐδήλωσεν.

[02100]    ^[80.1701] ιζʹ.

[02101]    Ἐκεῖ στρουθία ἐννοσσεύσουσι·

[02102]    τοῦ ἐρωδιοῦ ἡ κατοικία ἡγεῖται αὐτῶν.

[02103]    Ὁ δὲ Ἀκύλας οὕτως·

[02104]    Ἐκεῖ ὄρνεα νοσσεύσουσιν·

[02105]    ἐρωδιῷ ἐλάται οἶ κος αὐτῷ.

[02106]    Ὁ δὲ Σύμμαχος, Ὅπου στρουθία ἐννοσσεύσει, τῷ ἴκτινι βόρατον οἴκησις.

[02107]    Τὰ γὰρ αὐτὰ δένδρα ἄλλην μὲν ἀνθρώποις χρείαν, ἄλλην δὲ τοῖς ὀρνέοις παρέχει·

[02108]    ἀνθρώποις μὲν γὰρ εἰς κατασκευὴν οἰκιῶν ἐπιτήδεια·

[02109]    τῶν δὲ ὀρνέων αὐτὰ δέχεται τὰς οἰκήσεις.

[02110]    ιηʹ.

[02111]    Ὄρη τὰ ὑψηλὰ ταῖς ἐλάφοις·

[02112]    πέτρα κατα φυγὴ τοῖς λαγωοῖς.

[02113]    Οὐ παρορᾷ σου, φησὶν, οὐδὲ τὰ σμικρὰ τῶν ζώων ἡ πρόνοια, ἀλλὰ ταῖς μὲν ἐλάφοις ἔδωκας ἐνδιαίτημα τὰς τῶν ὀρῶν κορυφάς·

[02114]    τοῖς δὲ σμικροτέροις τῶν ζώων, τὰς τῶν πετρῶν καταδύσεις ιθʹ.

[02115]    Ἐποίησε σελήνην εἰς καιρούς.

[02116]    Τὰ κατὰ γῆν ἅπαντα διεξελθὼν, καὶ τῶν ἀοράτων φύσεων τὴν δημιουργίαν δείξας, καὶ τῶν οὐρανῶν ὑποδείξας τὴν ποίησιν, καὶ τῶν φωστήρων ποιεῖται τὴν μνήμην, οἳ κατὰ τὴν τετάρτην ἡμέραν ἐγένοντο.

[02117]    Καὶ λέγει τὴν τῆς σελήνης δημιουργίαν διὰ τὴν τῶν καιρῶν γεγενῆσθαι διδασκαλίαν·

[02118]    αἱ γὰρ αὐτῆς ἀλλοιώ σεις μετρεῖσθαι τὸν χρόνον παρασκευάζουσι.

[02119]    Τοῦ γὰρ μηνὸς τὸ μέτρον αὐτὴ ποιεῖ, ἐν τοσαύταις ἡμέ ραις αὔξουσά τε καὶ φθίνουσα.

[02120]    Ὁ ἥλιος ἔγνω τὴν δύσιν αὑτοῦ.

[02121]    Οὐκ ἔμψυχος ὢν, οὐδὲ λόγῳ χρώ μενος·

[02122]    ἀλλὰ κατὰ τὸν θεῖον ὅρον ὁδεύων, οὕτως ποιεῖ τὴν ἡμέραν φαινόμενος, καὶ τὴν νύκτα κρυ πτόμενος·

[02123]    καὶ τὸν αὐτὸν δρόμον ἔχει ἀεὶ, καὶ τὰ μέτρα φυλάττει.

[02124]    κʹ.

[02125]    Ἔθου σκότος, καὶ ἐγένετο νύξ.

[02126]    Ἀναγκαία καὶ ταύτης ἡ χρεία·

[02127]    τῇ μὲν τοῦ φωτὸς ὑποχωρήσει συνισταμένη·

[02128]    ἀνάπαυσιν δὲ τοῖς ἀνθρώποις παρ εχομένη.

[02129]    Ἐν αὐτῇ διελεύσονται πάντα τὰ θηρία τοῦ δρυμοῦ.

[02130]    [καʹ.] Σκύμνοι ὠρυόμενοι τοῦ ἁρπάσαι, καὶ ζητῆσαι παρὰ τοῦ Θεοῦ βρῶσιν αὐτοῖς.

[02131]    Ἡ γὰρ νὺξ τοῖς μὲν ἀνθρώποις ἀνάπαυλαν πραγματεύεται, ἄδειαν δὲ τοῖς θηρίοις παρέχει, ὥστε πεινώσας ἐμπλῆσαι γαστέρας.

[02132]    Τὸ δὲ, Ζητῆσαι παρὰ τοῦ Θεοῦ βρῶσιν αὐτοῖς, ἀντὶ τοῦ, Καὶ τούτοις ἡ θεία Πρόνοια παρέχει τὴν χρείαν.

[02133]    Τὸ μὲν γὰρ παρὰ τοῦ Θεοῦ αἰτεῖν, λογικῶν·

[02134]    τὸ δὲ ζητεῖν, καὶ τῶν ἀλόγων·

[02135]    ἀλλ' ὅμως καὶ τούτοις ὁ Θεὸς τὴν ἀναγκαίαν παρ έχει τροφήν.

[02136]    κβʹ, κγʹ.

[02137]    Ἀνέτειλεν ὁ ἥλιος, καὶ συνήχθησαν, καὶ εἰς τὰς μάνδρας αὑτῶν κοιτασθήσονται.

[02138]    Ἐξ ελεύσεται ἄνθρωπος ἐπὶ τὸ ἔργον αὑτοῦ·

[02139]    καὶ ἐπὶ τὴν ἐργασίαν αὑτοῦ ἕως ἑσπέρας.

[02140]    Ἡλίου δὲ ἀν ίσχοντος, τὰ μὲν εἰς τὰς οἰκείας καταδύσεις χωρεῖ·

[02141]    οἱ δὲ ἄνθρωποι τὸν τῆς προτεραίας ἀποθέμενοι πόνον, προθύμως πάλιν ἐν τοῖς ἔργοις διημε ρεύουσιν.

[02142]    ^[80.1704] κδʹ.

[02143]    Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε! πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας.

[02144]    Ἕκαστον τῶν εἰρημένων λο γισάμενος ὁ Προφήτης, καὶ τὴν πολλὴν τοῦ Θεοῦ κηδεμονίαν καταμαθὼν, ἐν μέσῳ τῆς διηγήσεως τὸν ὕμνον ἀνέπεμψε·

[02145]    θαυμαστὰ, καὶ λίαν ἀξιάγαστα, καὶ σοφίας μεστὰ φήσας εἶναι πάντα τοῦ Θεοῦ τὰ ποιήματα.

[02146]    Εὗρε γὰρ καὶ τὴν ὑπό τινων δυσσεβῶν διαβαλλομένην νύκτα σφόδρα χρησιμωτάτην, καὶ τὰ ἄκαρπα ξύλα χρείαν ἑτέραν εἰσφέροντα·

[02147]    καὶ τῶν θηρίων τὰ γένη εἰς πολλὰ τοῖς ἀνθρώποις ἁρμόδια.

[02148]    Ἐπληρώθη ἡ γῆ τῆς κτήσεώς σου.

[02149]    Οἱ δὲ ἄλλοι ἑρμηνευταὶ κτίσεως τεθείκασιν·

[02150]    ἀντὶ τοῦ, Παντο δαπῶν αὐτὴν ἐνέπλησας ἀγαθῶν.

[02151]    Ἀπὸ μέντοι τῆς γῆς, καὶ πρὸς τὴν γείτονα θάλασσαν μεταβαίνει, καί φησιν·

[02152]    κεʹ.

[02153]    Αὕτη ἡ θάλασσα, ἡ μεγάλη καὶ εὐρύχωρος·

[02154]    ἐκεῖ ἑρπετὰ ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός·

[02155]    ζῶα μικρὰ μετὰ μεγάλων.

[02156]    Καὶ τοῦτο δὲ τῆς θείας Κηδεμονίας τεκμήριον·

[02157]    τὸ τὰ σμικρὰ γένη τοῖς μεγάλοις ἐνδιαι τᾶσθαι, καὶ μὴ παντελῶς ὑπ' ἐκείνων καταναλί σκεσθαι.

[02158]    κὰʹ.

[02159]    Ἐκεῖ πλοῖα διαπορεύονται.

[02160]    Χρεία καὶ αὐτὴ τῶν ἀνθρώπων μεγίστη.

[02161]    ∆ιὰ ναυπηγικῆς γὰρ τέχνης, καὶ κυβερνητικῆς ἐπιστήμης, παρ' ἀλλή λων κομιζόμεθα καὶ τὰ ἐνδέοντα καὶ τὸν παρ' ἡμῖν φυόμενον καρπὸν χορηγοῦμεν ἑτέροις, καὶ δεχόμεθα τὸν παρ' ἐκείνοις γινόμενον.

[02162]    ∆ράκων οὗτος ὃν ἔπλασας ἐμπαίζειν αὐτῷ.

[02163]    ∆ιὰ τοῦ δρά κοντος τὰ μεγάλα παρεδήλωσε κήτη, ἃ τοῖς μεγά λοις πελάγεσιν ἐμφιλοχωρεῖ.

[02164]    Τὸ δὲ, ἐμπαίζειν αὐτῷ, ἀντὶ τοῦ, αὐτῇ τῇ θαλάσσῃ·

[02165]    ἀῤῥενικῶς γὰρ αὐτὴν ὁ Ἑβραῖος καὶ ὁ Σύρος καλεῖ.

[02166]    Οὕτω, φησὶν, ἐστὶ μεγάλη, ὅτι καὶ τὰ μύρια τῶν ἰχθύων περίκειται γένη, καὶ τὰ μέγιστα κήτη ἀδεῶς ἐν αὐ τῇ νήχεται.

[02167]    Εἰ δέ τισι δοκεῖ καὶ ἀλληγορῆσαι τὸν δράκοντα, διὰ τὸ καὶ ἐν τῷ Ἡσαΐᾳ·

[02168]    Τὴν μάχαιραν τὴν μεγάλην, καὶ τὴν ἁγίαν, καὶ τὴν ἰσχυρὰν, ἐπὶ τὸν δράκοντα χωρεῖν·

[02169]    τὸν ὄφιν τὸν σκολιὸν, τὸν ἐν τῇ θαλάττῃ·

[02170]    οὐδὲ ἡμεῖς παραιτησόμεθα τὴν τοιαύτην διάνοιαν·

[02171]    ἐπειδὴ καὶ παρὰ τῷ Ἰὼβ εὑ ρίσκομεν τοῦτο τὸ ζῶον ἀπὸ τῶν θείων ἀγγέλων καταπαιζόμενον.

[02172]    Καὶ ὁ Κύριος ἐξουσίαν ἔδωκε τοῖς ἑαυτοῦ μαθηταῖς, πατεῖν ἐπάνω ὄφεων, καὶ σκορ πίων, καὶ ἐπὶ πᾶσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ.

[02173]    κζʹ.

[02174]    Πάντα πρὸς σὲ προσδοκῶσι, δοῦναι τὴν τροφὴν αὐτῶν εἰς εὔκαιρον.

[02175]    Παρὰ σοῦ, φησὶν, εἰς καιρὸν ἅπαντα τὴν χρείαν κομίζεται.

[02176]    Τὰ γὰρ ἄλογα ζητεῖ μὲν τὴν τροφήν·

[02177]    ἀγνοεῖ δὲ τὸν χορηγόν·

[02178]    δέ χεται δὲ ὅμως ταύτην παρὰ τοῦ Ποιητοῦ.

[02179]    κηʹ.

[02180]    ∆όντος σου αὐτοῖς, συλλέξουσιν.

[02181]    Σοῦ παρ έχοντος τὴν ἀφθονίαν, τούτων ἕκαστον καρποῦται τὰ πρόσφορα.

[02182]    Ἀνοίξαντος δέ σου τὴν χεῖρα, τὰ σύμ ^[80.1705] παντα πλησθήσονται χρηστότητος.

[02183]    Τὴν εὐ κολίαν τῆς τῶν ἀγαθῶν χορηγίας διὰ τούτων ἐδή λωσεν.

[02184]    Ὥσπερ γὰρ εὐπετὲς εἴσω νενευκότας ἐκτεῖ ναι δακτύλους, οὕτω ῥᾴδιον τῷ Θεῷ τῶν ἀγαθῶν ἁπάντων δωρήσασθαι τὴν φοράν.

[02185]    κθʹ.

[02186]    Ἀποστρέψαντος δέ σου τὸ πρόσωπον, τα ραχθήσονται.

[02187]    Καθάπερ δὲ πάσης ἐμφορεῖς θυμη δίας τοὺς τῶν ἀγαθῶν ἀπολαύοντας, ἐν εὐμενείᾳ ταῦτα δωρούμενος·

[02188]    οὕτως ἀποστρεφομένου σου, τα ραχῆς ἅπαντα καὶ δέους ἐμπίπλαται.

[02189]    Ἀντανελεῖς τὸ πνεῦμα αὐτῶν, καὶ ἐκλείψουσι, καὶ εἰς τὸν χοῦν αὑτῶν ἐπιστρέψουσι.

[02190]    Σοῦ γὰρ βουλομένου, καὶ ὁ τῆς ψυχῆς καὶ ὁ τοῦ σώματος γίνεται χωρισμός·

[02191]    μεθ' ὃν τὸ σῶμα φθορᾷ παραδίδοται, καὶ εἰς τὸν πρόγονον ἀναλύεται χοῦν.

[02192]    Πνεῦμα δὲ ἐνταῦθα τὴν ψυχὴν προσηγόρευσεν.

[02193]    λʹ.

[02194]    Ἐξαποστελεῖς τὸ πνεῦμά σου, καὶ κτισθή σονται, καὶ ἀνακαινιεῖς τὸ πρόσωπον τῆς γῆς.

[02195]    Ἐνταῦθα σαφῶς ἡμῖν τὴν ἀνάστασιν προεκήρυξε, καὶ τὴν διὰ τοῦ παναγίου Πνεύματος ἀναβίωσιν.

[02196]    Οὕτω δὲ καὶ Ἡλίας ὁ πάνυ τῆς χήρας τρὶς ἐμφυσήσας τῷ παιδαρίῳ, καὶ διὰ τῆς ἐνοικούσης πνευ ματικῆς χάριτος ἐπαναγαγὼν ζωήν·

[02197]    οὕτω καὶ Ἑλισσαῖος τὸν τῆς Σουμανίτιδος ἐζωοποίησε παῖδα, τῷ πνευματικῷ χρησάμενος ἐμφυσήματι, καὶ τῷ ζωοποιῷ πνεύματι πραγματευσάμενος τὴν ζωήν.

[02198]    Οὕτω τῆς θείας δυνάμεως, καὶ τήνδε τὴν ἐνέργειαν δείξας, εἰς ὑμνῳδίαν μεταφέρει τὴν γλῶτταν.

[02199]    λαʹ.

[02200]    Ἤτω ἡ δόξα Κυρίου εἰς τοὺς αἰῶνας.

[02201]    Ἀεὶ, φησὶν, αὐτὸν παρὰ πάντων ὑμνεῖσθαι δίκαιον.

[02202]    Εὐφρανθήσεται Κύριος ἐπὶ τοῖς ἔργοις αὑτοῦ.

[02203]    Τὴν ἐσομένην τῶν ἀνθρώπων θεογνωσίαν διὰ τούτων ἐθέσπισε.

[02204]    Τῆς γὰρ προτέρας ἀπάτης τῶν ἀνθρώπων ἀπαλλαγέντων, καὶ δεξαμένων τοῦ Θεοῦ τὴν ἐπί γνωσιν, εὐφρανθήσεται Θεὸς, οὐ προσκυνούμενος, ἀλλὰ σωζομένους ὁρῶν.

[02205]    λβʹ.

[02206]    Ὁ ἐπιβλέπων ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ ποιῶν αὐτὴν τρέμειν·

[02207]    ὁ ἁπτόμενος τῶν ὀρέων, καὶ καπνί ζονται.

[02208]    Εἰκότως ταῦτα προστέθεικε, τὸ ἀνενδεὲς διδάσκων τῆς θείας φύσεως.

[02209]    Οὐ γὰρ ὡς δεόμενος τέρπεται προσκυνούμενος·

[02210]    ἀλλ' ὡς σώζειν βουλό μενος, τὴν ἀλήθειαν δείκνυσι·

[02211]    καὶ κολάζειν δυνά μενος, οὐκ ἐπιφέρει τὴν κόλασιν·

[02212]    καί τοι μόνῃ τῇ ἐπιφανείᾳ σείων τὴν γῆν, καὶ πυρὸς καὶ καπνοῦ τὰ ὄρη πληρῶν.

[02213]    Τοῦτο δὲ καὶ ἐν τῷ Σινᾷ ὄρει πεποίηκε·

[02214]    τὴν οἰκείαν γὰρ ποιησάμενος ἐπιφάνειαν, τὸ ὄρος ἅπαν ἔδειξε καπνιζόμενον.

[02215]    λγʹ.

[02216]    Ἄσω τῷ Κυρίῳ ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω.

[02217]    Καὶ ταῦτα εἰκότως προσ τέθεικεν.

[02218]    Οὐ γάρ ἐστιν ἐν τῷ θανάτῳ ὁ μνημο νεύων αὐτοῦ, ἐν δὲ τῷ ᾅδῃ τίς ἐξομολογήσεται ^[80.1708] αὐτῷ;

[02219]    Οὕτως ἀπεκλείσθη ταῖς μωραῖς παρθένοις τοῦ νυμφῶνος ἡ θύρα, τὸν τῆς λαμπαδοφο ρίας καιρὸν εἰς ἀγορασίαν ἐλαίου δαπανησά σαις.

[02220]    λδʹ.

[02221]    Ἡδυνθείη αὐτῷ ἡ διαλογή μου.

[02222]    Τὴν διαλογὴν, διάλεξιν ὁ Σύμμαχος εἴρηκεν·

[02223]    ὁ δὲ Ἀκύλας, ὁμιλίαν.

[02224]    Εὔχομαι δὲ, φησὶ, ταύτην μου τὴν ὑμνῳδίαν ἡδίστην καὶ τερπνοτάτην ὀφθῆναι.

[02225]    Ἐγὼ δὲ εὐφρανθήσομαι ἐπὶ τῷ Κυρίῳ.

[02226]    Τούτου γὰρ, φησὶν, γινομένου, ἐγὼ τὴν ἐντεῦθεν εὐθυμίαν καρπώσομαι.

[02227]    λεʹ.

[02228]    Ἐκλείποιεν ἁμαρτωλοὶ ἀπὸ τῆς γῆς·

[02229]    καὶ ἄνομοι, ὥστε μὴ ὑπάρχειν αὐτούς.

[02230]    Τὸ θεῖον κάλλος, καὶ τὸν ἄῤῥητον πλοῦτον ὡς ἐνῆν ἀνθρω πείᾳ φύσει διεξελθὼν, πάντας ἀνθρώπους τῆς αὐ τῆς μεταλαχεῖν ἱμείρεται γνώσεως, καὶ τὴν τῶν ἁμαρτωλῶν πάμπαν ἐκλεῖψαι συμμορίαν ἱκετεύει·

[02231]    οὐκ αὐτοὺς ἀπολέσθαι παρακαλῶν, ἀλλὰ μεταβλη θῆναι δεόμενος, καὶ παύσασθαι αὐτῶν τὸ στῖφος ἀντιβολῶν μεταταξαμένων καὶ μεταμαθόντων τὰ θεῖα.

[02232]    Εἰ δέ τις ἑτέρως ταῦτα βούλεται νοεῖν τὰ ῥητὰ, ὡς τοῦ προφήτου τοὺς δυσσεβείᾳ συζῶντας ὑπο βάλλοντος ἀραῖς, καὶ οὕτως εὑρήσει τῇ ἀποστολικῇ διδασκαλίᾳ τὴν προφητείαν συμβαίνουσαν.

[02233]    Καὶ γὰρ ὁ μακάριος Παῦλος Κορινθίοις ἐπιστέλλων, τοιοῦτον ἀκροτελεύτιον τέθεικεν·

[02234]    Εἴ τις οὐ φιλεῖ τὸν Κύ ριον Ἰησοῦν, ἤτω ἀνάθεμα.

[02235]    Ἴδιον γὰρ τῶν θερμῶς ἀγαπώντων.

[02236]    Εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον.

[02237]    Οἱ μὲν οὖν ὑμνεῖν τὸν τοσούτων ἀγα θῶν χορηγὸν οὐ βουλόμενοι, ἐκεῖνα πασχέτωσαν ἅπερ εἴρηκα·

[02238]    σὺ δὲ, ὦ ψυχὴ, ἐνδελεχῶς τὸν σὸν ὕμνει ∆ημιουργὸν καὶ Σωτῆρα.

[02239]    ΕΡΜΗΝ.

[02240]    ΤΟΥ Ρ∆ʹ.

[02241]    ΨΑΛΜΟΥ.

[02242]    Ἀλληλούϊα.

[02243]    Ὑμνεῖν καὶ οὗτος ὁ ψαλμὸς παρακελεύεται τὸν τῶν ὅλων Θεόν·

[02244]    δηλοῖ δὲ καὶ ἡ ἐπιγραφή.

[02245]    Τὸ γὰρ ἀλληλούϊα, Αἰνεῖτε τὸν Κύ ριον ἑρμηνεύεται.

[02246]    Ἀναμιμνήσκει δὲ τῶν πρὸς τοὺς πατριάρχας ὑπὸ τοῦ Θεοῦ γεγενημένων ὑποσχέ σεων, καὶ τῶν δι' ἐκείνους ὑπ' αὐτοῦ παρασχεθέν των ἀγαθῶν τοῖς ἐκείνων ἐκγόνοις.

[02247]    Ἱκανὴ γὰρ καὶ τούτων κἀκείνων ἡ μνήμη, τοὺς τοσούτων εὐερ γεσιῶν ἀπολαύσαντας εἰς ζῆλον τῆς τῶν προγόνων ἀρετῆς ἐρεθίσαι καὶ παραθῆξαι.

[02248]    ∆ιδάσκει δὲ καὶ κατὰ ταυτὸν, καὶ τὸν νέον λαὸν, ὡς οὐκ ἀδίκως τὸν ἀχάριστον ἐκεῖνον λαὸν τῆς οἰκείας κηδεμονίας ἐγύμνωσεν.

[02249]    Ἐπειδὴ γὰρ Θεοῦ λαὸς ἐχρημάτιζον, καὶ προφανῶς τῆς θείας προμηθείας ἀπήλαυον, ἔρημοι δὲ ταύτης ὕστερον ἐγένοντο παντελῶς·

[02250]    διὰ τῶν προκειμένων ψαλμῶν διδάσκει πάντας ἀνθρώ πους, ὅσα μὲν αὐτὸν εὐεργέτησε καὶ ἡλίκα, ὅπως δὲ ἀχάριστοι περὶ τὰς εὐεργεσίας ἐκεῖνοι γεγένην ^[80.1709] ται·

[02251]    ὡς ἂν ὁμοῦ καὶ τῆς κατ' ἐκείνων ἐξενεχθείσης ψήφου τὸ δίκαιον καταμάθοιεν ἅπαντες, καὶ τῆς ἀχαριστίας ὁρῶντες τὰ ἐπίχειρα, μὴ τὴν αὐτὴν ἐκείνοις βαδίζοιεν, ἀλλὰ τὴν εὐθεῖαν ὁδεύσοιεν.

[02252]    αʹ.

[02253]    Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ, καὶ ἐπικαλεῖσθε τὸ ὄνομα αὐτοῦ.

[02254]    Τὸ δὲ ἐπικαλεῖσθε, κηρύσσητε ὁ Σύμμαχος εἴρηκε.

[02255]    Παρακελεύεται δὲ ὁ λόγος τὴν εὐχαριστήριον ὑμνῳδίαν προσφέρειν, καὶ δι ηγεῖσθαι τὰς θείας εὐεργεσίας.

[02256]    Ἀπαγγείλατε ἐν τοῖς ἔθνεσι τὰ ἔργα αὐτοῦ.

[02257]    ∆ῆλόν ἐστι καὶ σαφὲς, ὡς ὄνησιν οὐκ Ἰουδαίοις μόνον, ἀλλὰ, καὶ τοῖς ἔθνεσιν ἅπασιν πραγματεύεται.

[02258]    βʹ.

[02259]    Ἄσατε αὐτῷ, καὶ ψάλατε αὐτῷ·

[02260]    διηγήσασθε πάντα τὰ θαυμάσια αὐτοῦ.

[02261]    Ὕμνοις αὐτὸν καὶ μελῳδίαις ἀμείβεσθε·

[02262]    καὶ τοὺς ἀγνοοῦντας διδά ξατε τὰ παρ' αὐτοῦ γεγενημένα θαύματα.

[02263]    γʹ.

[02264]    Ἐπαινεῖσθε ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἁγίῳ αὐτοῦ.

[02265]    Ὁ δὲ Ἀκύλας καυχᾶσθε ἀντὶ τοῦ ἐπαινεῖσθε τέθεικε.

[02266]    Παρακελεύεται δὲ ὁ λόγος, μὴ ἐπὶ πλού τῳ, μὴ ἐπὶ ῥώμῃ, μὴ ἐπὶ δυναστείᾳ μέγα φρονεῖν, ἀλλ' ἐν τῇ τοῦ Θεοῦ γνώσει καὶ προμηθείᾳ.

[02267]    Τοῦτο παρηγγύησε καὶ ὁ θεῖος Ἀποστόλος·

[02268]    Ὁ καυχώμενος γὰρ, φησὶν, ἐν Κυρίῳ καυχάσθω.

[02269]    Ταῦτα καὶ ἡ σοφωτάτη Ἄννα διέξεισι, Μὴ καυχάσθω ὁ σο φὸς ἐν τῇ σοφίᾳ αὑτοῦ, καὶ μὴ καυχάσθω ὁ ἰσχυ ρὸς ἐν τῇ ἰσχύϊ αὑτοῦ.

[02270]    Καὶ, Μὴ καυχάσθω ὁ πλού σιος ἐν τῷ πλούτῳ αὑτοῦ, ἀλλ' ἐν τούτῳ καυχάσθω ὁ καυχώμενος, ἐν τῷ συνιεῖν καὶ γινώσκειν τὸν Κύ ριον, καὶ ποιεῖν κρῖμα καὶ δικαιοσύνην ἐπὶ τῆς γῆς.

[02271]    Εὐφρανθήτω καρδία ζητούντων τὸν Κύ ριον.

[02272]    Τῆς γὰρ εἰς τὸν Θεὸν ἐλπίδος εὐφροσύνη καρπός.

[02273]    δʹ.

[02274]    Ζητήσατε τὸν Κύριον, καὶ κραταιώθητε.

[02275]    Καὶ διδάσκων πῶς δεῖ τοῦτο ποιεῖν, ἐπήγαγε·

[02276]    Ζητήσατε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ διαπαντός.

[02277]    Οὐ γὰρ ἅπαξ ἢ δὶς, ἀλλὰ παρὰ πάντα τὸν βίον τὴν ἄνωθεν ἐπικουρίαν προσήκει ζητεῖν, καὶ τὴν ὠφέ λειαν καρποῦσθαι.

[02278]    Ἄμαχοι γὰρ οἱ ζητοῦντες ἔσονται, καὶ ἀήττητοι.

[02279]    Τοῦτο καὶ ὁ Κύριος νομοθετῶν ὑπηγ γείλατο·

[02280]    Αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑμῖν, ζητεῖτε καὶ εὑρήσετε, κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑμῖν·

[02281]    πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαμβάνει, καὶ ὁ ζητῶν εὑρίσκει, καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται.

[02282]    εʹ.

[02283]    Μνήσθητε τῶν θαυμασίων αὐτοῦ ὧν ἐποίησε, τὰ τέρατα αὐτοῦ, καὶ τὰ κρίματα τοῦ στόματος αὐτοῦ.

[02284]    Μὴ παράδοτε λήθῃ τὰς ἀῤῥήτους θαυ ματουργίας, ἃς τῇ δικαίᾳ ψήφῳ κοσμήσας ὁ ∆εσπό της εἰργάσατο.

[02285]    Κρίματα γὰρ ἐνταῦθα προσηγό ρευσε τὰ ἐνδίκως ὑπὸ τοῦ Θεοῦ γεγενημένα θαύ ματα.

[02286]    Ἐπειδὴ γὰρ τῶν ἐν Αἰγύπτῳ γεγενημένων ποιεῖται διήγησιν, προδιδάσκει τῆς Αἰγυπτίων τι μωρίας τὸ δίκαιον.

[02287]    ὰʹ.

[02288]    Σπέρμα Ἀβραὰμ δοῦλοι αὐτοῦ, υἱοὶ Ἰακὼβ ἐκλεκτοὶ αὐτοῦ.

[02289]    Τοὺς αὐτοὺς καὶ τοῦτο κἀκεῖνο ^[80.1712] καλεῖ, ὡς τοὺς μὲν ἀπογόνους, τοὺς δὲ υἱοὺς χρη ματίσαντας.

[02290]    Ἐκλεκτοὺς δὲ προσηγόρευσεν ὡς παρὰ πάντα τὰ ἔθνη λαὸς κληθέντας Θεοῦ.

[02291]    Τοῦτο δὲ καὶ διὰ τῶν ἐπιφερομένων ἐδήλωσεν.

[02292]    ζʹ.

[02293]    Αὐτὸς Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐν πάσῃ τῇ γῇ τὰ κρίματα αὐτοῦ.

[02294]    Ὁ γὰρ αὐτὸς ὢν ἁπάντων Θεὸς καὶ Κύριος, καὶ πάσης δεσπόζων τῆς οἰκου μένης, τούτους ἴδιον λαὸν προσηγόρευσεν.

[02295]    ηʹ.

[02296]    Ἐμνήσθη εἰς τὸν αἰῶνα διαθήκης αὑτοῦ, λόγου οὗ ἐνετείλατο εἰς χιλίας γενεάς.

[02297]    Τὸ διαρ κὲς καὶ μόνιμον τῶν πρὸς τὸν Ἀβραὰμ γεγενημένων ὑποσχέσεων διὰ τούτων διδάσκει.

[02298]    Οὐ γὰρ, ὥς τινες ὑπέλαβον, ὑπερβολικὸς ὁ λόγος·

[02299]    ἀλλ' ἀληθὴς καὶ θεῖος.

[02300]    Ὑπέσχετο δὲ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, ἐν τῷ σπέρ ματι αὐτοῦ εὐλογήσειν πάντα τὰ ἔθνη.

[02301]    Σπέρμα δὲ αὐτοῦ ὁ ∆εσπότης Χριστὸς κατὰ σάρκα·

[02302]    ὃς αἰώνιον ἔχει τὸ κράτος, καὶ τὴν βασιλείαν ἀνώλεθρον.

[02303]    Τοῦτο δὲ καὶ τῶν χιλίων γενεῶν ἡ μνήμη παραδηλοῖ.

[02304]    Οὐ γὰρ ἐτῶν ἀριθμὸν ὁ λόγος σημαίνει, ἀλλὰ τὸ διαρκὲς καὶ αἰώνιον τῶν γενεῶν τὸ πλῆθος αἰνίτ τεται.

[02305]    θʹ, ιʹ.

[02306]    Ὅ τι διέθετο τῷ Ἀβραὰμ, καὶ τοῦ ὅρκου αὑτοῦ τῷ Ἰσαάκ.

[02307]    Καὶ ἔστησεν αὐτὸν τῷ Ἰακὼβ εἰς πρόσταγμα, καὶ τῷ Ἰσραὴλ εἰς διαθήκην αἰώνιον.

[02308]    Τούτων τῶν ὅρκων καὶ ὁ θεσπέσιος ἐμνημόνευσε Μωσῆς·

[02309]    Εἶπε γὰρ, φησὶν, ὁ Θεὸς πρὸς Ἀβραὰμ, Κατ' ἐμαυτοῦ ὤμοσα, ἦ μὴν εὐλο γῶν εὐλογήσω, καὶ πληθύνων πληθυνῶ τὸ σπέρμα σου, ὡς τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ τῷ πλήθει·

[02310]    καὶ εὐλο γηθήσονται ἐν τῷ σπέρματί σου πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς.

[02311]    Τούτῳ τῷ ὅρκῳ καὶ τὸν Ἰσαὰκ ἀναμιμνή σκει·

[02312]    βεβαιοῖ καὶ πρὸς τὸν Ἰακὼβ τὰς συνθήκας·

[02313]    καὶ μέντοι καὶ πληροῖ ταύτας, διὰ μὲν Μωσοῦ τοὺς ἐκείνων ἐκγόνους τῆς Αἰγυπτίων ἐλευθερώσας δουλείας, διὰ δὲ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ τὴν ἐπηγγελμένην γῆν ἀποδούς·

[02314]    τὸ δὲ τέλος τῆς ἐπαγγελίας διὰ τοῦ ∆εσπότου συμπεράνας Χριστοῦ.

[02315]    ιαʹ.

[02316]    Λέγων, Σοὶ δώσω τὴν γῆν Χαναὰν, σχοί νισμα κληρονομίας ὑμῶν.

[02317]    Σχοίνισμα τὴν τῆς γῆς ἐκάλεσε δεσποτείαν·

[02318]    τῶν κεκτημένων γὰρ ἴδιον μέτρῳ τὴν γῆν ὑποβάλλειν.

[02319]    ιβʹ.

[02320]    Ἐν τῷ εἶναι αὐτοὺς ἀριθμῷ βραχεῖς, ὀλι γοστοὺς καὶ παροίκους ἐν αὐτῇ.

[02321]    Ταῦτα δὲ, φησὶν, ὑπέσχετο τοῖς πατράσιν ὀλίγοις οὖσι, καὶ σφόδρα εὐαριθμήτοις·

[02322]    δηλοῖ δὲ διὰ τούτου τοῦ ὑπισχνου μένου τὴν δύναμιν·

[02323]    ὅτι καί τοι οὕτως ὀλίγοις τοσαύτης γῆς δεσποτείαν παρέχειν ἠδύνατο.

[02324]    ιγʹ.

[02325]    Καὶ διῆλθον ἐξ ἔθνους εἰς ἔθνος, καὶ ἐκ βα σιλείας εἰς λαὸν ἕτερον.

[02326]    Παροικοῦντες γὰρ οἱ πατριάρχαι διετέλεσαν, καὶ οὐδὲ ἐφ' ἑνὸς ἱδρύμενοι ^[80.1713] τόπου·

[02327]    ἀλλὰ νῦν μὲν ὧδε, νῦν δὲ ἐκεῖ τὰς σκηνὰς μεταφέροντες.

[02328]    ιδʹ.

[02329]    Οὐκ ἀφῆκεν ἄνθρωπον ἀδικῆσαι αὐτούς.

[02330]    Κρείττους γὰρ αὐτοὺς τῶν ἀδικιῶν πειραθέντων ἀπέφηνεν.

[02331]    Καὶ ἤλεγξεν ὑπὲρ αὐτῶν βασι λεῖς.

[02332]    ιεʹ.

[02333]    Μὴ ἅπτεσθε τῶν χριστῶν μου, καὶ ἐν τοῖς προφήταις μου μὴ πονηρεύσεσθε.

[02334]    Οὕτω τὸν Φαραὼ ἤτασεν ἐτασμοῖς μεγάλοις καὶ φοβεροῖς περὶ Σάῤῥας τῆς γυναικὸς Ἀβραάμ.

[02335]    Οὕτω νύκτωρ τὸν Ἀβιμέλεχ ἐξεδειμάτωσεν εἰρηκώς·

[02336]    Ἰδοὺ σὺ ἀποθνήσκεις περὶ Σάῤῥας τῆς γυναικὸς Ἀβραάμ·

[02337]    αὕτη δέ ἐστιν συνῳκηκυῖα ἀνδρί.

[02338]    Οὕτω τὸν Ἰσαὰκ αἰδέσιμον τοῖς τηνικαῦτα τὴν Παλαιστίνην οἰκοῦσιν ἀπέφηνεν.

[02339]    Οὕτω φονῶντι τῷ Λάβαν ἠπείλησεν·

[02340]    Ὅρα γὰρ, ἔφη, μὴ λαλήσῃς σκληρὰ κατὰ τοῦ παιδός μου Ἰακώβ.

[02341]    Χριστοὺς δὲ προσαγορεύει, οὐχ ὡς ἐλαίῳ κεχρισμένους, ἀλλ' ὡς ἐκλεκτοὺς γενομέ νους.

[02342]    Προφήτην δὲ καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς τὸν Ἀβραὰμ προσηγόρευσεν·

[02343]    Ἀπόδος γὰρ, ἔφη, τὴν γυναῖκα τῷ ἀνδρὶ, ὅτι προφήτης ἐστί·

[02344]    καὶ προσεύξεται περὶ σοῦ, καὶ σωθήσῃ.

[02345]    ιὰʹ.

[02346]    Καὶ ἐκάλεσε λιμὸν ἐπὶ τὴν γῆν.

[02347]    Ἡ ἁμαρ τία τὴν παιδείαν ἐφέλκεται·

[02348]    ἡ δὲ παιδεία τὸν θηριώδη βίον ἐλέγχει·

[02349]    ὁ δὲ ἔλεγχος τὴν τοῦ βίου μεταβολὴν πραγματεύεται.

[02350]    Τὸν τοίνυν λιμὸν ἐπήγαγε διὰ τὸν παράνομον βίον τῶν τηνικαῦτα ἀνθρώπων·

[02351]    ἀλλ' ὅμως καὶ οὕτω τῶν οἰκείων θεραπόντων ἐπεμελήθη.

[02352]    Πᾶν στήριγμα ἄρτου συνέτριψεν.

[02353]    Ἀντὶ τοῦ, Πᾶν διαθρέψαι δυνάμενον σπανίσαι πεποίηκεν·

[02354]    οὐ μόνον σῖτον, ἀλλὰ καὶ κριθὰς, καὶ ὄσπρια, καὶ τ' ἄλλα δι' ὧν βιοτεύουσιν ἄνθρωποι.

[02355]    ιζʹ.

[02356]    Ἀπέστειλεν ἔμπροσθεν αὐτῶν ἄνθρωπον, εἰς δοῦλον ἐπράθη Ἰωσήφ.

[02357]    Ἀμφότερα κατὰ ταυτὸν ἐδήλωσε, καὶ τῶν ἀδελφῶν τὴν μοχθηρίαν, καὶ τὴν αὑτοῦ σοφίαν·

[02358]    τῇ γὰρ ἐκείνων εἰς δέον ἐχρήσατο πονηρίᾳ.

[02359]    Οὐ γὰρ αὐτὸς ἐκείνους ἠνάγκα σεν ἀπεμπολῆσαι τὸν ἀδελφὸν, ἀλλὰ τῇ κακοηθείᾳ μὲν τῇ ἐκείνων ἐνδέδωκεν.

[02360]    Αὐτὸς δὲ εἰς δέον ταύτῃ χρησάμενος, βασιλέα τὸν δοῦλον ἀπέφηνε, καὶ τῷ γένει τὴν εἰς Αἴγυπτον κάθοδον ἐπρυτάνευσεν.

[02361]    Ἔδει γὰρ τοὺς λαὸν Θεοῦ μέλλοντας χρηματίζειν, περι φανεῖς γενέσθαι καὶ περιβλέπτους διὰ τῶν ὑπὲρ αὐτῶν γινομένων θαυμάτων.

[02362]    Ἡ γὰρ εἰς αὐτοὺς γινομένη κηδεμονία τὸν τούτων Θεὸν ἀνεκήρυττε, καὶ τοὺς ἀκούοντας τῷ φωτὶ τῆς θεογνωσίας κατ έλαμψεν.

[02363]    ιηʹ.

[02364]    Ἐταπείνωσαν ἐν πέδαις τοὺς πόδας αὐτοῦ, σίδηρον διῆλθεν ἡ ψυχὴ αὐτοῦ.

[02365]    Μετὰ γὰρ τὴν τῆς μοιχείας συκοφαντίαν, τὸ δεσμωτήριον ᾤκησε, καὶ παραυτίκα ὡς εἰκὸς περιέθηκαν αὐτῷ τὰ ἐκ σιδήρου δεσμά.

[02366]    Τοῦτο μέντοι ὁ Σύμμαχος οὕτως εἴρηκεν, ^[80.1716] Εἰς σίδηρον διῆλθεν ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, ἀντὶ τοῦ, Μέ χρι σφαγῆς ἐκινδύνευσεν.

[02367]    ιθʹ.

[02368]    Μέχρι τοῦ ἐλθεῖν τὸν λόγον αὐτοῦ, τὸ λόγιον Κυρίου ἐπύρωσεν αὐτόν.

[02369]    Ταῦτα δὲ ὑπέμεινεν ἅπαντα χρυσοῦ δίκην δοκιμαζόμενος·

[02370]    οὐχ ἵνα τὸ ἀκίβδηλον τῆς τοῦ Ἰωσὴφ ἀρετῆς ὁ τῶν ὅλων μάθῃ Θεὸς, ὁ γινώσκων τὰ πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν·

[02371]    ἀλλ' ἵνα τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις τὴν ἐκείνου φιλοσοφίαν δείξῃ, καὶ ἀρχέτυπον ἀληθείας προθῇ.

[02372]    κʹ, καʹ.

[02373]    Ἀπέστειλε βασιλεὺς, καὶ ἔλυσεν αὐτόν·

[02374]    ἄρχων λαοῦ, καὶ ἀφῆκεν αὐτόν.

[02375]    Κατέστησεν αὐτὸν κύριον τοῦ οἴκου αὑτοῦ, καὶ ἄρχοντα πάσης τῆς κτήσεως αὑτοῦ.

[02376]    Καὶ τὴν ἀπὸ τῆς οἰκονομίας ὠφέλειαν δεικνὺς, ἐπήγαγε·

[02377]    κβʹ.

[02378]    Τοῦ παιδεῦσαι τοὺς ἄρχοντας αὐτοῦ ὡς ἑαυτὸν, καὶ τοὺς πρεσβυτέρους αὐτοῦ σοφίσαι.

[02379]    Ἐπίσημος γὰρ διὰ τῆς τῶν ὀνείρων ἑρμηνείας τῷ βασιλεῖ γενόμενος, καὶ τὴν ἐξουσίαν λαχὼν, εἰς θεογνωσίαν ἐποδήγει τοὺς ἄλλους, οὐ λόγοις μόνοις χρώμενος, ἀλλὰ καὶ τοῖς ἔργοις εἰς τὴν αὐτὴν εὐσέβειαν ἐφελκόμενος.

[02380]    κγʹ.

[02381]    Καὶ εἰσῆλθεν Ἰσραὴλ εἰς Αἴγυπτον, καὶ Ἰακὼβ παρῴκησεν ἐν γῇ Χάμ.

[02382]    Αὕτη, φησὶν, ἡ πρόφασις ἐγένετο τῷ πατριάρχῃ τῆς εἰς Αἴγυπτον, ἐκδημίας.

[02383]    Γῆν δὲ Χὰμ τὴν Αἴγυπτον ὀνομάζει, ἐπει δὴ ὁ Μεσρὲμ υἱὸς τοῦ Χὰμ ἐγένετο δεύτερος.

[02384]    Χὰμ γὰρ, φησὶν, ἐγέννησεν τὸν Χοὺς πρωτότοκον, καὶ Μεσρὲμ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ.

[02385]    Χοὺς δὲ τὴν Αἰθιοπίαν ἡ θεία καλεῖ Γραφὴ, Μεσρὲμ δὲ τὴν Αἴγυπτον, Ἰακὼβ δὲ καὶ Ἰσραὴλ τὸν αὐτὸν ὀνομάζει·

[02386]    τὸ μὲν γὰρ ἐκ τῶν πατέρων ἔλαχεν ὄνομα, τὸ δὲ ὁ Θεὸς αὐτῷ τέθεικε, τὴν γενομένην αὐτῷ θείαν ἐπιφάνειαν διὰ τῆς προσηγορίας δηλῶν.

[02387]    κδʹ.

[02388]    Καὶ ηὔξησε τὸν λαὸν αὑτοῦ σφόδρα, καὶ ἐκραταίωσεν αὐτὸν ὑπὲρ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ.

[02389]    Τοῦτο καὶ τῆς Ἐξόδου ἡ ἱστορία διδάσκει.

[02390]    Ὅσῳγάρ, φησὶν, ἐκάκουν αὐτοὺς οἱ Αἰγύπτιοι, τοσούτῳ πλείους ἐγένοντο, καὶ ἐπλήθυνεν αὐτοὺς ἡ γῆ.

[02391]    κεʹ.

[02392]    Μετέστρεψε τὴν καρδίαν αὐτῶν, τοῦ μι σῆσαι τὸν λαὸν αὐτοῦ.

[02393]    Οὐκ αὐτὸς μεταβαλὼν τῶν Αἰγυπτίων τὴν γνώμην, ἀλλὰ τῷ αὐτεξουσίῳ παρα χωρῶν·

[02394]    καὶ τὰς μὲν ἐπιβουλὰς μὴ κωλύων, κρείτ τους δὲ τῶν ἐπιβουλευόντων τοὺς ἐπιβουλευομένους δεικνύς.

[02395]    Τοῦ δολιοῦσθαι ἐν τοῖς δούλοις αὐτοῦ.

[02396]    Ποτὲ μὲν ταῖς μαίαις ἐπέταξαν οἱ Αἰγύπτιοι δια φθείρειν τῶν Ἑβραίων τὰ ἄῤῥενα, ποτὲ δὲ τῷ πο ταμῷ ταῦτα παραπέμπειν ἐκέλευσαν.

[02397]    Ἄλλ' ὅμως καὶ οὕτως τὸ γένος διέφυγε τοῦ θανάτου τὰ μηχα νήματα.

[02398]    κὰʹ, κζʹ.

[02399]    Ἀπέστειλε Μωσῆν τὸν δοῦλον αὑ τοῦ, καὶ Ἀαρὼν ὃν ἐξελέξατο ἑαυτῷ.

[02400]    Ἔθετο αὐτοῖς τοὺς λόγους τῶν σημείων αὑτοῦ, καὶ τῶν ^[80.1717] τεράτων αὑτοῦ ἐν γῇ Χάμ.

[02401]    Προβαλλόμενος γὰρ αὐτοὺς τῆς τῶν ὁμοφύλων ἐλευθερίας ὑπουρ γούς τε καὶ διακόνους, τὴν τῆς θαυματουργίας αὐ τοῖς ἐνεχείρισε δύναμιν.

[02402]    κηʹ.

[02403]    Ἐξαπέστειλε σκότος, καὶ ἐσκότασεν, ὅτι παρεπίκραναν τοὺς λόγους αὐτοῦ.

[02404]    Οὐκ ἀντεῖ πον γὰρ οἱ μακάριοι θεράποντες τοῖς θείοις προσ τάγμασιν, ἀλλὰ τὰ κελευόμενα ἔδρων, καὶ τὴν μα κροτάτην αὐτοῖς καὶ τριήμερον ἐπήγαγον νύκτα, μᾶλλον δὲ καὶ νυκτὸς ζοφωδέστερον σκότος.

[02405]    Ἡ μὲν γὰρ νὺξ, κἂν ἀσέληνος ᾖ, τῇ αἴγλῃ τῶν ἀστέρων κε ράννυται·

[02406]    ἐκεῖνο δὲ τὸ σκότος ψηλαφητὸν ἡ θεία καλεῖ Γραφή.

[02407]    κθʹ.

[02408]    Μετέστρεψε τὰ ὕδατα αὐτῶν εἰς αἷμα, καὶ ἀπέκτεινε τοὺς ἰχθύας αὐτῶν.

[02409]    Οὐ γὰρ τὴν χροιὰν τῶν ὑδάτων μόνον, ἀλλὰ καὶ αὐτὴν μετέβαλε τῆς γεύσεως τὴν ποιότητα, ὥστε ἁπάντων διαφθαρῆ ναι τῶν ἰχθύων τὰ γένη.

[02410]    λʹ.

[02411]    Ἐξεῖρψεν ἡ γῆ αὐτῶν βατράχους, ἐν τοῖς τα μείοις τῶν βασιλέων αὐτῶν.

[02412]    Ἐπειδὴ γὰρ τῷ ποταμῷ τὰ βρέφη τῶν Ἑβραίων παρέδοσαν, μετ έβαλε μὲν εἰς αἷμα τοῦ ποταμοῦ τὸ ὕδωρ, τὴν ἐν αὐτῷ γεγενημένην μιαιφονίαν ἐλέγχων·

[02413]    βατράχους δὲ ἐκεῖθεν ἀναβλύσαι πεποίηκε, τοῖς ἀνῃρημένοις παραπλησίως βρέφεσιν ἕρποντας, καὶ ταῖς οἰκίαις ἐπεμβαίνοντας, καὶ ἄχρις αὐτῶν χωροῦντας τῶν τοῦ βασιλέως θαλάμων.

[02414]    λαʹ.

[02415]    Εἶπε, καὶ ἦλθε κυνόμυια, καὶ σκνίπες ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῶν.

[02416]    Ἠκολούθει γὰρ τοῖς λε γομένοις τὰ ἔργα·

[02417]    καὶ παραυτίκα Θεοῦ μὲν κελεύ οντος, Μωσοῦ δὲ λέγοντος, καὶ κυνόμυια, καὶ σκνί πες ἐπλήρουν τὴν γῆν, τοὺς Αἰγυπτίους ὅρους οὐ παριόντες, οὐδὲ ἄλλοις ἀνθρώποις τὴν λύμην ἐπιφέ ροντες, ἀλλὰ τοῖς ἀντιθέοις τὴν παιδείαν ἐπάγοντες.

[02418]    Τοῦτο γὰρ σημαίνει τὸ, Ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῶν·

[02419]    ἀντὶ τοῦ, Ἔξω τῶν Αἰγυπτίων ὅρων οὐδὲν τοιοῦτον γινόμενον ἦν ἰδεῖν.

[02420]    λβʹ, λγʹ.

[02421]    Ἔθετο τὰς βροχὰς αὐτῶν χάλαζαν, πῦρ καταφλέγον ἐν τῇ γῇ αὐτῶν.

[02422]    Καὶ ἐπάταξε τὰς ἀμπέλους αὐτῶν, καὶ τὰς συκᾶς αὐτῶν, καὶ συν έτριψε πᾶν ξύλον ὁρίου αὐτῶν.

[02423]    Τὰ νέφη μὲν γὰρ τὰς συνήθεις ὠδῖνας ἐνήλλαξε, καὶ ἀντὶ ὄμβρων χά λαζαν ἀπεκύησε·

[02424]    κεραυνοὶ δὲ, καὶ πρηστῆρες, μετὰ τῆς χαλάζης ἐφέροντο, καὶ ἐναντίαι ἀλλήλαις φύσεις ὕδωρ καὶ πῦρ ἀλλήλας οὐκ ἐλυμαίνοντο.

[02425]    Οὔτε γὰρ τὸ πῦρ τὸ πεπηγὸς ὕδωρ τῆς χαλάζης ἐξέτηκεν, οὔτε τὸ ὕδωρ κατεσβέννυ τὴν φλόγα·

[02426]    ἀλλὰ τὴν φυσικὴν ἀποθέμενα μάχην, σύμφωνον Αἰγυπτίοις τὴν παι δείαν ἐπῆγον, καὶ τὴν ἐκείνων θηριωδίαν διήλεγχον·

[02427]    ὅτι ἄνθρωποι ὄντες οὐκ ᾐδοῦντο τὴν φύσιν, ἀλλὰ ^[80.1720] τοὺς ὁμοφυεῖς πικρῶς δουλεύειν ἠνάγκαζον.

[02428]    Τούτου δὲ χάριν, καὶ αἱ ἄμπελοι, καὶ αἱ συκαῖ αὐτῶν, καὶ τ' ἄλλα τῶν φυτῶν γένη ἄρδην ὑπ' αὐτῶν δι εφθείρετο.

[02429]    λδʹ, λεʹ.

[02430]    Εἶπε, καὶ ἦλθεν ἀκρὶς καὶ βροῦχος, οὗ οὐκ ἦν ἀριθμός.

[02431]    Καὶ κατέφαγε πάντα χόρτον ἐν τῇ γῇ αὐτῶν [καὶ κατέφαγε πάντα τὸν καρπὸν τῆς γῆς αὐτῶν].

[02432]    ∆ιὰ μὲν τῆς χαλάζης καὶ τοῦ πυρὸς τὰ δένδρα διέφθειρε, διὰ δὲ τῆς ἀκρίδος καὶ τοῦ βρού χου, τὰ ἕλη, τοὺς λειμῶνας τὰ λήϊα·

[02433]    οὐ γὰρ μό νον τὸν καρπὸν, ἀλλὰ καὶ τὸν χόρτον αὐτῶν κατ ηνάλωσεν.

[02434]    λὰʹ.

[02435]    Καὶ ἐπάταξε πᾶν πρωτότοκον ἐν τῇ γῇ αὐτῶν, ἀπαρχὴν παντὸς πόνου αὐτῶν.

[02436]    Ταύ την Αἰγυπτίοις ἐπήγαγε τελευταίαν πληγήν·

[02437]    μεθ' ἢν ἐξελθεῖν τοὺς Ἰουδαίους κατέπειξεν·

[02438]    ἅπασα ἡ οἰκία θρήνων καὶ ὀλοφύρσεων ἐπέπληστο, τῶν πρωτοτόκων ἁπάντων ἀθρόαν τελευτὴν δεξαμένων.

[02439]    Κατὰ γὰρ τῶν ποθεινοτέρων ἐπήγαγε τὴν πληγὴν, πικροτέραις βάλλων ἀκῖσι τοὺς ἀναλγήτως περὶ τὰς προτέρας διατεθέντας πληγάς.

[02440]    λζʹ.

[02441]    Καὶ ἐξήγαγεν αὐτοὺς ἐν ἀργυρίῳ καὶ χρυ σίῳ.

[02442]    Ἐπειδὴ γὰρ οὐδὲ τὰ οἰκεῖα λαβεῖν οἱ Αἰ γύπτιοι τοῖς Ἑβραίοις ἐπέτρεπον, πρὸς τοῖς οἰκείοις ἔλαβον καὶ τῶν Αἰγυπτίων τὸν πλοῦτον, οἷόν τινα μισθὸν τῆς χαλεπῆς δουλείας κομισάμενοι τὸν χρυσὸν καὶ τὸν ἄργυρον·

[02443]    οὐ γὰρ ἀδίκως τοῦτο γε νέσθαι προσέταξεν ὁ Θεὸς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἀδικοῦν τας παιδεύων, καὶ τοὺς ἀδικηθέντας ψυχαγωγῶν.

[02444]    Καὶ οὐκ ἦν ἐν ταῖς φυλαῖς αὐτῶν ὁ ἀσθενῶν.

[02445]    Τῶν γὰρ τοῖς Αἰγυπτίοις ἐπαγομένων πληγῶν οὐκ ἐλάμβανον πεῖραν.

[02446]    ληʹ.

[02447]    Εὐφράνθη Αἴγυπτος ἐν τῇ ἐξόδῳ αὐτῶν, ὅτι ἔπεσεν ὁ φόβος αὐτῶν ἐπ' αὐτούς.

[02448]    Οὕτω δὲ ταῖς παντοδαπαῖς ἐξεδειματώθησαν τι μωρίαις, ὡς καὶ εὐεργεσίαν οἰκείαν νομίσαι τὴν τῶν Ἑβραίων ἐλευθερίαν.

[02449]    λθʹ.

[02450]    ∆ιεπέτασε νεφέλην εἰς σκέπην αὐτῶν, καὶ πῦρ τοῦ φωτίσαι αὐτοὺς τὴν νύκτα.

[02451]    Ἡ γὰρ αὐ τὴ νεφέλη σκηνὴ μὲν αὐτοῖς μεθ' ἡμέραν ἐγένετο, καὶ τῆς ἀκτῖνος ἐκώλυε τὸ λυποῦν·

[02452]    νύκτωρ δὲ πυ ροειδὴς αὐτοῖς γινομένη, τοῦ φωτὸς αὐτοῖς ἐχο ρήγει τὴν χρείαν.

[02453]    μʹ.

[02454]    Ἤτησαν, καὶ ἦλθεν ὀρτυγομήτρα, καὶ ἄρ τον οὐρανοῦ ἐνέπλησεν αὐτούς.

[02455]    Ἐπειδὴ γὰρ καὶ κρεῶν ὠρέχθησαν, παρέσχεν αὐτοῖς καὶ θήραν ὀρνίθων αὐτόματον, καὶ δεηθεῖσιν ἄρτων ἄνωθεν ἐχορήγησε τούτους, διὰ τῶν νεφελῶν οὐχ ὑετὸν, ἀλλ' αὐτὴν δωρησάμενος τὴν τροφήν.

[02456]    μαʹ.

[02457]    ∆ιέῤῥηξε πέτραν, καὶ ἐῤῥύησαν ὕδατα, καὶ ἐπορεύθησαν ἐν ἀνύδροις ποταμοί.

[02458]    Ἐθερά ^[80.1721] πευσε δὲ αὐτῶν καὶ τὸ δίψος ταῖς παραδόξοις ὠδῖσι τῆς πέτρας.

[02459]    Ἐν ἀνύδρῳ γὰρ γῇ, καὶ νοτίδος ἐστε ρημένῃ, ποταμοὺς ἀναβλῦσαι προσέταξε·

[02460]    ποταμοὺς δὲ καλεῖ τῶν ἀναδοθέντων ἐκ τῆς πέτρας ὑδάτων τοὺς ὀχετούς.

[02461]    μβʹ, μγʹ.

[02462]    Ὅτι ἐμνήσθη τοῦ λόγου τοῦ ἁγίου αὑ τοῦ, τοῦ πρὸς Ἀβραὰμ τὸν δοῦλον αὑτοῦ.

[02463]    Καὶ ἐξ ήγαγε τὸν λαὸν αὑτοῦ ἐν ἀγαλλιάσει, καὶ τοὺς ἐκλε κτοὺς αὑτοῦ ἐν εὐφροσύνῃ.

[02464]    Τούτων δὲ πάντων αὐ τοῖς μετέδωκε, τὰς πρὸς τὸν Ἀβραὰμ γεγενημένας ὑπ' αὐτοῦ ἐπαγγελίας πληρῶν.

[02465]    μδʹ.

[02466]    Καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς χώρας ἐθνῶν, καὶ πό νους λαῶν κατεκληρονόμησαν.

[02467]    Οὐ γὰρ μόνον τῆς Αἰγυπτίων ἠλευθέρωσε δουλείας, ἀλλὰ καὶ τῶν Χανα ναίων αὐτοῖς ἐδωρήσατο γῆν, καὶ τῶν ἀλλοτρίων πόνων δεσπότας ἀπέφηνε·

[02468]    καὶ ἐκείνους κολάσας ἐν δίκως, καὶ τὰς οἰκείας ἐμπεδώσας ἐπαγγελίας.

[02469]    Ὅτι δὲ οὐκ ἀδίκως ἐξέβαλε τοὺς πρώην τὴν Παλαιστίνην οἰκοῦντας, διδάσκει μὲν καὶ δι' ὧν Ἰουδαίοις ἐνομο θέτησε, φεύγειν κελεύσας τῆς ἐκείνων πολιτείας τὴν μίμησιν.

[02470]    ∆ιδάσκει δὲ καὶ τὰς πρὸς τὸν Ἀβραὰμ ἐπαγγελίας ποιούμενος, τί δήποτε μὴ εὐθὺς αὐτῷ δίδωσι τῆς γῆς ἐκείνης τὴν δεσποτείαν, ἀλλὰ παροι κεῖν ἐπὶ πλεῖστον ἐᾷ.

[02471]    Οὔπω γὰρ, φησὶν, ἀναπε πλήρωνται αἱ ἁμαρτίαι τῶν Ἀμοῤῥαίων ἕως τοῦ νῦν·